Bireyden Topluma: Kent ve Dil İlişkisi Üzerine

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/BS/SS41.2021.001-4.05   IUP :10.26650/BS/SS41.2021.001-4.05    Tam Metin (PDF)

Yaşanan Şehre Göre Kronik Hastalıkların Dağılımına Yönelik Bir Pilot Çalışma

Hanife Özlem Sertel Berk, Esin Temeloğlu Şen

Üç aydan daha uzun süredir devam eden, bireylerin yaşam kalitelerinde ciddi zorlanma oluşturan ve çoğunlukla yavaş seyirli olan kronik hastalıkların tedavisinde biyopsikososyal perspektifte farklı müdahalelere ihtiyaç duyulmaktadır. Kronik hastalıkların ele alınmasında temel paradigma olan biyomedikal model, hastalıkların nedenlerini mikroplar, virüsler, bakteriler gibi biyolojik faktörlere atfetmekte ve tedavide sadece medikal yöntem tercih edilmektedir. Ancak bu paradigma hem hastalıkların açıklanmasında hem de tedavisinde bazı yetersizlikler içermektedir. Tam da böyle bir ihtiyaçtan doğan sağlık psikolojisi, hastalık sürecinin biyopsikososyal ele alınmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Kronik hastalığı olan bireylerin, hastalık yaşantısını etkileyen psikososyal ve sosyodemografik birçok faktör olabilmektedir. Bunlardan birisi, hastaların yaşadıkları şehirlerin özellikleridir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amaçlarından ilki şehirlerin sosyokültürel özelliklerine göre hastalık dağılımlarının aydınlatılmasıdır. Bir diğer amaç ise yaşanan şehir ve alınan tanı kapsamında hastaların psikolojik durumları ve yaşam kalitelerindeki farklılaşmanın ortaya konmasıdır. 

Çalışmaya farklı gruplardan kronik hastalık tanısı ile tedavi gören 234 kişi katılmıştır. Katılımcılara Sosyodemografik Form, Avrupa Yaşam Kalitesi Ölçeği-5 Boyut (EQoL-5D) ve Kısa Semptom Envanteri (KSE) uygulanmıştır. Hastaların yaşadıkları şehirler sosyokültürel özellikleri bakımından sınıflandırılmıştır. Bu kapsamda şehirlerin türlerine göre hastalık dağılımlarına yer verilmiştir. Bu betimsel bulgunun yanında, çalışmada hastaların hastalık türü ve yaşadığı şehrin sosyokültürel özelliklerinin etkisinin psikolojik durum ve yaşam kalitesinde farklılık oluşturmadığı görülmüştür. 

Çalışma, hastaların yaşadıkları şehrin sosyokültürel yapısı bağlamında hastalık türlerine dair profil oluşturmak adına öneme sahip olsa da katılımcı sayısı profil çıkarma adına yetersiz kalmaktadır. Ancak bu gibi çalışmaların sağlıklı şehir oluşturulmasında fayda sağlayacağı düşünülmektedir.



Anahtar Kelimeler: Kronik hastalık, yaşanan şehir, yaşam kalitesi, psikolojik durum, sağlıklı şehir
DOI :10.26650/BS/SS41.2021.001-4.05   IUP :10.26650/BS/SS41.2021.001-4.05    Tam Metin (PDF)

The Distribution of Chronic ILLNESSES According to Home Cities: A Pilot Study

Hanife Özlem Sertel Berk, Esin Temeloğlu Şen

Chronic illness can be defined as a slowly progressing lifestyle problem lasting over three months which causes a decrease in the quality of life. A biomedical model (BM), which attributes the reason to a biological marker such as microbes, viruses, and bacteria, is the essential model for assessing and treating chronic illness. Medical tools are used for illness treatment based on the BM. However, the BM does not seem to provide a comprehensive view of either the explanation of the illness or the treatment process. In fact, chronic illnesses should be treated with a comprehensive perspective. Furthermore, the criteria for evaluating illnesses from a biopsychosocial perspective, also highlighted by health psychology, give a broad view to health professionals. Health psychology indicates that there may be many psychosocial and sociodemographic factors that affect the illness experience for individuals with chronic illness. One of these factors is patients’ home cities. In this context, the study’s first aim is to examine the distribution of illnesses according to patients’ home cities. The other objective of the study is to show the distinction in the quality of life and psychological status according to the home cities and the diagnosis of patients.

234 patients with diagnoses of chronic illness participated in the study. The participants filled out a Sociodemographic Form, the European Quality of Life-5 Dimensions (EQoL-5D) Form, and a Brief Symptom Inventory (BSI) Form. This classified their home cities according to their socio-cultural features. Moreover, the distribution of diseases according to the types of cities is presented. Along with the results of the descriptive analysis, it was found that the effects of the illness type and characteristics of home cities did not make a difference to their quality of life.

However, the results revealed that psychological status differed in terms of the patient’s home cities. Although the study is crucial for creating a profile about types of illness according to socio-cultural properties of home cities, the fact that there were an insufficient number of participants did not help generalize results. However, it is believed that such studies will be beneficial for establishing a healthy city. 


