Türkiye’de Tarıma Sağlanan Mali Teşvikler

Tarımın her dönemde vazgeçilmez olması devletlerin bu alandaki sorunların çözümü için önlemler almasına yani politikalar uygulamasına neden olmaktadır. Devletler tarafından uygulanan tarım politikaları farklı gerekçelere dayanmakta ve içinde bulunulan dönemin özelliklerine göre de değişiklik göstermektedir. Özellikle Covid-19 pandemisi tarımın öneminin anlaşılmasına ve yeniden değerlendirilmesine neden olmuştur. Türkiye’de tarım uygulanan mali teşvikler, 5488 sayılı Tarım Kanunu’na dayanmaktadır. Mezkûr Kanun’da tarım politikalarının amaçlarına, ilkelerine, önceliklerine, tarıma uygulanacak teşviklere, bu teşviklerin uygulama esaslarına ve finansmanına yer verilmiştir. Doğrudan gelir desteği, fark ödemesi, telafi edici ödemeler, hayvancılık destekleri, tarım sigortası ödemeleri, kırsal kalkınma destekleri, çevre amaçları tarım arazilerini koruma programı destekleri ve diğer destek ödemelerini kapsayan teşviklerin finansmanı Tarım Kanunu’nun 5. maddesine göre; bütçeden ve dış kaynaklardan sağlanmaktadır. Bu kapsamda sağlanan desteklerin GSYH ve bütçe içindeki payı dönemsel olarak farklılaşmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de Tarım Kanunu ile sağlanan mali teşvikler, bu teşviklerin GSYH ve bütçe içindeki payı, paylardaki değişimler incelenmiş ve politika önlemleri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Tarım, Ekonomi, Tarım Ekonomisi, Teşvik, Mali Teşvik

Referanslar

Acar, M., & Aytüre, S. (2014). Dünyada’da ve Türkiye’de tarım ve tarım politikalarının geleceği. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım. google scholar
Avrupa Birliği Komisyonu 2021-2027 Dönemi için 430 Milyon Avro Bütçeli Türkiye Kırsal Kalkınma Programını (IPARD III) onayladı. (tarih yok). https://www.avrupa.info.tr/tr/news/avrupa-birligi-komisyo-nu-2021-2027-donemi-icin-430-milyon-avro-butceli-turkiye-kirsal-kalkinma, (Erişim Tarihi: 25.09.2022). google scholar
Bulutoğlu, K. (1988). Kamu ekonomisine giriş. İstanbul: Filiz Kitabevi. google scholar
Dinler, Z. (2021). Tarım ekonomisi. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım. google scholar
Feyzioğlu, B. N. (1984). Nazari, tatbiki, mukayeseli bütçe (7 bs). İstanbul: Filiz Kitabevi. google scholar
Hazel, P. B. (2021). Kentleşme, tarım ve küçük toprak sahibi çiftçiler. Ed: R. Serrai, & P. Pingali içinde, Tarım ve gıdada yatırım trendleri 2050. ss. 155-179. İstanbul: Scala Yayıncılık. google scholar
Gönel, F. D. (2021). Ortak tarım politikası yeşil olabilecek mi?. Ed: F. H. Sezgin, A. E. Yüksel, & R. A. Kuşçu. Ankara: Nobel. google scholar
Kazgan, G. (2013). Tarım ve gelişme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
OECD. (2022). Agriculture policy monitoring and evaluation. https://read.oecd-ilibrary.org/agriculture-and-food/ agricultural-policy-monitoring-and-evaluation-2022_7f4542bf-en#page548, (Erişim tarihi: 10.10.2022). google scholar
OECD (Tarih Yok). OECD data, agriculture support. https://data.oecd.org/agrpolicy/agricultural-support.htm, (Erişim tarihi: 03.10.2022). google scholar
Omrak, H. (Tarih Yok). 2022 yılında verilecek tarımsal destekler. http://www.turktarim.gov.tr/Haber/721/2022-yi-linda-verilecek-tarimsal-destekler, (Erişim tarihi: 02.12.2022) google scholar
Pehlivan, O. (2017). Kamu maliyesi. Celepler Matbaacılık Basım Yayın Dağıtım. google scholar
Semerci, A. (2019). Türkiye’de tarımsal destekleme uygulamalarının değerlendirilmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1), ss. 181-186, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/764630, (Erişim tarihi: 10.11.2022). google scholar
Şurası, T. O. (Tarih Yok). Tarımsal destekleme politikaları grubu çalışma raporu. https://cdniys.tarimorman. gov.tr/api/File/GetFile/330/Sayfa/1416/1778/DosyaGaleri/14._tarimsal_destekleme_politikalari.pdfhttps:// cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetFile/, (Erişim tarihi: 10.11.2022) google scholar
Tan, S., & Everest, B. (Tarih Yok). Türkiye’de tarımsal destekleme politikaları. International Conference on Eurosian Economies. https://avekon.org/papers/1444.pdf, (Erişim tarihi: 20.12.2022). google scholar
Tarım ve Orman Bakanlığı. (2022). 2022 yılı performans programı. https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Bel-geler/Performans%20Programlar%C4%B1/TARIM%20ve%20ORMAN%20BAKANLI%C4%9EI%20 2022Y%C4%B1l%C4%B1%20PerformansProgram%C4%B1.pdf, (Erişim tarihi: 02.12.2022). google scholar
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2011-2022). Merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri ve beklentiler raporları. https://www.sbb.gov.tr/butce-merkezi-yonetim-butce-gerceklesmele-ri-ve-beklentiler-raporlari/, (Erişim tarihi: 19.11.2022). google scholar
Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2018). 2018 yılı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri ve beklentileri raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/11/MYB_GerceklesmeleriveBeklen-tilerRaporu_2018.pdf, (Erişim tarihi: 10.11.2022). google scholar
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). 100. yıl Türkiye planı, onbirinci kalkınma planı (2019-2023). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_ Plani-2019-2023.pdf, (Erişim tarihi: 01.12.2022). google scholar
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2022). 2022 yılı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri ve beklentileri raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/2022-Yili-Mer-kezi-Yonetim-Butce-Gerceklesmeleri-ve-Beklentiler-Raporu-30072022.pdf, (Erişim tarihi: 28.12.2022). google scholar
Yıldırım, A. E. (2022). Yeni tarım düzeni. İstanbul: Sia Kitap. google scholar
Yıldız, F. (2017). Türkiye’de merkezi yönetim bütçesinden yapılan tarımsal destekleme ödemelerinin tarımsal üretim üzerindeki etkisi: 2006-2016 dönemi. Sayıştay Dergisi, S.104, ss. 45-63. google scholar
Yılmaz, H., Demircan, V. & Dernek, Z. (2008). Türkiye’de tarımında doğrudan gelir desteği uygulamaları (isparta ili üreticileri açısından bir değerlendirme. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), ss. 248-265. google scholar
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu. RG. Tarih: 06.01.1962, Sayı: 10700. google scholar
5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu. RG. Tarih: 21.06.2005, Sayı: 25852. google scholar
5488 sayılı Tarım Kanunu. RG. Tarih: 25.04.2006, Sayı: 26149. google scholar

Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye Ekonomisi

BÖLÜM

Türkiye’de Tarıma Sağlanan Mali Teşvikler

Referanslar

PAYLAŞ