Memlükler Dönemi İlim Geleneği (13.-14. Yüzyıllar)

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/AA07AA25.2023.010.12   IUP :10.26650/B/AA07AA25.2023.010.12    Tam Metin (PDF)

Türk Memlükler Döneminde Siyer Yazıcılığı: İbnü’d-Devâdârî (ö. 736/1336’dan Sonra) Örneği

Elif Dağtekin

Memlükler (648-923/1250-1517) siyasi, askerî ve ilmî sahalardaki önemli başarı ve katkıları bakımından İslâm tarihinde mümtaz bir yere sahip olan Müslüman Türk devletlerinden biridir. İlmî sahada büyük gelişmelerin yaşandığı, özellikle tarih alanında yetişmiş âlimler ve eserleri açısından İslâm tarihçiliğinin altın çağı olarak tanımlanan Memlükler dönemi Hz. Peygamber’in hayatına dair kaleme alınmış muhtelif türlerde birçok eserin mevcudiyetiyle de öne çıkmaktadır. Bu çalışmada Memlük coğrafyasındaki siyer yazıcılığının örnekleri arasında yer alan İbnü’d-Devâdârî’nin (ö. 736/1336’dan sonra) ed-Dürrü’s-semȋn fȋ ahbâri Seyyidi’l-mürselȋn ve’l-hulefâi’rrâşidîn adlı eseri incelenmiştir. Çalışmada müellifin hayatı, eserleri ve tarihçiliğinden bahsedildikten sonra ed- Dürrü’s-semȋn muhteva, usul ve kaynakları açısından değerlendirilmiştir. Memlükler döneminin ilk yarısında yaşamış, ümera sınıfına mensup önemli bir Türk âlimin Hz. Peygamber’in hayatını ele alma biçimi değerlendirilmek suretiyle bu dönemdeki siyer yazıcılığı ve dolayısıyla Hz. Peygamber algısını anlamaya yönelik küçük bir adım atılmaya çalışılmıştır.


Anahtar Kelimeler: Siyer Yazıcılığı, Memlükler Dönemi, İbnü’d-Devâdârî, ed-Dürrü’s-semȋn
DOI :10.26650/B/AA07AA25.2023.010.12   IUP :10.26650/B/AA07AA25.2023.010.12    Tam Metin (PDF)

Sīra Writing in Turkish Mamluk Period Example of Ibn al-Dawādārī (Died After 736/1136)

Elif Dağtekin

Mamluks (648-923/1250-1517) is one of the Muslim Turkish states that have a significant place in the history of Islam in terms of their important success and contributions in the political, military and scientific fields. The Mamluks period, which was defined as the golden age of Islamic historiography in terms of the historian scholars and their works, especially in the field of history, where great developments took place in the scientific field. It also stands out with the presence of many works of various types on the life of the Prophet. In this study, Ibn al-Dawādārī’s work al-Durr al-thamīn fī akhbār sayyid al-mursalīn wa-l-khulafāʾ al-rāshidīn, which is one of the examples of the sīra writing in the Mamluk geography, was examined. In the study, after mentioning the life, works and historiography of the author, it was evaluated in terms of content, methods and sources of al-Durr al-thamīn. And by evaluating the way of handling the Prophet’s life of the author who belongs to military elite and lived in the first race of the Mamluks period, we tried to take a small step towards understanding the perception of the Prophet of that time.


Anahtar Kelimeler: Sīra Writing, Mamluk Period, Ibn al-Dawādārī, al-Durr al-thamīn

