BÖLÜM


DOI :10.26650/B/SS19.2024.012.003   IUP :10.26650/B/SS19.2024.012.003    Tam Metin (PDF)

Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye’de Kadın Nüfusun Demografik Analizi

Özlem Sertkaya Doğan

Kadın ve erkek toplumu oluşturan iki temel unsur olarak her daim birlikte var olmuştur. Birbirinden ayrı düşünülmemesi gereken bu toplum ögeleri arasında zaman zaman yaşanan iktidar mücadelesi, sosyo kültürel imkanlar, hak ve özgürlükler bağlamında değerlendirildiğinde geri kalmış ve gelişmekte olan toplumların çoğunda erkek egemenliği söz konusu iken, gelişmiş toplumlarda eşit haklar ve hatta kadınlar lehine pozitif imkanların varlığından söz etmemiz mümkündür. Buna istinaden bir toplumun gelişmişlik göstergeleri arasında kadınlara verilen değer önemli ölçütler arasındadır. Türkiye Cumhuriyeti’nde mevzu bu kriterle ilişkilendirildiğinde, günümüzde gelişmiş ülke kategorisinde değerlendirilen pek çok ülkeyle birlikte kadınlara verilen temel hak ve özgürlükler dikkat çekicidir. Türkiye Cumhuriyet tarihinde ilk resmi nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır. Buna istinaden ikincisi 1935 yılında olmak üzere 2000 yılına kadar her beş yılda bir yapılan düzenli sayımlar 2007 yılı itibariyle yıllık olarak sürdürülmektedir. Bu veriler eşliğinde toplam nüfus miktarı, kır ve şehir nüfusu, nüfusun yaş gruplarına göre tasnifi, doğum ve ölüm miktarı, nüfus artış hızı ve doğurganlık, demografik dönüşüm ve yaşlanma eğilimleri ile göç gibi temel nicel istatistiksel datalara ulaşma ve bunların mekânsal yansımaları ile dağılış özelliklerini tematik haritalarla inceleme imkanı oluşmuştur. Bu çalışmada 1927’den günümüze Türkiye’de kadın nüfusun demografik değişimi ve bu değişimde etkili olan temel nicel ve nitel unsurlar coğrafi bakış açısıyla değerlendirilmiştir. 


Anahtar Kelimeler: TürkiyeKadınNüfusDemografik analiz
DOI :10.26650/B/SS19.2024.012.003   IUP :10.26650/B/SS19.2024.012.003    Tam Metin (PDF)

Demographic Analysis of Female Population in Türkiye in the 100th Year of Republic

Özlem Sertkaya Doğan

Men and women have coexisted all the time as the two basic elements that make up society. When evaluated in the perspective of socio-cultural opportunities, rights and freedoms, the power struggle between these social elements that actually should not be considered separately from one another; while male dominance is the case in most of the underdeveloped and developing societies, It is possible to talk about the existence of equal rights and even positive opportunities in favor of women in developed societies. From this point of view, the value given to women stands out as an important criteria among the development indicators of a society. When the subject is associated with this criterion in Türkiye, together with many countries that are considered in the category of developed countries of today, fundamental rights and freedoms given to women are attention grabbing. The first official census in the history of the Turkish Republic was carried out in 1927. Following that, as the second one took place in 1935, regular censuses were carried out once every five years until 2000, It’s now being recorded annually since 2007. In the light of these data, It’s now possible to reach basic quantitative statistics such as the total, rural and urban population; classification of the population according to age groups, the amount of birth and death; population growth rate and fertility; demographic transformation, aging trends and migration as well as examine the distribution characteristics and spatial distribution of these on thematic maps. In this study, demographic change of the female population in Türkiye from 1927 to our present and main quantitative and qualitative factors that are effective on this change are evaluated in the geographical perspective.



Referanslar

  • Akova Balcı, S. (2009). Doğu Akdeniz Kıyılarında Nüfus. İstanbul: Çantay Kitabevi. google scholar
  • Berktay, F. (2004). Kadınların İnsan Haklarının Gelişimi ve Türkiye. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları No 7. İstanbul. google scholar
  • Erbay, H. (2019). Tarihsel Süreçte Dünyada ve Türk Toplumunda Kadın Algısı ve Haklarının Gelişimi Üzerine Bir Değerlendirme. Ege Sosyal Bilimler Dergisi (Journal of Ege Social Science), 1(2), 1-25. google scholar
  • Doğan, M. (2011). Türkiye’de Uygulanan Nüfus Politikalarına Genel Bir Bakış. Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 293-307. google scholar
  • Doğan Sertkaya, Ö. (2013). Growth of Population and Population Policies Implemented in Türkiye Between 1965 and 2014. International Journal of Science and Research (IJSR), 4, 1907-1911. google scholar
  • Doğan Sertkaya, Ö. (2015a). Population Movements In Türkiye: International Migrations. International Journal of Liberal Arts and Social Science, 3, 102-110. google scholar
  • Doğan Sertkaya, Ö. (2015b). Biga Yarımadası Nüfus Coğrafyası. İstanbul: Yeni Anadolu Yayıncılık. google scholar
  • Doğan Sertkaya, Ö., & Şahin, G. (2021). Türkiye Kırsal Nüfusunda Kadın Varlığı. Kadın/Woman 2000, 21(1), 41-66. google scholar
  • Sarıkaya, E. (2019). Kadının Siyası Hakları Tarihçesi. TAÇESE Yayınları, 2019/4. Ankara. google scholar
  • Genel, M. G. (2014). Almanya’ya Giden İlk Türk İşçi Göçünün Türk Basınındaki İzdüşümü ‘Sirkeci Gari’ndan Munchen Hauptbahnhof’a’. Selçuk İletişim, 8(3), 301-338. google scholar
  • Halaç Seçkin, D., & Meşe, G. (2021). Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısından Türkiye’de Kadın Girişimciliğinin Durumu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 68, 255-270. google scholar
  • Varışlı, N. (2021). Türkiye’de Kadın İşgücünün Kayıt Dışı İstihdamdaki Durumu. The Journal of World Women Studies, 6(1). google scholar
  • Ünal, Ç. (2015). Türkiye Nüfusunun Yaşlanma Endeksi ve Potansiyel Destek Oranlarının Dağılımı. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 235-249. google scholar
  • Yılmaz, M. (2016). Türkiye’nin Değişen Nüfus Yapısı: Nedenler, Değişim, Sonuçlar ve Gelecek. İstanbul: Çan-tay Kitabevi. google scholar
  • DİE. (1927). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • DİE. (1935). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • DİE. (1940). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • DİE. (1945). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • DİE. (1950). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • DİE. (1955). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • DİE. (1960). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • DİE. (1965). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • DİE. (2000). Genel Nüfus Sayımları. Ankara. google scholar
  • İnternet Kaynakları: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://www.tuik.gov.tr/ google scholar
  • Türkiye Sosyal Bilimler Eğitim ve Araştırma Merkezi (TÜSEB). http://www.tuseb.gov.tr/ google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.