Çocuğa Görelik Penceresinden Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Çevirileri - Necdet Neydim’e Armağan

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/AH3.2024.042.004   IUP :10.26650/B/AH3.2024.042.004    Tam Metin (PDF)

Çevirmen Kararlarında Erek Kitlenin Rolü: L. M. Alcott’un Little Women Romanının Çocuklara ve Genç Yetişkinlere Yönelik Çevirilerinin Karşılaştırılması

Fatih İkiz

Modernleşme sürecinde ayrı bir edebiyat alanı olarak gelişen çocuk ve gençlik edebiyatının yazarları yetişkinler olduğu için asimetrik bir ilişkiyi de içinde barındırmaktadır. Bu nedenle de çocuk ve gençlik edebiyatı üretimi zor bir uğraştır. Bu ilişki, çeviri eserlerin etkisiyle kendi çocuk ve gençlik edebiyatını geliştiren ülkelerde daha karmaşık hale gelmektedir. Alanın en önemli eyleyenleri olarak yayınevleri, özellikle de çevirmenler kaynak metnin erek dile aktarımında yönlendirici olabilmektedirler. Kaynak metnin nasıl bir sunumla, hangi hedef kitleye yönelik olarak ve nasıl bir iletişim stratejisiyle aktarılacağı gibi hususlarda güçlü rolleri vardır. Bu çalışmanın inceleme malzemesi, Türkçeye birden çok çevirisi bulunan Louisa May Alcott’un Little Women başlıklı eserinin Küçük Kadınlar olarak Türkçeye aktarılan çevirileridir. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlanan iki çevirisi (çevirmenler Cevdet Serbest ve Sevgi Atlıhan) ile Arkadaş Yayıncılık tarafından yayımlanan bir çevirisi (çevirmen Ali Aydoğan) incelenecektir. Bu bütünce seçiminin nedeni, aynı eserin bir yayınevi tarafından hem çocuk edebiyatı kapsamında hem de gençlik edebiyatı kapsamında, diğer yayınevi tarafından ise çocuk edebiyatı kapsamında sunulmuş olmasıdır. İncelemede kuramsal yaklaşım olarak Göte Klingberg’in çocuk edebiyatı metinleri çevirisinde “kültürel bağlam uyarlaması”ndan yararlanılmıştır. Bu kapsamda aynı eserin farklı yaş grubundaki erek okur için yapılan çevirilerinin, çeviri stratejilerini ve çevirmen kararlarını nasıl etkilediği sorgulanmış, gözlemler için metinlerden ilgili örneklere başvurulmuştur. Farklı çeviriler arasında karşılaştırmalı incelemede, çocuk edebiyatı kapsamında kaynak metindeki kültürel öğeler önemli ölçüde çeviri metinlere yansıtılmazken gençlik edebiyatı kapsamındaki çeviride bunların görünür kılındığı saptanmıştır. 


Anahtar Kelimeler: Çocuk ve gençlik edebiyatı, Çocuk ve gençlik edebiyatı çevirisi, Çeviri/çevirmen kararları, Kültürel bağlam uyarlaması, Louisa May Alcott
DOI :10.26650/B/AH3.2024.042.004   IUP :10.26650/B/AH3.2024.042.004    Tam Metin (PDF)

The Role of Target Reader on Translator Decisions: A Comparison of Translations of L. M. Alcott’s Little Women for Children and Young Adults

Fatih İkiz

Children’s and youth literature, which developed as a separate field of literature in modernisation, involves an asymmetrical relationship since its authors are adults. Therefore, the production of children’s and youth literature is a challenging endeavour. This relationship becomes more complex in countries that develop their own children’s and youth literature under the influence of translated works. As the most critical agents in the field, publishing houses, especially translators, can be directive in transferring the source text into the target language. They have a substantial role in determining the presentation of the source text, the target reader for which it is intended, and the communication strategy used to convey it. The material of this study is the translations of Louisa May Alcott’s Little Women, which has been translated into Turkish more than once, as Little Women. Two translations were published by Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (translators Cevdet Serbest and Sevgi Atlıhan), and one translation was published by Arkadaş Yayıncılık (translator Ali Aydoğan) will be analysed. The reason for this holistic choice is that the same work is presented both as children’s literature and youth literature by one publishing house and as children’s literature by another publishing house. Göte Klingberg’s “cultural context adaptation” in translating children’s literature texts is utilised as a theoretical approach. In this context, it was questioned how translations of the same work for target readers of different age groups affect translation strategies and translator decisions, and relevant examples from the texts were used for observations. The comparative analysis between different translations found that while the cultural elements in the source text were not reflected in the translation texts to a significant extent in children’s literature, they were made visible in the translation of youth literature.


Anahtar Kelimeler: Children’s and youth literature, Translation of children’s and youth literature, Translation/translator decisions, Cultural context adaptation, Louisa May Alcott

Referanslar

  • Incelenen Kitaplar google scholar
  • Alcott, L. M. (2017). Küçük kadınlar. (Uyarlayan: S. Atlıhan). İstanbul: İş Bankası Çocuk Klasikleri. google scholar
  • Alcott, L. M. (2009). Küçük kadınlar. (Çevirmen: C. Serbest). İstanbul: İş Bankası Gençlik Klasikleri. google scholar
  • Alcott, L. M. (2016). Küçük kadınlar. (Uyarlayan: A. Aydoğan). Ankara: Arkadaş Yayınları. google scholar
  • Alcott, L.M. (t.y.). Little Women, Planet e-book. google scholar
  • Yararlanılan Kaynaklar google scholar
  • Alvstad, C. (2010). Children’s literature and translation. Y. Gambier ve L. V. Doorslaer (Ed.): Handbook of translation studies. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing, 22-27. google scholar
  • Desmidt, I. (2006). A prototypical approach within descriptive translation studies. V. Coillie and Walter P. Ver schueren (Ed.): Children’s literature in translation: challenges and strategies. Manchester: J. St. Jerome Publishing, 79-96. google scholar
  • Erten, A. (2011). Çocuk yazını çevirisine yaklaşımlar, Ankara: Hacettepe Yayıncılık. google scholar
  • İkiz, F. (2017). Robin hood örneği üzerinden çeviri çocuk edebiyatında çevirmen ve yayınevi yaklaşımları, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi. google scholar
  • Klingberg, G. (1986). Children’s fiction in the hands of the translators. Lund: CWK. google scholar
  • Lathey, G. (2006). The translator revealed: Didacticism, cultural mediation and visions of the child reader in translator’s prefaces, V. Coillie and Walter P. Verschueren (Ed.): Children’s literature in translation, Man chester: J. St. Jerome, 1-18. google scholar
  • Neydim, N. (2006). Masumiyetini tamamen kaybeden seçki: 100 temel eser. Radikal Gazetesi, 30/08/2006. google scholar
  • Puurtinen, T. (1994). Dynamic style as a parameter of acceptability in translated children’s books. M. Snell-Hor nby, F. Pöchhacker ve K. Kaindl (Ed.): Translation studies an interdiscipline, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing, 83-90. google scholar
  • Zivtci, N. (2007). Çocuk edebiyatı çevirisinde kültürel değerlerin aktarılması, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilim leri Fakültesi II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. google scholar
  • Zohar, S. (2006). Translations of children’s literature, G. Lathey (Ed.): The translation of children’s literature: A reader, Multilingual Matters, 25-41. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.