Referanslar

  • Arslan, Abdurrahim. İbn Seyyidinnâs (ö. 734/1334) ve ‘Uyûnü’l-Eser Adlı Eseri. İstanbul: Siyer Yayınları, 2019. google scholar
  • Ayalon, David. “Memlûklü Ordusunda Bahriye Alayı”. çev. Ali Aktan. Türk Kültürü 28/326 (1990), 350-356. google scholar
  • Ayaz, Fatih Yahya. “Memlükler Döneminde (648-923/1250-1517) Siyer Çalışmaları: Safedî’nin (ö. 764-1363) el- Vâfî Adlı Eserinde Hz. Peygamber’in Hayatı”. Siyer Araştırmaları Dergisi 4 (Temmuz-Aralık 2018), 12-34. google scholar
  • Ayaz, Fatih Yahya. “Sır Kâtibi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/116-117. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. google scholar
  • Cengiz, Osman. Makrîzî’nin İmtâu’l-Esmâ İsimli Eseri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010. google scholar
  • Çubukçu, Asri. “Devâtdâr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/221-222. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. google scholar
  • Fayda, Mustafa. “Seyf b. Zûyezen”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/29-30. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. google scholar
  • Güler, Zekeriya. “Şeddâd bin Evs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/408-409. İstanbul: TDV Yayınları, 2010. google scholar
  • İbn Seyyidünnâs, Ebü’l-Feth Fethuddin Muhammed (ö. 734/1334). Uyûnü’l-eser fî fünûni’l-megâzî ve’ş-şemâil ve’s-siyer. nşr. Muhammed el-Îd el-Hatrâvî-Muhyiddin Mestû. 2 Cilt. Dımaşk: y.y., 1992. google scholar
  • İbnü’d-Devâdârî, Seyfeddin Ebû Bekr b. Abdullah b. Aybek (ö. 736/1336’dan sonra). Kenzü’d-dürer ve câmi‘ u’l-gurer. nşr. Bernd Ratke vd. 9 Cilt. Kahire-Beyrut: y.y., 1960-1994. google scholar
  • İbnü’d-Devâdârî, Seyfeddin Ebû Bekr b. Abdullah b. Aybek (ö. 736/1336’dan sonra). ed-Dürrü’s-semîn fî ahbâri Seyyidi’l-mürselîn. nşr. Muhammed es-Saîd Cemaleddin. Kahire: y.y., 1981. google scholar
  • İzgi, Cevat. “İbnü’d-Devâdârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/11-13. İstanbul: TDV Yayınları, 2000. google scholar
  • Kalkaşendî, Ahmed b. Ali (ö. 821/1418). Subhu’l-a‘şâ fî sınâ‘ati’l-inşâ. 15 Cilt. Kahire: y.y., 1963. google scholar
  • Kâsım, Abduh Kâsım. “Muhammed b. Kalavun”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/544-545. Ankara: TDV Yayınları, 2005. google scholar
  • Kaya, Mahmut. “Mikyâsü’n Nîl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/52-53. Ankara: TDV Yayınları, 2020. google scholar
  • Kaya, Mahmut-Sâmî Şelhûb. “Fergânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/377-378. İstanbul: TDV Yayınları, 1995. google scholar
  • Makrîzî, Takıyyüddin Ahmed b. Ali (ö. 845/1441). Kitâbü’l-Mevâ‘iz ve’l-i‘tibâr bi-zikri’l-hıtat ve’l-âsâr. 2 Cilt. Beyrut: y.y., ts. google scholar
  • Ögel, Bahaeddin. Türk Mitolojisi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2010. google scholar
  • Öz, Şaban. “Siyer Literatüründe Mitoloji Metinleri Üzerine”. Akademik Siyer Dergisi 1 (2020), 2-20. google scholar
  • Özervarlı, M. Said. “Hârikulâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/181-183. İstanbul: TDV Yayınları, 1997. google scholar
  • es-Seyyid, Seyyid Muhammed. “Evlâdü’n-Nâs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11/525-526. İstanbul: TDV Yayınları, 1995. google scholar
  • Şâkir, Mustafa. et-Târîhu’l-‘Arabî ve’l-müerrihûn. 4 Cilt. Beyrut: y.y., 1990. google scholar
  • Şeşen, Ramazan. Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı. İstanbul: İSAR Yayınları, 1998. google scholar
  • Yıldız, Güllü. “Memlükler Dönemi Siyer Yazıcılığına Genel Bir Bakış”. İslam Tetkikleri Dergisi 10/1 (2020), 333-363. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.