Türkiye’de Beşeri Coğrafya
Türkiye’nin İdarî Coğrafyası
Aylin Yaman Kocadağlıİdare teşkilatının temel amacı toplumun düzenli yaşaması ve kamusal faaliyetlerin düzenli bir biçimde yürütülmesinin sağlanmasıdır. Kuruluşundan günümüze kadar olan yüzyıllık süreçte ülkemizin idarî teşkilat yapısında önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Ülkemizde yaşanan idarî değişiklikler bazen yerleşmelerin büyümesi neticesinde bazen de siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel vb. nedenlerle gerçekleştirilmiştir. Ülkemizin idarî teşkilatı, Anayasamız gereğince merkezî idare ve mahallî idarelerden oluşmaktadır. Ülkemizde kamu hizmeti sunarken tek bir örgüt veya kurum çerçevesinde faaliyet içerisine girmeyen devletin, merkezî yönetim ile yerel yönetimden oluşan iki farklı hizmet sunum örgütü bulunmaktadır. Merkezî idare, taşradaki görevlerini yerine getirebilmek için idarî açıdan coğrafya durumuna, iktisadi şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre idarî birimlere (il ve ilçe) ayrılmaktadır. Ülkemizde il, belediye veya köy halkının mahallî ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuş olan mahallî idareler veya yerel yönetimler ise il özel idaresi, belediye idaresi ve köy idaresidir. Görüldüğü gibi, yerleşmelerin özelde yönetimleri tek tek yerel organlarca (belediye, muhtarlık) yürütülürken, genelde yönetimleri belirlenen bir merkez etrafında toplanmak suretiyle mülkî idare tarafından yürütülmektedir. Neticede çeşitli ölçeklerde mülkî idarî taksimata konu olan alan, coğrafi bir mekândır. Bu nedenle idarî taksimat yapılırken mekânın fiziki ve beşeri açıdan iyi okunması, analiz edilmesi yani coğrafi etüdünün yapılması gerekmektedir. Bu bağlamda bir yanda coğrafya diğer yanda yönetim kavramlarını, ele aldığı mekân dâhilinde disiplininin gerektirdiği yaklaşımla inceleyen ve sentezleyen idarî coğrafya çalışmaları, ülkeler adına büyük önem taşımaktadır. Çalışmamızda ülkemizin idarî teşkilatının temel esasları ve gelişimi ele alınmış, merkezî ve mahallî idarelerin günümüzdeki mevcut durum ve dağılımları güncel mevzuat ve verilerle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Özellikle son yıllarda Büyükşehir Belediyesi Kanununun gelişim sürecinde ülkemizde hızla değişen idarî yapı ve bundan kaynaklı bir takım sorunlara temas edilmiştir. Çalışmamızda ülkemizin idarî yapısını şekillendiren mevzuat genel çerçevede incelenmiş olup Türkiye İstatistik Kurumu ve İçişleri Bakanlığı’ndan elde edilen verilerden yararlanılmıştır. Veri tabanı ve data yapısının oluşturulmasında ArcMap 10.3 yazılımı kullanılmıştır
Administrative Geography of Türkiye
Aylin Yaman KocadağlıThe primary purpose of the administrative organization is to ensure the regular life of society and the regular execution of public activities. Significant changes have occurred in the administrative organizational structure of our country from its establishment to today. These administrative changes in our country were made for reasons sometimes as a result of the growth of settlements, and sometimes as a result of political, social, economic, cultural, etc. The administrative organization of our country consists of central administration and local administrations in accordance with our Constitution. The state, which does not operate within the framework of a single organization or institution while providing public service in our country, has two different service delivery organizations consisting of the central government and the local government. In order to fulfill its duties in the provinces, the central administration is administratively divided into the province and county administrative units according to the geographical situation, economic conditions, and the requirements of public services. In our country, local governments have been established to meet the local needs of the people of the province, municipality, or village, and these are the special provincial administration, the municipality administration, and the village administration. As can be seen, while the administration of the settlements is carried out in private by local bodies (municipality, mukhtars), in general, their administration is carried out by the central administration. As a result, the area subject to administrative division at various scales is a geographical space. For this reason, it is necessary to know and analyze the physical and human characteristics of the space while making administrative divisions. In other words, it is necessary to make a detailed geographical etude. In this context, administrative geography studies are of great importance for countries. In our study, the basic principles and development of the administrative organization of our country are discussed. The current situation and distribution of central and local administrations are put forward with current legislation and data. Especially in recent years, with Metropolitan Law, the rapidly changing administrative structure in our country and some problems arising from this change have been touched upon. In our study, the legislation that shapes the administrative structure of our country has been examined in a general framework. The data were obtained from the Turkish Statistical Institute and the Ministry of Interior. ArcMap 10.3 software was used to create the database and data structure.
