Halk Sağlığı: Bugün ve Her Zaman
Dünden Bugüne Halk Sağlığı Di̇si̇pli̇ni̇
Selma KarabeyHalk Sağlığı hem bilimsel bir disiplin olarak hem de hizmetler açısından günümüzdeki durumuna gelebilmek için zorlu bir tarih yolculuğundan geçmiştir. Araştırma yöntemlerinin 19.yüzyılda gelişmesiyle sağlık sorunlarının ortaya çıkışındaki neden-sonuç ilişkileri daha iyi tanımlanmaya başlandı. Çalışma koşulları ile hastalıklar arasındaki ilişkinin daha iyi anlaşılması iş sağlığı disiplininin gelişmesine öncülük etti, benzer şekilde çevre sağlığı ve beslenme disiplinlerinin bilimsel temelleri atıldı. Halk sağlığının altın buluşu olarak tanımlanabilecek aşıların geliştirilmesi ve kitlesel olarak uygulanmasıyla birlikte başta çiçek ve çocuk felci olmak üzere birçok bulaşıcı hastalığın neden olduğu sakatlık ve ölümler önlenebildi.
Başta yüksek gelir grubundaki ülkelerde olmak üzere tüm dünyada son yüzyılda doğumda beklenen yaşam süreleri ve sağlıklı yaşam beklentileri anlamlı şekilde arttı; en sık hastalık ve ölüm nedenleri değişmeye başladı; sağlık davranışlarının etkisi daha iyi anlaşılmaya başlandı. Sağlık davranışlarının oluşumunda ise insanların eğitim, meslek, gelir, yaşadıkları ve çalıştıkları çevrenin koşulları başta olmak üzere tüm sosyal belirleyicilerin sağlık hizmetleri veya yaşam tarzı seçimlerinden daha önemli olabileceğini araştırma sonuçları gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bünyesinde çalışmalarını sürdüren Sağlığın Sosyal Belirleyicileri Küresel Komisyonu yalnızca sağlık hizmetlerine adil erişimin yeterli olmadığına, aynı zamanda daha geniş sosyal refah ve kalkınmayı sağlamak için sağlık sistemi dışındaki sektörlerle de çalışmak gerektiğine vurgu yapmaktadır. DSÖ de bu doğrultuda “Her Politikada Sağlık” yaklaşımının önemine dikkat çekmektedir.
Public Health Discipline from Yesterday to Today
Selma KarabeyPublic Health has gone through a difficult historical journey to reach its current state in terms of both a scientific discipline and services. With the development of research methods in the 19th century, cause-effect relationships in the emergence of health problems began to be better defined. A better understanding of the relationship between working conditions and diseases led to the development of the occupational health discipline, and similarly, the scientific foundations of environmental health and nutrition disciplines were laid. With the development and mass administration of vaccines, which can be described as the golden invention of public health, disabilities and deaths caused by many infectious diseases, especially smallpox and polio, could be prevented.
Life expectancy at birth and healthy life expectancy have increased significantly in the last century all over the world, especially in high-income countries; the most common causes of illness and death began to change; the impact of health behaviors was beginning to be better understood. It shows that all social determinants, especially people’s education, profession, income, and the conditions of the environment in which they live and work, may be more important than health services or lifestyle choices in the formation of health behaviors. The Global Commission on Social Determinants of Health, which continues its work within the World Health Organization (WHO), emphasizes that only equitable access to health services is not enough, but also that it is necessary to work with sectors outside the health system to ensure broader social welfare and development. In this regard, WHO draws attention to the importance of the “Health in All Policies” approach.