Din Pedagojisinin Eleştirisi ve Pratik Bir Metafizik Olarak Din Eğitiminin İmkânı
Süleyman GümüşBatı’da 19. Yüzyılda kurulan din eğitimi biliminin Türkiye’de tarihi yakın zamanda, 1980’lerde başlamıştır. Din eğitimi bilimi, uygulamada İslam dininin eğitimi olduğu için dini ilimlerle yakın bir bağının olmasına rağmen asıl olarak insan bilimleri kategorisinde yer alırken bilimsellik ilkesini eğitim biliminden almaktadır. Bu çalışmanın amacı, yapısal özellikleri itibariyle pedagojik olan din eğitimi biliminin pratik bir metafizik olarak güncellenmesinin imkân ve koşullarını ele almaktır. Pratik bir metafizik, özne kipliklerini araştırma konusu yaparak insanın anlam arayışının ürünü olan bütün söylemleri ve söylemsel olmayan oluşumları kendinde birleştirmektedir. İslam düşünce geleneğinde ilimlerin naklî ve aklî ilimler olarak ikiye ayrılması, ilimlerle kurumsallaşma arasındaki bağın zayıflığı ve hatta uygulamayla ilgili bir ilim olmasına rağmen fıkhın ahlak ve siyasete olan zayıf ilgisi, bir toplumsallıkta özneleşmenin genel genel imgesiyle ilgili bir bilimin\söylemin ne denli önemli olduğunu göstermektedir ki pratik bir metafizik olarak din eğitimi, bu bakımdan söz konusu imgenin söylemsel ve söylemsel olmayan koşullarını inceleyerek imgenin birlikli halini ortaya çıkarmaktadır. Çalışma doküman analiziyle yürütülmüştür. İki bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde din pedagojisinin eleştirel bir okuması yapılmış, ikinci bölümde pratik bir metafizik olarak din eğitiminin genel özellikleri açıklanmıştır. Pratik bir metafizik olarak din eğitimi, eğitimin anlamında köklü bir dönüşüm önermekte; doğa bilimleri, insan bilimleri ve din bilimleriyle yeterince incelenmemiş ilişkiyi olduğu kadar eğitim faaliyetlerini tarihsel insan imgesinin yapısallığında ele almaktadır.
A Critique of Religious Pedagogy and the Possibility of Religious Education as a Practical Metaphysics
Süleyman GümüşWhile the science of religious education was established in the 19th century in the West, its more recent history commenced in Türkiye in the 1980s. Though the science of religious education has a close connection with religious sciences due to being the education of the Islamic religion in practice, it originally falls under the category of human sciences and takes its scientific principle from educational sciences. The purpose of this study is to discuss the possibility and conditions of reforming the science of religious education, which characterized by its pedagogical nature, into a practical metaphysics. Practical metaphysics unifies all discourses and non-discursive formations that arise from humanity’s pursuit of meaning by focusing on the modality of subject as its topic of research. How the Islamic intellectual tradition divides sciences into two categories (i.e., the traditional and the rational sciences), the weakness of the link between sciences and institutionalization, and even fiqh’s limited interest in ethics and politics despite being a practical science show how important having a scientific discourse about the general image of subjectivity in a sociality is. In addition, religious education as a practical metaphysics can play a crucial role in this context by exploring both the discursive and nondiscursive conditions of this concept, ultimately revealing the unity of this image. The study is based on a document analysis and consists of two sections. The first section provides a critical assessment of religious pedagogy, while the second section elucidates the general characteristics of religious education as a practical metaphysics, which proposes a profound transformation in the meaning of education by addressing the inadequately studied relationship among the natural sciences, the human sciences, and the religious sciences and by addressing educational activities within the structural nature of the historical image of human beings.
