Acta Infologica

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/acin.868427   IUP :10.26650/acin.868427    Tam Metin (PDF)

Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi

Ceylan Oğuz, İhsan Pençe, Melike Şişeci Çeşmeli, Özlem Çetinkaya Bozkurt

Küreselleşmenin etkisiyle Türkiye’de üretim yapan işletmelerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bu durum perakende satış yapan işletmelerin seçebileceği tedarikçi sayısında artışlara neden olmaktadır. Ancak bazı işletmeler bulunduğu bölgede satışını yaptıkları ürünün markası ile tanındıkları için tedarikçi değişikliğinden kaçınmaktadır. İlgili markanın tedarikçisi ile arasındaki işbirliği bozulursa işletmenin satışlarında da düşüşler yaşanabilmekte olup, tedarikçi değişikliğine sıcak bakılmamaktadır. İşletme tedarikçisini değiştiremediği için tedarikçisinin kendisini geliştirmesini istemektedir. Bu çalışmada Burdur ilinde ev tekstili ürünleri satışı yapan bir işletme ele alınarak, işletmenin işbirliği yaptığı tedarikçiler arasından en iyisinin belirlenmesi ve diğer tedarikçilerin de kendilerini ne ölçüde geliştirmesi gerektiği problemi üzerinde durulmuştur. Analitik Hiyerarşi Süreci ve TOPSIS kullanılarak en iyi tedarikçi belirlendikten sonra diğer tedarikçilerin hangi ölçüde kendilerini geliştirmeleri gerektiği ise sezgisel optimizasyon ile belirlenmiştir. Toplamdaki 11 kriter belirlenirken 8 adet tedarikçi firma görüşü ile birlikte literatürden de yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda ağırlığı en yüksek olan kriter “ürünün kalitesi” olarak belirlenirken en iyi tedarikçinin tespiti ve diğer tedarikçilerin optimum durumu da başarı ile tespit edilebilmiştir. 

Anahtar Kelimeler: Analitik Hiyerarşi Süreci, TOPSIS, Sezgisel Optimizasyon, Tedarikçi İyileştirmesi
DOI :10.26650/acin.868427   IUP :10.26650/acin.868427    Tam Metin (PDF)

Selecting the Suppliers with TOPSIS and Determining Their Development Status by Using Heuristic Optimization

Ceylan Oğuz, İhsan Pençe, Melike Şişeci Çeşmeli, Özlem Çetinkaya Bozkurt

The number of enterprises engaged in production in Turkey is increasing day by day with the impact of globalization. This situation causes an increase in the number of suppliers that retailers can choose. However, some businesses avoid changing suppliers because they are known for the brand of the product they sell in their region. If cooperation between the suppliers of the relevant brand is disrupted, the enterprise’s sales may also decrease and the change of the supplier is not looked upon favorably. Since the business cannot change its supplier, it requests that its supplier improve itself. In this study, which focuses on an enterprise selling home textile products in the province of Burdur, the problems of determining the best among the suppliers with which the enterprise cooperates and the extent to which other suppliers should improve themselves are emphasized. After determining the best supplier using the Analytical Hierarchy Process and TOPSIS, the extent to which other suppliers should improve themselves is determined by heuristic optimization. The literature and the opinions of eight suppliers are used to determine 11 criteria in total. As a result of the study, while the criterion with the highest weight is determined to be “quality of the product,” the determination of the best supplier and the optimum status of other suppliers are also successfully determined. 

Anahtar Kelimeler: Analytical Hierarchy Process, TOPSIS, Heuristic Optimization, Supplier Improvement

