Cumhuri̇yet’i̇n 100. Yılında Bilgi ve Belge Yönetimi Teknolojisinde Güncel Yaklaşımlar

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.15   IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.15    Tam Metin (PDF)

Dijital Dönüşüm Sürecinde Türkçe Elektronik Kitaplar: Akademisyenlerin Algı ve Tutumları

Ayşegül Tok, Pervin Bezirci

Teknolojik ve bilimsel gelişmelerin etkisiyle kütüphane koleksiyonları arasında önemli bir yer kazanan elektronik kaynakların çeşitlenmesi ile kullanıcıların tercih ve tutumları da değişim göstermiştir. Elektronik bilgi kaynakları kullanım oranları artmış ve çarpıcı bir seviyeye ulaşmıştır. Günümüzde elektronik kitaplar kütüphane dermelerinin önemli ve büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Bu bağlamda çalışma, bilimsel bilgi üretiminin baş aktörleri olan akademisyenlerin/bilim insanlarının Türkçe elektronik kitap veritabanlarına ilişkin algı ve tutumlarını inceleyerek genellenebilir bir bakış açısı sağlamayı amaçlamaktadır. E-kitaplar ile ilgili yapılmış çeşitli çalışmalar olmakla beraber, Türkçe e-kaynaklar özelinde yapılmış bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu yüzden, üniversitelerde Türkçe e-kitap veritabanlarının kullanımı hakkında yapılmış ilk olduğu düşünülen bu araştırmanın, Türkçe dilinde geliştirilen e-kitaplar ile ilgili çeşitli proje ve çalışmalara öncülük ederek, katkı sağlayacağı ümit edilmektedir. Çalışmada önce, bilginin dönüşümü ve dijital çağda kütüphaneler, elektronik kitapların yükselişi, üniversitelerde elektronik kitap kullanımı, araştırmacılar için bilimsel içeriklerin dili ve Türkçe elektronik kitaplar (e-kitap) konuları üzerinde kısaca durulmuştur. Daha sonra da akademisyenlerin Türkçe elektronik kitap veritabanlarına yönelik algı ve tutumlarının ortaya konulabilmesi amacıyla konu, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nde (ZBEÜ) görev yapan 1413 akademisyene uygulanan anket ile desteklenerek incelenmiştir. Veriler Google Forms aracılığı ile toplanmış, bulgular IBM SPSS 25.0 versiyonu ile değerlendirilmiş, çözüm ve öneriler dile getirilmiştir. Araştırma bulgularına göre; akademisyenler Türkçe elektronik kitap veritabanlarını faydalı bulmaktadır. Ancak Türkçe elektronik kitap veritabanlarının sayı ve nitelik bakımından artırılması kullanım oranını artıracak, akademik ve bilimsel çalışmalarda büyük kolaylıklar ve Türk dilinin bilimsel görünürlüğü açısından da katkı sağlayacaktır. 


Anahtar Kelimeler: Akademisyenler, bilim dili, Türkçe e-kitap, Türkçe e-kitap veritabanları, üniversite kütüphaneleri
DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.15   IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.15    Tam Metin (PDF)

Turkish Electronic Books in the Digital Transformation Process: Perceptions and Attitudes of Academicians

Ayşegül Tok, Pervin Bezirci

With the influence of technological and scientific advancements, the diversification of electronic resources within library collections has led to changes in user preferences and attitudes. The use of electronic information sources has increased significantly and reached remarkable levels. Finally, electronic books now constitute a significant and substantial part of library collections. In this context, the present study aims to provide a general perspective by investigating the perceptions and attitudes of academics and scientists, who are the main actors in scientific knowledge production, towards Turkish electronic book databases. While various studies have been conducted on e-books, no research specific to Turkish e-resources has been identified. Therefore, it is hoped that this study, which is believed to be the first of its kind on the usage of Turkish e-book databases in universities, will contribute to and pave the way for various projects and initiatives related to Turkish e-books developed in the Turkish language. Initially, the transformation of information and libraries in the digital age, the rise of electronic books, the use of electronic books in universities, the language of scientific content for researchers, and Turkish electronic books (e-books) were briefly discussed in the study. To reveal the perceptions and attitudes of academics towards Turkish electronic book databases, a survey was conducted with 1413 academics employed at Zonguldak Bülent Ecevit University (ZBEÜ). The data were collected through Google Forms, the findings were evaluated with IBM SPSS version 25.0, and solutions and suggestions were expressed. According to the research findings, academics find Turkish electronic book databases useful; however, increasing the number and quality of Turkish electronic book databases will enhance their usage rates and provide significant facilitation in academic and scientific research, as well as contribute to the scientific visibility of the Turkish language. 


