Coğrafya, Tarih ve Uluslararası Hukuk Boyutlarıyla Küresel ve Bölgesel Denklemde Ege ve Doğu Akdeniz

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/SS46.2021.008.08   IUP :10.26650/B/SS46.2021.008.08    Tam Metin (PDF)

Garp Ocakları’nın Avrupa Ülkeleri ile Siyasi ve Diplomatik İlişkileri: Venedik Cumhuriyeti Örneği

Özgür Oral

Osmanlı Devleti’nin en batıdaki eyaletleri olup Garp Ocakları olarak adlandırılan Cezayir, Tunus ve Trablusgarp eyaletleri Avrupa ülkeleri ile yoğun bir ilişki içerisinde olmuşlardır. Bu eyaletlerde 17 ve 18. yüzyılda yaşanan muhtelif idari gelişmeler literatürde bir yarı bağımsızlık alameti olarak yorumlanmış ve bu eyaletlerde Osmanlı Devleti’nin kontrolünü yitirdiğini iddia eden çalışmalar ortaya konmuştur. Garp Ocaklarının, Avrupa ülkeleri ile müstakil bir biçimde siyasi ve diplomatik münasebet kurmaları bu iddiaların temel dayanaklarından biri haline gelmiştir. Bu çalışma, Garp Ocakları’nın Venedik Cumhuriyeti ile kurmuş oldukları siyasi ve diplomatik ilişkileri, bu ilişkilerin Osmanlı Devleti’nin çizmiş olduğu ana çerçeve içerisinde gerçekleştirildiği iddiasından hareketle incelemektedir. Bu amaçla öncelikle Osmanlı donanmasının önemli bir bileşeni olarak Garp Ocakları’nın Osmanlı Venedik savaşlarına iştiraki meselesi öne çıkarılmıştır. Garp Ocakları, Osmanlı merkezinin asker ve gemi talebinde bulunduğu çağrılara olumlu cevap vermiş ve donanmada görev alarak Osmanlı Venedik savaşlarında aktif rol oynamıştır. Bu çalışmada bu durum Garp Ocakları üzerindeki Osmanlı kontrolünün göstergelerinden biri olarak değerlendirilmiştir. Aynı şekilde Garp Ocakları’nın Venedik’e yönelik korsanlık faaliyetleri de açık denizde olması koşuluyla yine Osmanlı Devleti’nin kendilerine çizmiş olduğu alan içerisinde yapılmış faaliyetlerdir. Aksi durumda Osmanlı Devleti Garp Ocaklarına müdahalede bulunmuş ve Venediklilerin uğramış olduğu zararları tazmin ettirmiştir. Esasen Garp Ocaklarının bu faaliyetlerine karşı koyabileceğini düşünen Venedik Cumhuriyeti bunu gerçekleştiremeyeceğini anladığında, Garp Ocakları ile diplomatik temaslar başlatmış ve her biri ile saldırmazlık antlaşmalar imzalamak suretiyle Akdeniz’de hareket serbestisi kazanmıştır. Bu antlaşmaların imzalanmasının Osmanlı merkezince Garp Ocaklarının bağımsız bir biçimde hareket etmesi olarak değil, aksine kendi müsaadesi neticesinde yaptıkları uygulamalar olarak görüldüğü açıktır. Bununla birlikte yaşanan krizler, tarafların savaş durumuna geçmesine neden olmuş ve zaman zaman bu çalışmada son olarak ele alınan sıcak çatışmalar yaşanmıştır. Osmanlı merkezinin bu süreci uzaktan takip etmeyi tercih etmesi ve çatışmaların açık denizde olması durumunda karışmayacağını göstermesi bu çalışmadaki iddialarla muvafıktır.