PDF Görünüm

Referanslar

  • Akbel, M. ve Kahraman, H.T. (2020). Çok Amaçlı Meta-Sezgisel Optimizasyon Algoritmalarının Performanslarının Karşılaştırılması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 8(5), 185-199. google scholar
  • Atalay, M., & Çelik, E. (2017). Büyük Veri Analizinde Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi Uygulamaları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 155-172. google scholar
  • Avcı, T. ve Çınaroğlu, E. (2018). AHP Temelli TOPSIS Yaklaşımı İle Havayolu İşletmelerinin Finansal Performans Değerlemesi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 316-335. google scholar
  • Chai, J., Liu, J. N., & Ngai, E. W. (2013). Application of decision-making techniques in supplier selection: A systematic review of literature. Expert systems with applications, 40(10), 3872-3885. google scholar
  • Çakmak, Z., Uzgören, N., & Keçek, G. (2005). Kümeleme Analizi Teknikleri ile İllerin Kültürel Yapılarına Göre Sınıflandırılması ve Değişimlerinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 15-36. google scholar
  • Çunkaş M. (2004). Elektrik Makinalarının Genetik Algoritmayla Optimizasyonu. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. google scholar
  • Dumanoğlu, S., & Ergül, N. (2010). İMKB’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 101-111. google scholar
  • Ertuğrul, İ. & Özçil, A. (2014), “Çok Kriterli Karar Vermede TOPSIS ve VIKOR Yöntemleriyle Klima Seçimi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 267-282. google scholar
  • Fashoto, S. G., Akinnuwesi, B., Owolabi, O., & Adelekan, D. (2016). Decision support model for supplier selection in healthcare service delivery using analytical hierarchy process and artificial neural network. African journal of business Management, 10(9), 209-232. google scholar
  • Fazlollahtabar, H., Mahdavi, I., Ashoori, M.T., Kaviani, S., Mahdavi-Amiri, N., (2011). A multi-objective decision-making process of supplier selection and order allocation for multi-period scheduling in an electronic market. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 52, 1039-1052. google scholar
  • Fırat, H., & Alpaslan, N. (2019). Sezgisel Algoritmalar Kullanılarak İki Boyutlu Dikdörtgen Şerit Paketleme Probleminin Çözümü. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (17), 315-322. google scholar
  • Günay, Z., & Ünal, Ö. F. (2016). Ahp-Topsıs Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi (Bir telekomünikasyon şirketi örneği). PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 37-53. google scholar
  • Hwang, C. L., & Yoon, K. (1981). Methods for multiple attribute decision making. In Multiple attribute decision making. Springer, Berlin, Heidelberg, 58-191. google scholar
  • Kaya Keleş, M. ve Keleş, A. E. (2017). Veri Madenciliği Uygulamalarının ve Sezgisel Optimizasyon Algoritmalarının Yapım Yönetimindeki Yeri. Çukurova Üniversiesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(1), 235-242. google scholar
  • Kerkhoff, E. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Tedarikçi Seçimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
  • Niranjan, T., Singaravel, B., & Raju, S. S. (2021). Integrated Fuzzy Criteria Evaluation with Metaheuristic Optimization for Green Supplier Selection and Order Allocation. In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 1057(1), 012074. google scholar
  • Okwu, M. O., & Tartibu, L. K. (2020). Sustainable supplier selection in the retail industry: A TOPSIS-and ANFIS-based evaluating methodology. International Journal of Engineering Business Management, 12, 1-14. google scholar
  • Özçakar, N., & Demir, H.H. (2011). Bulanık TOPSIS Yöntemiyle Tedarikçi Seçimi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 22(69), 25-44. google scholar
  • Özçelik, T. Ö., & Gündüz, G. (2019). Sezgisel Algoritmaları Kullanarak Raf Optimizasyonu Çalışması ve Bir Yazılım Uygulaması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (16), 977-982. google scholar
  • Özdemir, A. (2007). Tedarikçi Seçiminde Karar Modelleri ve Bir Uygulama Denemesi. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,158s., Eskişehir. google scholar
  • Öztürk, D. (2019). Selection of Suppliers Using AHP and TOPSIS Methods: An Application in the Ready-Made Clothing Sector. Journal of Textiles and Engineer, 26(115), 299-308. google scholar
  • Pençe, İ., Tarhan, L., & Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2017). Türk Eğitim Vakfı Bursu Verilecek Uygun Adayların AHP ve TOPSIS Yöntemi Kullanılarak Belirlenmesi: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(1), 37-49. google scholar
  • Pençe, İ., Şişeci Çesmeli, M., Senel, F. A., & Cetisli, B. (2016). A new unconstrained global optimization method based on clustering and parabolic approximation. Expert Systems with Applications, 55, 493-507. google scholar
  • Pramanik, D., Haldar, A., Mondal, S. C., Naskar, S. K., & Ray, A. (2017). Resilient supplier selection using AHP-TOPSIS-QFD under a fuzzy environment. International Journal of Management Science and Engineering Management, 12(1), 45-54. google scholar
  • Saaty, T.L., & Özdemir, M.S. (2003). Negative Priorities in the Analytic Hierarchy Process. Mathematical and Computer Modelling, 37(9-10), 1063-1075. google scholar
  • Saaty, T.L. (1980). The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill International Book Company, New York. google scholar
  • Shyjith, K., Ilangkumaran, M., & Kumanan, S., (2008). Multi-criteria Decision-making Aaproach to Evaluate Optimum Maintenance Strategy in Textile Industry. Journal of Quality in Maintenance Engineering, 14(4), 375-386. google scholar
  • Supçiller, A., & Çapraz, O. (2011). AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13, 1-22. google scholar
  • Şahin, Y. ve Akyer, H. (2011). Ülke Kaynaklarının Verimli Kullanımı: 4x4 Arama ve Kurtarma Aracı Seçiminde AHS ve TOPSIS Yöntemlerinin Uygulanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3(5), 72-87. google scholar
  • Tempelmeier, H. (2002). A simple heuristic for dynamic order sizing and supplier selection with time-varying data. Production and Operations Management, 11(4), 499-515. google scholar
  • Vatansever, K. (2013). Tedarikçi Seçim Kararlarında Bulanık TOPSIS Yönteminin Kullanımı ve Bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), 155-168. google scholar
  • Wang, J.-W., Cheng, C.-H., Kun-Cheng, H., (2009). Fuzzy hierarchical TOPSIS for supplier selection. Applied Soft Computing, 9, 377-386. google scholar
  • Yayar, R., & Baykara, H.V. (2012). TOPSIS Yöntemi İle Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. Business and Economics Research Journal, 3(4), 21-42. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Oğuz, C., Pençe, İ., Şişeci Çeşmeli, M., & Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2021). Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi. Acta Infologica, 5(1), 53-64. https://doi.org/10.26650/acin.868427


