Engellilik Araştırmaları Yazıları

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/SS46.2022.013.14   IUP :10.26650/B/SS46.2022.013.14    Tam Metin (PDF)

Engelli Bireyin Evde Bakıldığı ve Kurum Bakımına Verildiği Aileler Arasındaki Sosyolojik Farklılıklar: Aksaray İli Örneği

Pınar Şalcı, Yücel Can

Bu araştırmada; Aksaray ilinde yaşayan engelli bireye hane içinde bakan veya engelli bireyi kurum bakımına yerleştirmek zorunda kalan ailelerin sosyolojik farklılıklarının ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışmada anlamlı sosyolojik farklılıklara ulaşabilmek için, ilk aşamada Aksaray Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünün (ASHİM) arşivinde yer alan engelli bireye evde bakan ve kurum bakımı hizmetinden yararlanan ailelerin dosyaları ve hazırlanan tarama formu kapsamında sosyodemografik bilgilere ulaşılmıştır. Veriler SPPS 23 programında analiz edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında ise engelli bireye evde bakan 15 aile ve kurum bakımına engelli bireyi yerleştirmek zorunda kalan 15 aile ile toplamda 30 aile ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kapsamında yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bakım hizmetinin evde veya kurumda gerçekleştirilmesinin engelli bireyin bağımlılık düzeyi veya engel grubundan ziyade ailelerin psikolojik sağlamlığı ve sosyolojik yapıları ile ilgili olduğu anlaşılmıştır. Engelli bireye evde bakım hizmeti sunan ailelerin %84,47’si evliyken kurum bakımını tercih eden ailelerin %69,93’ü boşanmış, dul ve bekârdır. Evde bakım hizmeti sunan ailelerin %88,21’inin evinde en az iki yetişkinin bulunduğu, kurum bakımına yerleşen engelli bireylerin ise %20,29’unun terk ve buluntu olduğu, %51,4’ünün ise kurum bakımına yerleşmeden önce hanelerinde bir yetişkin bulunduğu saptanmıştır. Evde bakım hizmeti sunan aile üyeleri arasında yardımlaşma ve dayanışmanın olduğu, kurum bakımından yararlanan ailelerde ise toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yaygın olduğu görülmüştür. Engelli bireye evde bakan ailelerin davranışlarında dinî referans noktaları etkiliyken kurum bakımına yerleşen engelli bireylerin ailelerinde din kurumunun etkisi söz konusu değildir.


Anahtar Kelimeler: Aile, Engellilik, Evde bakım, Kurum bakımı, Sosyal politikalar
DOI :10.26650/B/SS46.2022.013.14   IUP :10.26650/B/SS46.2022.013.14    Tam Metin (PDF)

Sociological Differences Between Families Where People With Disabilitied Are Cared for at Home and Institutional Care: The Case of Aksaray Province

Pınar Şalcı, Yücel Can

In this research, it is aimed to reveal the sociological differences of families who responsible for a disabled person living in Aksaray in the household or who have to place the disabled person in an institutional care. In the first stage, in order to reach sociological differences in this study, socio-demographic information was obtained within the content of the investigation form which is in the archive of the Aksaray Provincial Directorate of Family and Social Services and the files of the families who take care of the disabled person at home and benefit from the institutional care service. The data were analyzed in the SPSS 23 program. In the second stage of the research, faceto-face interviews were conducted with 15 families who care for the disabled person at home, and with 15 families who had to place the disabled person in institutional care, with a total of 30 families within the content of semi structured interview form. It has been understood that whether the care service is provided at home or in the institution, it is related to the psychological resilience and sociological structures of the families rather than the dependence level of the disabled individual or the disability group. 69.93% of families preferring institutional care are divorced, widowed and single while 84.47% of families providing home care services to disabled individuals are married. It was determined that 88.21% of the families providing home care services had at least two adults at home, 20.29% of the disabled individuals placed in institutional care were abandoned and found, and 51.4% had an adult in their household before they were placed in institutional care. There is cooperation and solidarity among family members who provide home care services and gender inequality is common in families who benefit from institutional care. The effect of the religious institution is not in a question in the families of the disabled individuals who are placed in institutional care while religious reference points are effective in the behavior of families who care for the handicapped person at home.