Anahtar Kelimeler: Garp Ocakları, Venedik, Diplomasi, Ahidname, Savaş
DOI :10.26650/B/SS46.2021.008.08   IUP :10.26650/B/SS46.2021.008.08    Tam Metin (PDF)

Garp Ocaklari’s Political and Diplomatic Relationship With the European States: the Case of the Republic of Venice

Özgür Oral

Algeria, Tunisia, and Tripoli, known as the Garp Ocakları, were the westernmost provinces of the Ottoman Empire and established an intense relationship with European states. Certain administrative developments that occurred in these provinces in the seventeenth and eighteenth centuries have been interpreted by historians as signs of semi-independence; they have also given rise to a literature arguing that the Ottomans lost control over these territories in the aforementioned period. The existence of bilateral political and diplomatic relations between the eyalets and European states has been used as one of the main foundations of this argument. This study examines the political and diplomatic relations established by the Garp Ocakları with the Republic of Venice based on the claim that these relations were conducted within the framework drawn by the Ottoman Empire. For this purpose, the case of the Garp Ocakları’s participation in the Ottoman–Venetian wars, as an important component of the Ottoman navy, has been brought to the fore. The Garp Ocakları responded positively to the calls of the Ottoman center demanding soldiers and ships, and it played an active role in the Ottoman–Venitian wars by joining the Ottoman navy. This study evaluates the aforementioned situation as one of the indicators of the Ottoman control over the Garp Ocakları. Likewise, the piracy activities of the Garp Ocakları in the open seas against the Republic of Venice took place in the area that had been drawn for them by the Ottoman Empire. If they ventured outside of these waters, the Ottoman center intervened and forced the Garp Ocakları to compensate the Venetians for any damages caused. In fact, when the Republic of Venice, which thought that it could resist the attacks by the Garp Ocakları on its own, realized that this was no longer feasible, it initiated diplomatic contacts with the Garp Ocakları and gained freedom of movement in the Mediterranean Sea by signing non-aggression treaties with each of the provinces. It is clear that the signing of these treaties was not seen by the Ottoman center as independent undertakings by the Garp Ocakları but rather as the result of the permissions granted to them by the center. However, as discussed in the last section of this study, the crisis they experienced caused the parties to enter a state of war, and from time to time, there was fierce combat. The study claims that the Ottoman center preferred to follow this process from afar and showed that it would not interfere in conflicts that occurred in the open sea.


