Cumhuri̇yet’i̇n 100. Yılında Bilgi ve Belge Yönetimi Teknolojisinde Güncel Yaklaşımlar

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.34   IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.34    Tam Metin (PDF)

Metaverse’de Kütüphaneler ve Bilgi Kurumları

Fidan Bayraktutan, Sevinç Gülseçen

Metaverse’in birçok alanda (ekonomik, kültürel, sosyal, eğitim, vb.) etkisini göstereceği zaman giderek yakınlaşmaktadır. Yapılan çeşitli araştırmalar ve projeler, halen geliştirilmekte olmasına rağmen Metaverse’ün birçok alanda kullanılabilme potansiyeli olduğunu göstermektedir. Bu alanlardan biri de kütüphane ve bilgi bilimidir. Çalışmada Metaverse’ün kütüphanelere ve bilgi kurumlarına, hizmetlerine etkileri; getirdiği yenilikler, fırsatlar ve riskler araştırılmıştır. Ayrıca, merkeziyetsiz bir yapı olan Metaverse’de kütüphane ve bilgi hizmetleri açısından olası avantaj ve dezavantajlar da tartışılmıştır. Çalışmada kullanılan bilimsel araştırma yöntemleri betimleme, belgesel analiz ve karşılaştırmadır; belgelere dayalı veri toplama tekniği kullanılmıştır. Çalışmada yer alan konular akademisyenler, lisansüstü öğrenciler, alanda çalışan bilgi profesyonelleri için değerli ve güncel bilgiler içermekte olup, konunun genel boyutu, alana etkileri, olası fırsatlar ve riskler, yaratıcı bilgi hizmetleri üzerine bir bakış açısı oluşturmayı amaçlamaktadır. Global anlamda, literatürde, Metaverse ortamında bulunan bazı kütüphane ve bilgi kurumu uygulamalarına rastlanmıştır. Henüz çok yaygın olmasa da küresel bağlamda Metaverse ortamı ve kütüphane/bilgi kurumu hizmetleriyle ilgili araştırmalar ve uygulamalar bulunmaktadır. Kullanıcıların Metaverse ortamından beklentilerinin ağırlıklı olarak içerik sağlama hizmeti olacağı öngörülmektedir. Bu bakımdan, özellikle elektronik yayıncılık ve telif hakları konusunun gündemin üst sıralarında olacak başlıklar arasında olduğu söylenebilir. Türkiye’de Metaverse’ün kütüphane ve bilgi kurumlarında kullanımı ve uygulanması konusunda somut örnekler henüz bulunmamaktadır. Ayrıca, Türkiye’deki kütüphane ve bilgi kurumlarının karşısına da yakın zamanda çıkacak olan Metaverse konusunda yapılacak lisansüstü çalışmalara ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.


Anahtar Kelimeler: Metaverse, kütüphaneler, bilgi kurumları, bilgi okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, metaokuryazarlık, dijital dönüşüm
DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.34   IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.34    Tam Metin (PDF)

Libraries and Information Institutions in the Metaverse

Fidan Bayraktutan, Sevinç Gülseçen

The time when the Metaverse will show its impact in many areas (economic, cultural, social, educational, etc.) is getting closer. Various researches and projects show that the Metaverse has the potential to be used in many areas, although it is still being developed. One of these fields is library and information science. In the study, the effects of Metaverse on libraries and information institutions and their services; The innovations, opportunities and risks that it brings were investigated. In addition, possible advantages and disadvantages in terms of library and information services in Metaverse, which is a decentralised structure, are also discussed. Scientific research methods used in the study are description, documentary analysis and comparison; A document-based data collection technique was used. The subjects in the study contain valuable and up-to-date information for academics, graduate students, and information professionals working in the field, and it aims to create a perspective on the general dimension of the subject, its effects on the field, possible opportunities and risks, and creative information services. In the global sense, some library and information institution applications in the Metaverse environment have been encountered in the literature. Although not very common yet, there are researches and applications related to Metaverse environment and library/information institution services in the global context. It is envisaged that the expectations of the users from the Metaverse environment will be mainly content supply service. In this respect, it can be said that electronic publishing and copyright issues are among the topics that will be at the top of the agenda. There are not yet concrete examples of the use and application of Metaverse in libraries and information institutions in Turkey. In addition, it is seen that there is a need for postgraduate studies on the Metaverse, which will soon appear in front of libraries and information institutions in Turkey


