Çocuğa Görelik Penceresinden Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Çevirileri - Necdet Neydim’e Armağan
C. Nöstlınger’in Einen Vater Hab Ich Auch Romanının Çevirisinde Kültürel Öğelerin Aktarımı
Meltem KılıçFarklı ülkelerde farklı kültürel ortamlarda yaşayan çocuk ve gençlere yönelik edebiyat eserlerinin çevirileri, kültürler arası iletişimi ve etkileşimi artırarak dünya çocuk ve gençlerinin birbirine yakınlaşmasına ve yeni bakış açıları edinerek ufuklarının genişlemesine katkıda bulunur. Ancak farklı kültürel ortamlardan kaynaklanan nedenlerle bu etkileşim süreci zorluklar da içerir. Özellikle de çocuk ve gençlik edebiyatı çevirisinin yetişkin edebiyatı çevirisinden farkı burada kendini gösterir, zira metinlerin anlaşılması ve yaratacağı etkiler çocukların dil becerilerine, dünya bilgisine, algılama koşullarına ve sosyal çevrelerine bağlıdır. Bu nedenle çeviri metnin dilinin çocuklar için anlaşılır ve ilgi çekici olması, çocukların içinde bulunduğu kültürel ortamların dikkate alınarak aktarımı, bu alandaki çeviri etkinliğinin aşması gereken zorluklardır. Bu nedenle çevirmenin çocuk ve gençlik diline hâkim olması, dünyaya onlar açısından bakabilmesi çevirinin işlevselliği bakımından büyük önem taşır. Ancak bu durumda çevirmen kültürel unsurların aktarımda duyarlı seçimlerde bulunabilir. Bu çalışmada Christine Nöstlinger’in Einen Vater hab ich auch başlıklı çocuk romanının Suzan Geridönmez tarafından yapılan ve Türkçede Hadi Ama Baba başlığıyla yayımlanan çevirisi, kaynak ve erek metinlerin eleştirel olarak karşılaştırılması yoluyla incelenmiştir. Kültürel öğelerin aktarımına odaklanılarak yapılan incelemede çevirmen kararlarının saptanmasında Christiane Nord’un yaklaşımından yararlanılmıştır. Bu çerçevede kültürel öğelerin aktarımının zorlukları ve çevirmenin ne yönde kararlarla bu zorluklara çözüm getirdiği üzerinde durularak çevirmenin yaklaşımı değerlendirilmiştir. Kitap başlığının çevirisi de bu çerçevede tartışılmıştır. Yapılan inceleme ve değerlendirmede çevirmenin kültürel öğelerin aktarımında çocuğun alımlamasını ve yerel alımlama koşullarını dikkate aldığı, çeviri kararlarında çeşitlilik gösteren çözüm yollarına başvurduğu saptanmıştır.
Transmission of Cultural Elements in Translation of C. Nöstlinger’s Novel Einen Vater Hab Ich Auch
Meltem KılıçTranslations of literary works for children and young people living in different countries in different cultural environments contribute to intercultural communication and interaction, bringing the world’s children and young people closer to each other and broadening their horizons by acquiring new perspectives. However, this interaction process also involves difficulties due to reasons arising from different cultural environments where translations of children’s and youth literature differ from translations of adult literature since the comprehension of texts and their effects depend on children’s language skills, world knowledge, perception conditions and social environment. For this reason, ensuring that the language of the translated text is comprehensible and engaging for children and that the cultural environment in which children live is considered are challenges that translation activities in this field must overcome. For this reason, the translator’s command of the language of children and youth and his/her ability to see the world from their perspective is of great importance in terms of the functionality of the translation. In this case, the translator can only make sensitive choices when transferring cultural elements. In this study, the translation of Christine Nöstlinger’s children’s novel Einen Vater hab ich auch by Suzan Geridönmez, published in Turkish under the title Hadi Ama Baba (Come on, Dad), is analysed through a critical comparison of source and target texts. Christiane Nord’s approach was utilised to determine the translator’s decisions in the analysis focusing on the transfer of cultural elements. In this framework, the difficulties of transferring cultural elements and the translator’s approach to these difficulties are analysed by focusing on the translator’s decisions. The translation of the book title was also discussed within this framework. The analysis and evaluation revealed that the translator considered the child’s reception and local reception conditions in transferring cultural elements and used various solutions in his/ her translation decisions.