Anahtar Kelimeler: Garp Ocakları, Venice, Diplomacy, Ahdname, War

Referanslar

  • Arşiv Kaynakları google scholar
  • Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) google scholar
  • ADVNDVE. d. 910. google scholar
  • ADVNSDVE. d. 13/1. google scholar
  • ADVNSMHM, d. 3, 7, 11, 12, 120, 125, 126. google scholar
  • MAD, d. 6771 google scholar
  • Cevdet-Askeriye, 175/7639, 904/38960. google scholar
  • Cevdet-Bahriye, 23/1108, 250/11561. google scholar
  • DBŞM. d. 181. google scholar
  • HAT, 191/9265, 1387/55131, 1387/55138. google scholar
  • Archivio di Stato di Venezia (ASVe) google scholar
  • Commemoriali, r. 32 google scholar
  • Documenti Algeri, no: 60. google scholar
  • Documenti Egiziani, Tunisini, Tripolitani, 2, 5, 6, 10, 11 google scholar
  • Documenti Turchi, 1086, 1145, 1236. google scholar
  • Ana Kaynaklar google scholar
  • Abdurrahman Abdi Paşa, Abdurrahman Abdi Paşa Vekayinamesi, yay. haz. F. Çetin Derin, İstanbul, 2008. google scholar
  • Distinti Ragguagli delle Fortezze, prese nel Regno della Morea, sotto il Comando dell’eccelentissimo kavalier procurator Capitan General Franscesco Morosini nella sedia di Papa Innocentio Odes-calchi Undecimo, Biblioteca Querini Stampalia, CL. 4, cod. 93. google scholar
  • Giornale Storico del Viaggio in Africa della Veneta Squadra Comandata dall’Eccell. Kavaliere di San Marco il Signor Angelo Emo Capitan’ Estraordinaroio delle Navi, Spedita a danni della Reggenza di Tınisi, Venezia, 1787. google scholar
  • Hezarfen Hüseyin Efendi, Telhîsü’l-Beyân Fî Kavânîn-i Âl-i Osmân, haz. Sevim İlgürel, TTK, Ankara, 1998. google scholar
  • Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa. (2012). Zeyl-i Fezleke, haz. Merve Karaçay Türkal, Marmara Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul. google scholar
  • Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa. (2018). Nusretnâme, haz. Mehmet Topal, TÜBA Yayınları. google scholar
  • Araştırma - İnceleme Eserleri google scholar
  • Acıpınar, M . (2016). “Kriz ve Savaş Arasında 1641 Tarihli Venedik Ahidnâmesi”, Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 1, 177-197. google scholar
  • Bostan. İ. (1994). “Garp Ocaklarının Avrupa Ülkeleri ile Siyasi ve Ekonomik İlişkileri”, Tarih Enstitüsü Dergisi, 14, 59-86. google scholar
  • Bostan, İ. (2004) “Kadırga’dan Kalyon’a: 17. Yüzyılı İkinci Yarısında Osmanlı Gemi Teknolojisinin google scholar
  • Değişimi”, Osmanlı Araştırmaları, 24, 65-86. google scholar
  • Bostan, İ. (2007-I). “Pertev Paşa”, TDVİslam Ansiklopedisi, İstanbul, s. 235-236. google scholar
  • Bostan, İ. (2007-II). “Osmanlılarda Deniz Sınırı ve Karasuları Meselesi”, Türkler ve Deniz, ed. Özlem Kumrular, Kitap Yayınevi, İstanbul, s. 297-316. google scholar
  • Cappovin G. (1942). Tripoli e Venezia nel Secolo XVIII, A. Airoldi Editore, Verbania. google scholar
  • Ertaş, M. Y. (2018). Sultanın Ordusu: 1715 Mora Seferi’nde Organizasyon ve Lojistik, 2. Baskı, Kronik Yayınları, İstanbul. google scholar
  • Grammont, H. D. De. (1887). Histoire d’Alger sous la Domination Turque. Ernest Laroux Editeur, Paris. google scholar
  • Gülsoy, E. (2004). Girit’in Fethi ve Osmanlı İdaresinin Kurulması, TATAV: Tarih ve Tabiat Vakfı Yayınları, İstanbul. google scholar
  • İlter, A. S. (1937). Şimali Afrika’da Türkler, 2 c., İstanbul. google scholar
  • Lane, F. C. (1973). Venice: A Maritime Republic, the Johns Hopkins University Press, Baltimore and London. google scholar
  • Mantran, Robert. (1984) “Le Statut de l’Agerie, de la Tunisie et de la Tripolitaine dans l’Empire Otto-man”, L’Empire Ottoman du XVIe au XVIIIe siecle içinde, ed. Robert Mantran. Londra. s. 3-14; XVI-XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, Ankara, 1995, s. 221-232. google scholar
  • Mocenigo, M. N. (2010) Storia della Marina Veneziana da Lepanto alla Caduta della Serenissima, IIIo Edizione, Filippi Editore, Venezia. google scholar
  • Oral, Ö. (2017). “Osmanlı-Venedik Diplomatik İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1763 Tarihli Cezayir - Venedik Antlaşması”, Avrasya İncelemeleri Dergisi, 6(2), 103-130. google scholar
  • Oral, Ö. (2019). “Pasarofça Antlaşmasında Korsanlık Meselesinin Ele Alınışı ve Deniz Sınırı Uygulamaları”, Harp ve Sulh: 300. Yılında Pasarofça Antlaşması Sempozyumu Bildirileri, İstanbul, s.151-168 . google scholar
  • Panetta, R. (1984). Il Tramonto della Mezzaluna: Pirati e Corsari Turchi e Barbareschi nel Mare Nostrum XVII, XVIII, XIX Secolo, Ugo Mursia Editore, Milano. google scholar
  • Raymond, Andre (1989). “Les Provinces Arabes (XVIe siecle-XVIIIe siecle)”, Histoire de l’Empire Ot-toman içinde, ed. Robert Mantran, Paris, s. 341-420. “Arap Eyaletleri (XVI-XVIII. Yüzyıllar), Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, çev. Server Tanilli, İş Bankası Yay. 4. Bsk. İstanbul, 2019, s. 421-517. google scholar
  • Setton, K. M. (1991). Venice, Austria and the Turks in the Seventeenth Century, Philadelphia. google scholar
  • Shuval, T. (2000). “Cezayir-i Garp: Bringing Algeria back into Ottoman History”, New Perspectives on Turkey, 22, 85-114. google scholar
  • Tenenti, A. (1967). Piracy and the Decline of the Venice, 1580-1615, trans. Janet and Brian Pullan, University of California Press, Berkeley and Los Angeles. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.