BALIK BARİYERLERİNE BİR ÖRNEK: BÜYÜKÇEKMECE BARAJI (İSTANBUL)
Balık göçleri barajlar, hidroelektrik santralleri ve akarsu üzerine inşa edilen çeşitli yapılar nedeniyle olumsuz etkilenmekte ve böylelikle birçok balık türünün nesli tehdit altına girmektedir. Ayrıca, çevresel koşulları değiştirilen ortamlarda tür kompozisyonları hızlı değişimler göstermektedir. Bunun bir örneği Büyükçekmece Rezervuarı’dır. 1985 yılında deniz bağlantısı kesilen lagün, zamanla tatlı su gölü özelliği kazanmış ve tür kompozisyonu hızla değişmiştir. Geçmişte Pomatomus saltatrix (L., 1766) ve Engraulis encrasicolus (Linnaeus, 1758) gibi deniz kökenli balık türlerinin yaşayabildiği rezervuarda, günümüzde bu türlerin yerini Rutilus rutilus (L., 1758) ve Alburnus istanbulensis Battalgil, 1941 gibi tatlısu balıklarının aldığı görülmektedir. Lagündeki varlığı ilk kez 1982 yılında rapor edilen Atherina boyeri Risso, 1810 türüne, 1999 yılında (baraj inşası sonrasında) gölün balık faunasını belirlemek amacıyla yapılan çalışmada rastlanmamıştır. Düşük su sıcaklığının türün beslenmesi üzerinde olumsuz etki yaptığı ve ayrıca ölümüne neden olduğu ileri sürülmüştür. Ancak, 2009 yılında rezervuarda yürütülen bir çalışmada gümüş balığı yakalanamamasına rağmen, şaşırtıcı bir şekilde iki Perca fluviatilis L., 1758 bireyinin mide içeriğinde bu türe rastlanmıştır. 2015 yılında aynı rezervuarda yapılan bir başka çalışmada ise türün, çok sayıda birey ile temsil edildiği görülmüştür. Türün, aşırı yağışlı dönemlerde baraj kapaklarının açılması ile rezervuara girerek yeniden populasyon oluşturduğu düşünülmektedir. Büyükçekmece Rezervuarı, baraj kapaklarının tür kompozisyonu değişimine ve balık göçlerinin engellenmesine bir örnek teşkil etmektedir.
AN EXAMPLE FOR FISH BARRIERS: BÜYÜKÇEKMECE DAM (ISTANBUL)
Fish migrations are affected negatively from dams, hydroelectric power plants and some structures built on streams and so, several fish species are under threat of extinction. Species compositions also shows a rapid alteration in their habitats where environmental conditions were changed. Büyükçekmece Reservoir is an example for this case. The lagoon that was blocked from the sea connection in 1985, became a freshwater lake in time and fish composition has changed rapidly. Nowadays, freshwater fish species such as Rutilus rutilus (L., 1758) and Alburnus istanbulensis Battalgil, 1941 took over the marine species i.e. Pomatomus saltatrix (L., 1766) and Engraulis encrasicolus (Linnaeus, 1758). The presence of Atherina boyeri Risso 1810, that was recorded for the first time in the lagoon in 1982, was not reported in a study carried out to determine fish fauna of the reservoir in 1999 (after building of the dam). It was argued that low water temperature has adverse effect on feeding of the species and also caused to its death. However, this species was found in the stomach contents of two Perca fluviatilis L., in 1758 surprisingly, although the lack of sand smelt in the reservoir in a study conducted in 2009. In another study which carried out in this reservoir in 2015, the species was represented by a high number of individuals. It is thought that this species enters into the reservoir and rebuild the population with the opening of the dam shutters in excessive rainy periods. Büyükçekmece Reservoir is an example that influence of the dam shutters on the change in species composition and blocking of fish migrations.
