Tıp Bilişimi
Nöronavigasyon
Mustafa BozbuğaEtimolojik olarak denizcilikten alınan terimlerden türetilen “nöronavigasyon” kavramı, sinir sisteminde bilinen referans noktalarından hareketle belirli bir noktayı hedeflemek, bulmak, hareket etmek anlamına gelmektedir. Nöroşirürjide büyük ilerleme sağlamış teknolojik yöntemler olan nöroanatomik ve nörofizyolojik bilgiler ve haritalamalar, anatomofizyolojik görüntüleme yöntemleri, cerrahi mikroskop, bilişim teknolojisi, matematik ilkeler - modellemeler ve modern teknolojinin olanakları ile navigasyon sistemleri birlikte kullanılarak, nöroşirürjideki işlemlerin çok kesinlik gerektiren doğasına uygun düşen tarzda, patolojik lezyona hatasız ve kesin bir biçimde ulaşabilme olanaklarını ortaya çıkarmış ve bu teknikler zaman içinde hızla gelişmiştir. Tıpta yüksek teknolojinin önemli bir örneği olan nöronavigasyon uygulamalarında, nöroanatomik ve nörofizyolojik bulgu/ veri sağlayan pek çok teknolojik donanım, örneğin bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans görüntüleme kullanılarak ulaşılmak istenen patolojik lezyonun üç-boyutlu olarak koordinatlarının tanımlanması ve bu tanım üzerinden verinin işlenerek referans alınıp, yine üç-boyutlu koordinat sisteminden cerrahi olarak yapılan işin izlenmesiyle lezyona hatasız ulaşım ve yapılan cerrahi manipülasyonun kontrolü sağlanır. Burada amaç, beyinde yapılacak cerrahi girişimin hatasız, kesin, etkin ve nörovasküler yapıya en az riskle yapılmasıdır. Daha çok beynin derin ve kritik yapılarında yerleşim gösteren ve çoğunlukla küçük çaplı çeşitli patolojik lezyonlarda ya da durumlarda, örneğin tümörlerde, vasküler lezyonlarda, dirençli ağrılı hastalarda, epilepside ve nörodejeneratif hastalıklarda biyopsi, rezeksiyon, destrüksiyon, stimülasyon, implantasyon vb. işlemlerin yapılması şeklinde uygulanmaktadır. Bunun yanı sıra spinal enstrümentasyon uygulamalarında da kullanılmaktadır. Nöronavigasyon başlığı altında toplanan çeşitli çalışma ve uygulamaları, günümüzde modern nöroşirürji için bir lüks değil, her klinikte olması gereken standart çalışma ve donanım olarak düşünmek gerekmektedir.
Neuronavigation
Mustafa BozbuğaNeuronavigation, which is etymologically derived from the maritime terminology, is a term that means to move or aim to a certain point from the reference coordinates in the central nervous system. The giant steps and technological methods in the neurosurgical advancements, for example, neuroanatomical and neurophysiological knowledge and mapping, imaging methods, surgical microscope, computer technology, calculation and mathematical principles and modeling, and modern technological methods have made the navigation systems more and more accurate and effective in reaching the desired pathological lesion in the central nervous system, which could not be accessed in other way. In neuronavigation, which is an important example of high technology in medicine, data are provided neuroanatomically and neurophysiologically via methods, such as computerized tomography, magnetic resonance imaging and others, in the three-dimensional coordinate system. Next, the data are processed and converted to a computerized system for reference. Then during surgery, surgical manipulation is controlled and aimed to find the lesion correctly. The purpose here is to achieve maximum surgical treatment without any neurovascular injuries. Neuronavigation is used often in deep, critically located and relatively small lesions, mostly in tumors, vascular lesions, resistant pain, epilepsy, neurodegenerative diseases, etc., for the purpose of biopsy, resection, destruction, stimulation, implantation, and others. It is also used in the spinal instrumentation surgery. All these neuronavigational systems and applications are required and mandatory for contemporary neurosurgical practice, not a luxury equipment and/or applications.