AMA

Oğuz C, Pençe İ, Şişeci Çeşmeli M, Çetinkaya Bozkurt Ö. Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi. Acta Infologica. 2021;5(1):53-64. https://doi.org/10.26650/acin.868427


ABNT

Oğuz, C.; Pençe, İ.; Şişeci Çeşmeli, M.; Çetinkaya Bozkurt, Ö. Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi. Acta Infologica, [Publisher Location], v. 5, n. 1, p. 53-64, 2021.


Chicago: Author-Date Style

Oğuz, Ceylan, and İhsan Pençe and Melike Şişeci Çeşmeli and Özlem Çetinkaya Bozkurt. 2021. “Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi.” Acta Infologica 5, no. 1: 53-64. https://doi.org/10.26650/acin.868427


Chicago: Humanities Style

Oğuz, Ceylan, and İhsan Pençe and Melike Şişeci Çeşmeli and Özlem Çetinkaya Bozkurt. “Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi.” Acta Infologica 5, no. 1 (Nov. 2024): 53-64. https://doi.org/10.26650/acin.868427


Harvard: Australian Style

Oğuz, C & Pençe, İ & Şişeci Çeşmeli, M & Çetinkaya Bozkurt, Ö 2021, 'Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi', Acta Infologica, vol. 5, no. 1, pp. 53-64, viewed 22 Nov. 2024, https://doi.org/10.26650/acin.868427


Harvard: Author-Date Style

Oğuz, C. and Pençe, İ. and Şişeci Çeşmeli, M. and Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2021) ‘Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi’, Acta Infologica, 5(1), pp. 53-64. https://doi.org/10.26650/acin.868427 (22 Nov. 2024).


MLA

Oğuz, Ceylan, and İhsan Pençe and Melike Şişeci Çeşmeli and Özlem Çetinkaya Bozkurt. “Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi.” Acta Infologica, vol. 5, no. 1, 2021, pp. 53-64. [Database Container], https://doi.org/10.26650/acin.868427


Vancouver

Oğuz C, Pençe İ, Şişeci Çeşmeli M, Çetinkaya Bozkurt Ö. Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi. Acta Infologica [Internet]. 22 Nov. 2024 [cited 22 Nov. 2024];5(1):53-64. Available from: https://doi.org/10.26650/acin.868427 doi: 10.26650/acin.868427


ISNAD

Oğuz, Ceylan - Pençe, İhsan - Şişeci Çeşmeli, Melike - Çetinkaya Bozkurt, Özlem. “Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi”. Acta Infologica 5/1 (Nov. 2024): 53-64. https://doi.org/10.26650/acin.868427



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim26.01.2021
Kabul02.04.2021
Çevrimiçi Yayınlanma31.05.2021

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.