Anahtar Kelimeler: Family, Disability, Care at home, Institutional care, Social policies

Referanslar

  • Adak, N. (2018). Değişen toplumda değişen aile. Siyasal Kitabevi. google scholar
  • Aydın, M. (2016). Sistematik aile sosyolojisi. Çizgi Kitabevi. google scholar
  • Berman, M. (2013). Katı olan her şey buharlaşıyor. İletişim Yayınları. google scholar
  • Burcu, E. (2015). Engellilik sosyoloji. Anı Yayıncılık. google scholar
  • Canatan, K. ve Yıldırım, E. (2016). Aile sosyolojisi. Açılım Kitap. google scholar
  • Cohen, A.P. (1999). Topluluğun simgesel kuruluşu. Dost Kitabevi. google scholar
  • Danış, M.Z. (2007). Sosyal hizmet mesleği ve disiplininde sosyal politikaların yeri ve önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2), 51-64. google scholar
  • Dinç, L. (2010). Bakım kavramı ve ahlaki boyutu. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 17(2), 74-82. google scholar
  • Duben, A. ve Behar, C. (2014). İstanbul haneleri. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. google scholar
  • Ersoy, Ö. ve Çürük, N. (2009). Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerde sosyal desteğin önemi. Aile ve Toplum, 5(17), 104-110. google scholar
  • Giddens, A. (2005). Sosyoloji. Ayraç Yayınevi. google scholar
  • Gittins, D. (2011). Aile sorgulanıyor. Pencere Yayınları. google scholar
  • Gökçe, B. (1976, Mart-Ekim). Aile ve aile tipleri üzerine bir inceleme. Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 8(1-2), 46-67. google scholar
  • Güçlü, S. (2005). Kurumlara sosyolojik bakış. Birey Yayıncılık. google scholar
  • Harvey, D. (2010). Postmodernliğin durumu. Metis Yayınları. google scholar
  • Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Yer Alan Engelli Bireylere Yönelik İbarelerin Değiştirilmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. (2013. Resmî Gazete (28636, 3 Mayıs 2013). Kanun No: 6462 google scholar
  • Karadağ, G. (2009). Engelli çocuğa sahip annelerin yaşadıkları güçlükler ile aileden algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(4), 315-322. google scholar
  • Levy, B. ve Sidel, V. (2006). Social injustice and public health. Oxford University Press. google scholar
  • Meder, M. (2005). Mesleklere göre aile yapısı. Aziz Andaç Yayınları google scholar
  • Nauck, B. (2009). Patterns of exchange in kinship systems in Germany, Russia, and the People’s Republic of China. Journal of Comparative Family Studies, 40(2), 255-278. google scholar
  • Özbay, F. (2015). Aile, kent ve nufüs: Dünden bugüne. İletişim Yayıncılık. google scholar
  • Parsons, T. ve Bales, R.F. (1955). Family, socialization and interaction process. Glencoe The Free Press. google scholar
  • Petr, C.G. ve D.Barney, D. (1993). Reasonable efforts for children with disabilities: The parent’s perspective. Social Work, 38(3), 247-254. google scholar
  • Poster, M. (1989). Eleştirel aile kuramı. Ayrıntı Yayınevi. google scholar
  • Soner, S. ve Aykut, S. (2017). Alzheimer hastalık sürecinde bakım veren aile üyelerinin yaşadıkları güçlükler ve sosyal hizmet. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 375-387. google scholar
  • Şişman, Y. (2011). Türkiye’de özürlülere yönelik yasal düzenlemeler. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 60, 169-221. google scholar
  • Tomanbay, İ. (1999). Sosyal çalışma sözlüğü. Selvi Yayınevi. google scholar
  • World Health Organization. (1980). International classification of impairments, disabilities and handicaps. World Health Organization. google scholar
  • Yılmaz, M., Sametoğlu, F., Akmeşe, G., Tak, A., Yağbasan, B., Gökçay, S., Sağlam M., Doğanyılmaz, D. ve Erdem, S. (2010). Sağlık hizmetinin alternatif bir sunum şekli olarak evde hasta bakımı. İstanbul Tıp Dergisi, 11(3), 125-132. google scholar
  • Zarit, S., Orr, K. ve Zarit, M. (1985). The hidden victims of alzheimer’s disease: Families under stress. New York University Press. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.