Bu çalışmanın amacı, kütüphanecilerimize özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra ortaya çıkan yeni kavramlar, yeni araç ve yöntemler konusunda, güvenilir kaynaklara dayanarak sağlıklı ve yeterli bir bilgi vermek, bunun yanında da değişmelerin neden ortaya çıktığını, kütüphanecilik alanında nelerin yeni, nelerin sürekli ve kalıcı olduğunu araştırmaktır.
Türkçedeki «kütüphanecilik» terimi çok yönlü bir terimdir. Yayınları toplayıp düzenlemenin, korumanın, okuyuculara sunmanın, uzun yıllar boyunca işlenerek biçimlendirilmiş, çok ayrıntılı kurallarını, bunların temellerini ve genel olarak bir kütüphanecilik bilimi kuramı ortaya koymaya çalışan kütüphanecilik bilimini; aynı biçimde sürüp giden günlük uygulamaları ve bunlarla ilgili mesleği hep birden kütüphanecilik terimi ile karşılıyoruz. Bilimsel bir araştırma denemesine girerken, «kütüphanecilik bilimi», «kütüphanecilik tekniği» ve «kütüphanecilik mesleği» konuları üzerinde de durmayı gerekli buldum.
1948’lerden sonra, başta «dokümantasyon - belgebilim» hareketi olmak üzere, kütüphanecilik alanını etkileyen önemli -gelişmeler olmuş, kitaplıkların ve arşivlerin yanında, onlara benzeyen yeni bazı kuruluşlar meydana getirilmiş, teknik ilerlemeler yeni yayın türleri ortaya çıkarmış, kitaplıkların ilgi alanı içine girmeyen eski belgeler ve yayın türleri kitaplıkların konusu sayılmaya başlamış, yeni türde bibliyografik yayınlar belirmiş, yayın sayılarındaki büyük artışlar, sınıflandırma anlayışına yeni boyutlar eklemiş ve 1960'dan sonra bilgisayarların kütüphanecilik amaçları için büyük ölçüde kullanılmaya başlamaları kütüphaneciliğin kurallarını, geleneklerini ve daha sonra da kuruluşların yapılarını büyük ölçüde etkilemiştir.
Bütün dünyada çok yaygınlaşan bütün bu gelişmeler bölgesel olarak memleketimize de yansımışlardır. 1978 yılı içinde hazırlanan yeni Derleme Yasası taslağı, bu yeni anlayışların ve davranış biçimlerinin benimsendiğini gösterdi. Bunun yanında, yabancı dil bilen ve dünya yayınlarını izleyebilen sınırlı çevreler dışında kütüphanecilerimize toplu ve temelli bir bilgi kazandıracak, gelişmeleri yurt koşullarımız açısından değerlendirebilmek üzere görüş alışverişine yol açacak yayınlar yapılmadı. Açıklamalar ve haberler, birbirinden kopuk kısa yazılar çerçevesi içinde kaldı. Uluslararası Dokümantasyon Federasyonu’nun 1961 tarihli bir yayınından, değerli meslektaşımız Berin Yurdoğ’un dilimize çevirdiği «Modern Dokümantasyon ve Enformasyon İşlemleri» adlı kitap da, konuyu kütüphanecilik açısından ele almadığı için, bizim alanımızın dışında bir yayın olarak değerlendirildi. Oldukça da eskimiş bulunuyor.
Bu bakımdan çalışmamın özellikle belgebilim, baskı dışı yayınlar, yeni türde bibliyografik araçlar ve kütüphanecilik alanında bilgisayar uygulamaları konularında, kütüphaneci meslektaşlarım için bir el kitabı, bir giriş kitabı, Kütüphanecilik Bölümü öğrencilerimizin Belgebilim, Yayın Türleri ve Bilgi Kaynakları dersleri için de bir ders kitabı anlamı taşıyabileceğini umuyorum. |
