Cumhuri̇yet’i̇n 100. Yılında Bilgi ve Belge Yönetimi Teknolojisinde Güncel Yaklaşımlar
Açık Bilim Politikaları ve Üniversite Kütüphanelerine Yansımaları
Tülay OğuzBilimsel araştırma giderek daha fazla bilgi ve iletişim teknolojileri ile entegre olmaktadır. Araştırmanın dijitalleşmesi öncelikle araştırma altyapısında değişim anlamına gelmektedir; bir başka deyişle araştırmanın yürütme ve değerlendirme süreçleri ile araştırma ürünlerinin yayım, kullanım ve yeniden kullanım biçimleri değişmektedir. Açık bilim, söz konusu değişimi ifade etmektedir. Açık erişim, açık kaynak, açık araştırma verisi, açık değerlendirme, altmetri ve vatandaş bilimi gibi bileşenlerden oluşan açık bilimi, tüm bileşenleri ve ilişkili paydaşları ile birlikte yönetebilmek için politikalar geliştirme gereksinimi doğmuştur. Açık bilim politikaları, ulusal/kurumsal düzlemde birtakım farklılıklar barındırsa da politikaların genel çerçevesi uluslararası kuruluşlar tarafından çizilmekte ve politikalar açıklık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri temelinde oluşturularak yeni eğilimler doğrultusunda güncellenmektedir. Bu bağlamda temel işlevleri eğitim ve araştırma olan üniversiteler ile araştrma kurumları kurumsal açık bilim politikalarını oluşturma ve gerçekleştirme çabası içine girmişlerdir; açık bilim politikalarının, üniversite ve araştırma kütüphanelerine yansımaları olması da doğaldır. Bu yazının amacı: açık bilim politikalarında açıklık ilkesine değinmek; OECD ve Avrupa Birliği’nin yakın zamandaki açık bilimle ilgili politika belgeleri ve raporlarnı, araştırma verilerinin yönetimi ve açık erişimi bağlamında irdelemek ve üniversite ve araştırma kütüphanelerine ne gibi yeni sorumluluklar yüklediğine ışık tutmaktır. Çalışmada belgesel tarama yöntemi kullanılmıştır.
Open Science Policies and Reflections on University Libraries
Tülay OğuzScientific research is increasingly integrated with information and communication technologies. Digitization of research primarily means change in research infrastructure; As an extension of this, research execution and evaluation processes, publication, use and reuse of research products are also changing. Open science expresses this transformation. Managing change in research with all its stakeholders and components is possible only by developing open science policies and adopting the principles of openness, transparency and accountability. In this context, universities, whose main functions are education and research, have tried to establish and realize their institutional open science and other related policies; It is natural that open science policies have reflections on university libraries. The aim of this article is to reveal the new responsibilities of university libraries imposed by recent trends in open science policies in the context of open access to research data. The paper considers the “openness” principle of open science as the most significant factor in the regulations for sharing of research products, therefore it approaches openness from the perspective of open access, and focuses on research data, which is another open science component. Document analysis method is used in this study.