Anahtar Kelimeler: Academics, Turkish e-books, language of science, Turkish e-book databases, university libraries

Referanslar

  • Abbott, W. A. ve Kelly, K. M. (2004, February, 3-5). Sooner or later! Have e-books turned the page? [conferen-ce] VALA2004: Breaking boundaries: Integration & interoperability, Melbourne, Australia. google scholar
  • Akbaytürk-Çanak, T. (2021). Üniversite kütüphaneleri özelinde pandemi sonrası değişen dünyada bilgi merkezi yönetim ve organizasyonu. Bilgi merkezlerinde yönetim I (s. 295-317) içinde. Hiperyayın. google scholar
  • AltKitap (2023). Hakkında. Erişim adresi: https://www.altkitap.net/hakkinda/ google scholar
  • Amazon. (2023). Erişim adresi: https://www.amazon.com/gp/browse.html?node=6669702011 google scholar
  • Anameriç, H. (2011). Geçmişten günümüze kitabın serüveni: E-kitap. [bildiri]. 4. Kütüphane Haftası: Geçmişten Günümüze Kitabın Serüveni, Ankara, Türkiye. google scholar
  • Atılgan, D. ve Yalçın Y. (2009). Elektronik kaynakların seçimi ve değerlendirilmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23(4), 769-802. google scholar
  • Baş, Ö. ve Temizyürek, F. (2022). Cumhuriyet dönemi Türk dili politikaları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (29), 88-100. DOI: 10.29000/rumelide.1164037. google scholar
  • Bezirci, P. (2021). Dijitalleşme projeleri yönetim süreçleri ve İstanbul Üniversitesi dijitalleştirme çalışmaları: Gazeteden tarihe bakış projesi örneği. Bilgi merkezlerinde yönetim II (s. 625-662) içinde. Hiperyayın. google scholar
  • Bilgi Yayınevi. (2018). Blog. Erişim adresi: https://www.bilgiyayinevi.com.tr/insan-ruhunu-seytana-ne-icin-sa-tar. google scholar
  • Binici, K. (2017). E-kitap ve kütüphanecilikte düşündürdükleri. Odabaş, H. ve Akkaya M. A. (ed.), Bilişim teknolojilerinin bilgi merkezlerine ve hizmetlerine etkileri (ss. 181-204) içinde. İstanbul. Hiperyayın. google scholar
  • Bozkurt, A. ve Bozkaya M. (2013). Etkileşimli e-kitap değerlendirme kriterleri. Anadolu Üniversitesi. google scholar
  • Calibro. (2023). Hakkında. Erişim adresi: http://calibro.com/calibro-hakkinda.php google scholar
  • Çimen, E., Gürdal, G., Çuhadar S. ve Akbaytürk-Çanak, T. (2020). Yeni Coronavirüs (Covid19) Sürecinde Türkiye’de Üniversite Kütüphaneleri, Bilgi Dünyası, 21(1), 167-203. google scholar
  • Delil, S. (2020). Elektronik yayıncılıkta platformlar: Kullanıcı alışkanlıkları ve dijital yayıncılığın sürdürülebilirliği. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 49, 689-697. google scholar
  • Doering, T., Pereıra L. ve Kuechler L. (2012). The use of e-textbooks in higher education: A case study, E-Leader Berlin, 1-16. google scholar
  • Ekici, S. ve Yılmaz, B. (2013). FATİH projesi üzerine bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciliği, 27(2), 317-339. google scholar
  • Emborg, A., Noor A., Hashim H., Ali R. ve Shaari, Z. (2012). E-Books as textbooks in the classroom, Procedia Social and Behavioral Sciences, 47, 1802-1809. google scholar
  • Erkal, H., (2020). Halk kütüphanelerinde çalışan kütüphanecilerin e-kitap farkındalığı ve kullanımı. [Yüksek lisans tezi] Çankırı Karatekin Üniversitesi. google scholar
  • Gartner Glossory. (2022). Erişim adresi: https://www.gartner.com/en/information-technology/glossary/digita-lization. google scholar
  • Gimpel, H., Hosseini, S., Huber, R.X., Probst, L., Röglinger, M. ve Faisst, U. (2018). Structuring Digital Trans-formation: A Framework of Action Fields and its Application at ZEISS. Journal of Information Technology Theory Application, 19(3), 1-23. google scholar
  • Green, A. (2022). Post covid 19: Expectations for academic library collections, remote work and resource desc-ription and discovery staffing. The Journal of Academic Librarianship, 48, 1-13. google scholar
  • Hiperlink. Ürünler. Erişim adresi: https://www.hiperlink.com.tr/Hiperkitap. google scholar
  • İdefix. (2023). Hakkımızda. Erişim adresi: https://www.idefix.com/hakkimizda. google scholar