Anahtar Kelimeler: Chronic illness, home city, quality of life, psychological status, healthy city

Referanslar

  • Albery, I. P., Munafó, M. (2008). Key concepts in health psychology. London: Sage Publictions. google scholar
  • Ayers, S., Baum, A., Mcmanus, I. C., Newman, S., Wallston, K., Weinman, J., West, R. (2007). Cambridge Handbook of Psychology, Health and Medicine (2. baskı). Cambridge: Cambridge University Press. google scholar
  • Aytaç, Ö. ve Kurtdaş, M. Ç. (2015). Sağlık - hastalığın toplumsal kökenleri ve Sağlık sosyolojisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 231-250 google scholar
  • Barton, H. ve Grant, M. (2012). Urban Planning for Healthy Cities. Journal of Urban Health, 90(S1), 129–141. google scholar
  • Başaran, İ. (2007). Sağlıklı Kentler Kavramının Gelişiminde Sağlıklı Kentler Projesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(3), 207-229. google scholar
  • Bursa Şehir Sağlık ve Sağlıklı Şehir Göstergeleri (2005). Bursa Büyükşehir Belediyesi Sağlıklı Şehirler Projesi Koordinatörlüğü Yayını, Bursa. google scholar
  • Dolan, P., Gudex, C., Kind, P. ve Williams, A. (1996). The time trade-off method: Results from a general population study. Health Economics, 5(2), 141-154. google scholar
  • Derogatis, L. R. (1977). SCL-90-R, Administration, Scoring & Procedures Manual-I for the R(evised) Version. Baltimore, MD: Self Published. google scholar
  • Drummond, M. F., O’Brien, B. J., Torrance, G. W. ve Stoddart, G. L. (1997). Methods for the Economic Evaluation of Health Care Programmes. (3rd ed.) Oxford: Oxford University Press. google scholar
  • Engel, G. L. (1959). Psychogenic pain and the pain-prone patient. The American Journal of Medicine, 26(6), 899-918. google scholar
  • Ertenli, I., Özer, S., Kiraz, S., Apras, S. B., Akdoğan, O., Çalgüneri, M. ve Kalyoncu, U. (2010). Infliximab, a TNF-alpha antagonist treatment in patients with ankylosing spondylitis: the impact on depression, anxiety and quality of life level. Rheumatology International, 32(2), 323-330. google scholar
  • Heritage, Z. ve Dooris, M. (2009). Community participation and empowerment in Healthy Cities. Health Promotion International, 24(1), i45–i55. google scholar
  • Hofmann, B. (2002). On the triad disease, illness, and sickness. Journal of Medicine and Philosophy, 27, 651–673. google scholar
  • Hofmann, B. (2016). Disease, Illness, and Sickness: The Routledge Companion to Philosophy of Medicine (ed. Miriam Solomon, Jeremy R. Simon and Harold Kincaid). Routledge Handbooks Online. https://www.routledgehandbooks.com/doi/10.4324/9781315720739.ch2 google scholar
  • Huber, M., Knottnerus, J. A., Green, L., Horst, H. V. D., Jadad, A. R., Kromhout, D., … Smid, H. (2011). How should we define health? British Medical Journal, 343(2), d4163–d4163.  google scholar
  • Kahyaoğlu-Süt, H. (2009). Akut Koroner Sendromlu Hastalarda Yaşam Kalitesi: EQoL-5D Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması (yüksek lisans tezi). Edirne: Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. google scholar
  • Larsen, P. D ve Lubkin, I. M. (2013). Chronic Illness: Impact and Intervention (7 ed.). Massachusetts: Jones & Bartlett Publishers. google scholar
  • Matcham, F., Rayner, L., Steer, S. ve Hotopf, M. (2013). The prevalence of depression in rheumatoid arthritis: a systematic review and meta-analysis. Rheumatology, 52(12), 2136-2148. google scholar
  • Matcham, F., Scott, I. C., Rayner, L., Hotopf, M., Kingsley, G. H., Norton, S., Scott, D. L., Steer, S. (2014). The impact of rheumatoid arthritis on quality-of-life assessed using the SF-36: A systematic review and meta-analysis. Seminars in Arthritis and Rheumatism, 44(2), 123-130. google scholar
  • Newman, D. M. (2013). Sosyoloji. Günlük Yaşamın Mimarisini Keşfetmek (Çev. Ali Arslan). Ankara: Nobel Yayınları. google scholar
  • Shweder, R. A., Much, N. C., Mahapatra, M. ve Park, L. (1997). The “big three” of morality (autonomy, community, divinity) and the “big three” explanations of suffering. In A. M. Brandt & P. Rozin (Eds.), Morality and health (p. 119–169). Taylor & Frances/Routledge. google scholar
  • Straub, R. O. (2014). Health psychology: a biopsychosocial approach (4. baskı). Newyork: W. H. Freeman. google scholar
  • Şahin, N. H. ve Durak A. (1994). Kısa Semptom Envanteri: Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 44-56. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.