Kitle iletişim araçları, teknolojinin gelişimine paralel olarak gelişimini sürdürmekte ve bu gelişimle birlikte bireyler için yakın ve uzak çevrelerinde gelişen olaylara ilişkin her türlü bilgiyi edinmede çoğu zaman ilk tercih edilen araçlar olmaktadır. Teknolojik gelişmeleri yakından takip eden ve bunlara uygun olarak kendini en kısa sürede yenileyen kitle iletişim araçlarının bu sayede etki alanı genişlediği gibi bu geniş alana ulaşım süresi de gün be gün kısalmakta, ayrıca gerek içerik gerekse şekil olarak yine bu yeni gelişmelerden faydalanarak bireyler için kendini daha çekici hale getirmektedir. Dolayısıyla yazılı, görsel veya elektronik kitle iletişim araçları bireyler için günümüz itibariyle vazgeçilmez duruma gelmiş, yaşanan anın hemen her kesitinde muhakkak doğrudan veya dolaylı olarak insan yaşamının bir parçası durumuna gelmiştir. Bireylerin günlük yaşamının bir parçası olan araçlar, tüm yaştan insanların yaşamlarının bir parçası durumundadır, çocukların hatta bebeklerin bile.
Günümüzde çocuklar doğrudan veya dolaylı olarak (ebeveynleri veya bakıcıları dolayısıyla) İlk andan itibaren kitle iletişim araçlarıyla birlikte büyümektedir. Özellikle televizyon ve radyo, doğduğu andan itibaren genellikle çevresinde var olan kitle iletişim anaçlarındandır çocukların. Sonraki dönemlerde ise çocuk, yazılı kitle iletişim araçlarıyla, gazete ve dergilerle tanışacaktır.
İnsanların bedensel gelişiminin yanı sıra zihinsel ve ruhsal gelişiminin iletişim araçları ile temasta olan çocukların bu araçlardan etkilenme (olumlu veya olumsuz) olasılığı göz önünde tutulmalı ve bu araçların İçeriği, özellikle de doğrudan çocuklara yönelik hazırlanmış olanlarının içeriği son derece özenle hazırlanmalıdır. Çocuk dergileri bunların başında gelmektedir. Çünkü kitle iletişim araçlarının yeni alışkanlıklar oluşturulmasında, kısmen değiştirilmesinde veya mevcut olanların terk edilmesinde etkin rol oynadığı bilinmektedir. Bu sebeple olsa gerek, Avrupa'da çocuk dergiciliğinin başlangıcını eğitim işlevli, ahlaki (moral) dergiler oluşturmaktadır, tıpkı Avrupa'yı takiben Amerika ve yaklaşık 150 sene gecikmeli de olsa Türkiye'de de olduğu gibi.
Bu çalışmada; Türkiye'de (Osmanlı Devleti) yayınlanmış İlk Türkçe çocuk gazetesi Mümeyyiz’e ilişkin bilgi verilecektir. Gazetenin yayın politikasına değinilecek ve bu yayın politikasının, gazetenin yayınlanmakta olduğu dönem itibariyle ülkenin içinde bulunduğu siyasi, ekonomik ve özellikle sosyo-kültürel şartlar dâhilinde ne surette şekillendiği açıklanacaktır. Ayrıca, bu politika gereği, gazetenin gerek şekil gerekse içerik olarak nasıl hazırlandığı örneklerle ortaya konacaktır.
Çalışmanın amacı; Türkiye'de yayınlanmış İlk çocuk gazetesine ilişkin bilgi vermenin yanı sıra, özellikle ruhen ve zihnen gelişim sürecinde olan ve İleriki dönemde ülkenin beyin ve işgücünü oluşturacak neslin, ülkenin belirlenmiş amaçlan doğrultusunda şekillendirilip, yönlendirilmesinde çocuklara yönelik hazırlanan kitle iletişim ürünlerinden çocuk gazetelerinin/dergilerinin oynayabileceği role dair ipuçları vermektir.
Çalışmada, 49 sayı yayımlanmış gazetenin tüm sayılan detaylı olarak incelenmiş olup, ayrıca döneminin siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel hayatına, Özellikle de eğitim sistemine ilişkin bilgi verilebilmesi maksadıyla konuyla ilgili literatürden faydalanmıştır. Yine dönemin diğer yayınlarına ilişkin bilgi aktarabilmek amacıyla, çeşitli kütüphanelerin katalog taramaları gerçekleştirilmiş ayrıca süreli yayın koleksiyonlarından faydalanılmıştır. |