  • Indrak, M. ve Pokorna, L. (2020). Analysis of digital transformation of services in a research library. Global Knowledge, Memory and Communication, 70(1), 154-172. google scholar
  • Kakırman-Yıldız, A. (2009). Kütüphaneler için değişim modeli yönetimi [Doktora tezi]. Marmara Üniversitesi. google scholar
  • Kara, T. (2021). E-kitap endüstrisinin ekonomi politiği. Journal of Communication Science Researches, 1(1), 69-8. google scholar
  • Karacabey, A. A. ve Tuzcu, S. E. (2021). Karar verme ve dijitalleşme. N. Çolakoğlu, E. Aydın Göktepe (Ed), Dijitalleşme bağlamında işletme fonksiyonlarına bakış. (ss. 284-301) içinde. İstanbul Arel Üniversitesi. google scholar
  • Kayabaş, İ. (2019). Dijital kitap teknolojisinin gelişim süreci: Geçmişten günümüze kronolojik bakış. S. Öngöz (Ed), Dijital kitap teknolojisi: Terminolojiden pedogojiye. (ss. 41-52) içinde. Ankara. Pegem Akademi. google scholar
  • Konya, Ü. (2004). Elektronik kitaplar. Aysel Yontar Armağanı (ss. 67-71) içinde. Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi Yayınları. google scholar
  • Nicholas, D., Rowlands, I., Clark, D., Hungtinton, P., Jamali, H. R. ve Olle, C. (2009). UK Scholarly e-book usage: a landmark survey. Aslib Proceedings: New Information Perpective, 60(4), 311-334. google scholar
  • Önder, I. (2010). Elektronik kitap olgusu ve Türkiye’de durum [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. google scholar
  • Önder, I. (2013). Yeni Yüzyılın Kitabı. Orient. google scholar
  • Öngöz, S. (2013). Türk öğretim üyelerinin elektronik kitap kullanım durumu ve tercihleri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(1), 33-54. google scholar
  • Project Gutenberg. (2022). About. Erişim adresi: https://www.gutenberg.org/about/ google scholar
  • Raynard, M. (2017). Understanding academic e-books through the diffusion of innovations theory as a basis for developing effective marketing and educational strategies. The Journal of Academic Librarianship, 43, 82-86. google scholar
  • Revelle, A., Mesneer, K., Shrimplin, A. ve Hurst, S. (2013). Book lovers, technopiles, pragmatists and printers: The social and demographic, structure of user attitude toward e-books, Association of College and Research Libraries Conference, [bildiri], Indianna, Indianapolis. google scholar
  • Sayısal Grafik. (2023). Ürünler. Erişim adresi: https://www.sayisalgrafik.com.tr/urunler.html google scholar
  • Türkiye Yayıncılar Birliği, (2022). Türkiye kitap pazarı raporları. Erişim adresi: https://turkyaybir.org.tr/turki-yede-yayincilik/turkiye-kitap-pazari-raporlari/ google scholar
  • TÜİK. (2022). Veri Portalı. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kutuphane-Istatistikle-ri-2021-45700 google scholar
  • Tok, A. (2023). Akademisyenlerin Türkçe elektronik kitap veritabanları konusundaki bilinç ve tutumları: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi örneği [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi. google scholar
  • Ulutaş, M. ve Kara M. (2019). TÖMER Türkçe öğretim programlarının bilişsel stratejiler açısından incelenmesi. Dil ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 232-250. google scholar
  • Waller, D. ve Candidate, D. (2013). Current advantages and disadvantages of using e-textbooks in texas higher education. Focus on Colleges, Universities, and Schools, 7(1), 1-7. google scholar
  • Wilson, C. S., D’Amra, J. ve Drummond, R. (2014). Exploring the fit of e-books to the needs of medical acade-mics in Australia. The Electronic Library, 32(3), 403-422. google scholar
  • Yıldırım, G. (2019). Dijital Kitapların Öğrenme Öğretme Sürecinde Entegrasyonu. S. Öngöz (Ed.) Dijital Kitap Teknolojisi Terminolojiden Pedagojiye içinde (s. 77- 91). Ankara: Pegem Akademi. google scholar
  • Yılmaz, O. (2021). Toplum 5.0, mantığı ve yapısı. İmamoğlu, S. Z., Erat, S. (Ed), Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a Dijitalleşmenin Gücü (ss. 111-127) içinde. Ankara. Nobel. google scholar
  • Yumru, D. (2010). Terim üretme(me) sorunu. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(39), 10-19. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.