Tıp Bilişimi
Büyük Sağlık Verisi ve Bilgi Yönetimi
Sevinç Gülseçen, Eda ÇevikTeknoloji insanlığın ilk gününden beri Dünya tarihini dönemlere ayıran önemli kavram olmuştur ve her dönem taş, metal, toprak, buhar, elektrik gibi bir enerji ya da hammadde ile birlikte anılmıştır. Doğumuna şahit olduğumuz Endüstri 4.0 çağında ise Büyük Veri Teknolojileri ve veri kilit rol oynamaktadırlar. Sağlık bilimleri, astronomi, hesaplamalı biyoloji, yüksek enerji fiziği gibi disiplinlerin ihtiyaçlarını karşılaşmak için geliştirilen birçok teknoloji web 2.0, sosyal medya ve iş dünyasının kullanımı ile birlikte Büyük Veri Teknolojileri adıyla araştırmalara konu olmuştur. Büyük Veri Ekosistemi olarak adlandırılaran, hacim, hız, çeşitlilik gibi vasıflara sahip büyük verinin depolanması, yakalanması, iyileştirilmesi, aranması, paylaşılması, aktarılması, analizi ve görselleştirilmesi için gerekli teknolojiler uygulandığı her alanı dönüştürme potansiyeline sahiptir. Kişiye özgü tedavi planlanmasını hedefine koyan Hassas Tıp alanının doğumu, toplum sağlığını tehdit eden bulaşıcı hastalıkların coğrafi konum gibi karmaşık değişkenlerle olan ilişkilerini inceleme imkanı ve kalıtsal hastalıkların tedavisi için umut olan gen terapisi gibi hücre, birey, toplum özelinde çözümler üretmenin arkasında bu teknolojiler bulunmaktadır. Nasıl ki üretim işletmelerinde hammaddeden ürün elde etme sürecinin yönetilmesi gerekiyorsa, aynı şekilde bilgiyi merkezine alan bir sağlık sistemi oluşturmak için bilgi üretiminin de yönetilmesi gerekmektedir. Hasta kayıtlarının elektronik ortamda tutulmaya başlanması, röntgen gibi görüntüleme cihazlarının çıktılarının dijitalleşmesi, genetik alanındaki gelişmeler ve hatta sosyal medya veri patlaması yaratmıştır. Bu sebeple Bilgi Yönetimi alanına olan ihtiyaç artmıştır ve tıbbi uygulama, tıp eğitimi, tıbbi araştırma faaliyetlerinden akan bilgilerin toplanması, analiz edilmesi ve yayılmasını konu edinen Sağlık Bilgi Yönetimi uygulamalı disiplininin gelişmesine sebep olmuştur. Bu çalışmada Bilgi Yönetimi, Büyük Veri teorik alanları ve Büyük Sağlık Verisi, Sağlık Bilgi Yönetimi uygulamalı disiplinleri açıklanmaya çalışılmıştır.
Big Medical Data and Knowledge Management
Sevinç Gülseçen, Eda ÇevikSince the first day of humanity, technology has been an important concept that divides the history of the Earth into periods and has been mentioned with energy or raw materials such as stone, metal, earth, steam, and electricity. In the age of Industry 4.0, in which its birth is witnessed, big data technologies and data play key roles. Many technologies that were developed to meet the needs of disciplines such as health sciences, astronomy, computational biology, or high energy physics have been the subject of research under the name of big data technologies with the use of Web 2.0, social media, and the business world. The technologies required for the storage, capture, improvement, search, sharing, transfer, analysis, and visualization of big data, which are called big data ecosystem, with characteristics such as volume, speed, and diversity, have the potential to transform every field in which they are applied. These technologies are behind the development of individual, cell, and community-specific solutions such as the birth of the precision medicine field, which aims to plan personalized treatment and offers the opportunity to examine the relationships of complex variables like geographical data with infectious diseases that threaten public health, and gene therapy, which is a hope for treating hereditary diseases. Just as it is necessary to manage the process of obtaining products from raw materials in manufacture enterprises, in the same way that information production should be managed to create a health system that takes information at its center. The start of maintaining patient records electronically, digitalization of the output of imaging devices such as x-rays, advances in genetics and even social media have created a data explosion. For this reason, there is an increased need for the field of knowledge management, which has led to the development of the applied discipline of health knowledge management that discusses collecting, analyzing, and disseminating information flowing from medical practice, medical education, and medical research activities. This study attempts to explain the applied disciplines of knowledge management, big data theoretical fields and big health data, and health knowledge management.
