Çocuğa Görelik Penceresinden Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Çevirileri - Necdet Neydim’e Armağan
D. Geısler’in Vom Krankseın Und Gesundbleıben Kitabının Çeviri Süreci Örneğinde Özbetimleme
Enise EryılmazÇocuk edebiyatı çevirisinin kendine özgü zorlukları ve özellikle kültürel öğelerin aktarımında çevirmenin becerilerinin ve yaklaşımının önemi bilinmektedir. Çevirmenin tutumunu ve aldığı çeviri kararlarını inceleyen çalışmalar, büyük ölçüde erek ürünü gözlemlemektedir. Bu durumda çevirmen kararları bir varsayım olarak ele alınmakta, ürün üzerinde görünür olmayan unsurlar keşfedilememekte ve çevirmen haricinde etkili karar mekanizmaları göz ardı edilebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, çocuk edebiyatı alanında gerçekleştirilen bir kitap çevirisi sürecine özbetimleme yöntemiyle bakmaktır. Özbetimleme, çevirmenin çeviri sırasında düşünsel süreçlerini ve aldığı kararları dilselleştirmesi anlamına gelmektedir. Burada çevirmen kendi öznel deneyimine olabildiğince nesnel perspektiften yaklaşabilmelidir. İncelenen örnek Dagmar Geisler’in, çevirisi bana ait olan ve Gergedan Yayınları tarafından yayımlanan Hasta Olmak ve Sağlıklı Kalmak başlıklı kitabıdır. Bu amaçla çeviri süreci ve çeviri sürecinde yer alan eyleyenler tanımlanmış, çeviri öncesi, sırası ve sonrasını kapsayan görevlendirme süreci, yazar ve kaynak eser hakkında bilgi, hedef kitle, uzmanlık alanına yönelik dilsel üslup, kültürel öğeler, illüstrasyonlar ve düzelti gibi konularının özbetimlenmesi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, çevirmenin iç sesiyle çeviri sürecine ilişkin deneyimlere, çeviri zorluklarına ve bunların üstesinden gelme yöntemlerine, hedef kitlenin konumlandırılmasına, nihai ürün üzerinde çevirmenin dışında alınan kararlara dair veriler elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde, (kendi çeviri etkinliğime dış gözle bakarak) çevirmenin çeviriye başlamadan önce yazar, kaynak eser, hedef kitle, çevirinin amacı, kaynak metnin dilsel ve kültürel çözümlemesi gibi çeşitli unsurları sorguladığı, gerekli araştırmaları tamamladıktan sonra çevirisini gerçekleştirdiği, çeviri öncesi, sırası ve sonrasında yayıneviyle işbirliği içerisinde çalıştığı ortaya koyulabilmiştir.
Self-description in the Case of the Translation Process of D. Geisler’s Vom Kranksein Und Gesundbleiben
Enise EryılmazThe unique challenges of translating children’s literature and the importance of the translator’s skills and approach, especially in transferring cultural elements, are well known. Studies analysing the translator’s attitude and translation decisions observe the target product. In this case, the translator’s decisions are treated as an assumption, elements not visible on the product cannot be explored, and effective decision-making mechanisms other than those of the translator may be ignored. This study uses the self-description method to analyse a book translation process in children’s literature. Self-description means the translator’s linguistification of his/her intellectual processes and decisions made during translation. Here, the translator should be able to approach his/her subjective experience from as objective a perspective as possible. The example analysed is Dagmar Geisler’s book Vom Kranksein und Gesundbleiben (Being Sick and Staying Healthy), translated by me and published by Gergedan Publishing. For this purpose, the translation process and the agents involved in the translation process have been defined in the assignment process before, during and after the translation information about the author and the source work, the target audience, linguistic style in the field of expertise, cultural elements, illustrations and editing have been summarised. In the study, the translator’s inner voice was used to obtain data on experiences related to the translation process, translation difficulties and methods of overcoming them, the positioning of the target audience, and decisions taken outside the translator on the final product. The evaluation of the data (by looking at my translation activity from an outside perspective) revealed that the translator questions various factors such as the author, the source work, the target audience, the purpose of the translation, the linguistic and cultural analysis of the source text before starting the translation, carries out the translation after completing the necessary research, and works in cooperation with the publishing house before, during and after the translation.