Anahtar Kelimeler: Metaverse, libraries, information institutions, information literacy, digital literacy, metaliteracy, digital transformation

Referanslar

  • Adetayo, A. J., Adekunmisi, S. R., Abata-Ebire, B. D. and Adekunmisi, A. (2023). Metaverse academic library: would it be patronized? Digital Library Perspectives, 39(2), 229-240. google scholar
  • Afacan, N. M. (2022). Metaverse’te oyunlaştırma. Metaverse: Geleceğin dünyalarını inşa edecek teknolojiler, fırsatlar ve tehditler (Ed. Fatih Sinan Esen) içinde. Ankara: Nobel, 241-261. google scholar
  • Akyıldız, C. (2022). Metaverse uygulamalarına iş sağlığı ve güvenliği kapsamında değerlendirilmesi. Metaverse (Ed. Sabri Öz, Cengiz Akyıldız, Rızvan Yılmaz) içinde. İstanbul: Hiperyayın, 193-219. google scholar
  • Ankara Teknokent. (2022, 26 Şubat). İlahiyat Fakültemizi dijital kütüphane ile Metaverse ortamına taşıyoruz. Erişim adresi: https://www.ankarateknokent.com/ilahiyat-fakultemizi-dijital-kutuphane-ile-Metaverse-or-tamina-tasiyoruz/ google scholar
  • Anna, N. E.V., Harisanty, D. and Ismail, N. (2023). Libraries on Metaverse, do they exist? Library Hi Tech News, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/LHTN-02-2023-0019 google scholar
  • Ateş, A. P. (2022). Psikoloji ve sosyoloji bilimi ışığında Metaverse evreninin değerlendirilmesi. Metaverse: Geleceğin dünyalarını inşa edecek teknolojiler, fırsatlar ve tehditler (Ed. Fatih Sinan Esen) içinde. Ankara: Nobel, 263-282. google scholar
  • Avşar, B. (2022). Web 1.0’dan Metaverse’e tarihsel süreç ve teorik temeller. Metaverse: Geleceğin dünyalarını inşa edecek teknolojiler, fırsatlar ve tehditler (Ed. Fatih Sinan Esen) içinde. Ankara: Nobel, 3-28. google scholar
  • Bakar, A. A., Hussin, N., Angchun, P. and Seman, M. R. (2022). The roles of library in the Metaverse. 25th International Conference on Information Science, ICIS2022, Royal Chulan, Penang, Malaysia, 19-21 Sep 2022, E-BPJ, 7(SI10), November, 269-273. google scholar
  • Ball, M. (2022). The Metaverse and how it will revolutionize everything. [New York]: Liveright Publishing Corporation. google scholar
  • Coşkun, C. (2021). Sanat müzelerinde Artırılmış Gerçeklik uygulamaları. Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 3(2), 103-123. google scholar
  • Fernandez, P. (2022). Facebook, Meta, the Metaverse and libraries. Library Hi Tech News, 39(4), 1-5. google scholar
  • Guo, Y., Yuan, Y., Li, S., Guo, Y., Fu, Y. and Jin, Z. (2023). Applications of Metaverse-related technologies in the services of US urban libraries. Library Hi Tech, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi. org/10.1108/LHT-10-2022-0486 google scholar
  • Iakovides, N., Lazarou, A., Kyriakou, P. and Aristidou, A. (2022). Virtual library in the concept of digital twin. 10.1109/IMET54801.2022.9929598. google scholar
  • Kaya, E. (2022). Metaverse: meta insana hazır mısın? İstanbul: Nemesis Kitap. google scholar
  • Kayakökü, H. (2022). Sanal dünyaların ve Metaverse’ün tarihi ve gelişimi. Metaverse: Geleceğin dünyalarını inşa edecek teknolojiler, fırsatlar ve tehditler (Ed. Fatih Sinan Esen) içinde. Ankara: Nobel, 29-43. google scholar
  • Küçüksaraç, B. (2022). Genişletilmiş gerçeklik teknolojisi ve Metaverse’te kullanımı. Metaverse: Geleceğin dünyalarını inşa edecek teknolojiler, fırsatlar ve tehditler (Ed. Fatih Sinan Esen) içinde. Ankara: Nobel, 89-110. google scholar
  • Mackey, T. P. and Jacobson, T. E. (2011). Reframing information literacy as a metaliteracy. College & Research Libraries, 72(1), 62-78. google scholar
  • Meihan, L. (2022, 10 November). A Metaverse library is coming soon to Shanghai. Sixth Tone. Retrieved from https://www.sixthtone.com/news/1011626 google scholar
  • Narin, N. G. (2022). Metaverse tasarımında yapay zeka ve robotik çözüm teknolojilerinin rolü. Metaverse: Geleceğin dünyalarını inşa edecek teknolojiler, fırsatlar ve tehditler (Ed. Fatih Sinan Esen) içinde. Ankara: Nobel, 65-87. google scholar
  • Poddubnaya, N., Kulikova, T., Ardeev, A. and Alekseeva, P. (2020). Formation of digital literacy of students by means of virtual and augmented reality technologies. In: CEUR Workshop proceedings. SLET-2020: International Scientific Conference on Innovative Approaches to the Application of Digital Technologies in Education, November 12-13, 2020, Stavropol, Russia, 309-307. google scholar
  • Suffescom Solutions. (2023). How to start library in the Metaverse: virtual library development services. Ret-rieved from https://www.suffescom.com/product/how-to-start-library-in-Metaverse google scholar
  • Şahinbaş, K. ve Güneş, T. B. (2022). Metaverse evrenin karakteristik özellikleri, teknolojik bileşenleri ve sek-törel uygulamaları. Metaverse evreninde bütünleşik pazarlama iletişimi (Ed. Hilal Kılıç) içinde. İstanbul: Hiperyayın, 15-47. google scholar
  • Tekin, Z. (2022). Metaverse 101: Paralel evren. İstanbul: Scala Yayıncılık. google scholar
  • The 4th Open Society Conference (OSC) proceeding book: perspectives and impacts of Metaverse on sustainable development goals. (2022). Indonesia: Universitas Terbuka. google scholar
  • Tinmaz, H., Fanea-Ivanovici, M. and Baber, H. (2023). A snapshot of digital literacy. Library Hi Tech News, Vol. 40 No. 1, 20-23. https://doi.org/10.1108/LHTN-12-2021-0095 google scholar
  • Tella, A., Ajani, Y. A. and Ailaku, U. V. (2023). Libraries in the Metaverse: the need for metaliteracy for digital librarians and digital age library users. Library Hi Tech News, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https:// doi.org/10.1108/LHTN-06-2023-0094 google scholar
  • Türkiye’de İlk: Metaverse Evreninde Üniversite Dersi İşlendi! (2022, 27 Ekim). Erişim adresi: https://tr.tradin-gview.com/news/bitcoinsistemi:ed8ee8102:0/ google scholar
  • User, Erol. (2022). Metaverse: Metaverse’de kripto, NFT’ler ve dijital varlıklar için yeni başlayanların rehberi. İstanbul: Cinius Yayınları. google scholar
  • Winters, T. (2022). Metaverse: sanal dünyanın devrimine hazır olun. İstanbul: Kodlab. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.