Devlet ve Birey Arasında Ahlaki Denge: Server Cemal’in Siyasi Ahlak Anlayışı
Yasin Yılmaz, Mehmet KiremitciServer Cemal Bey (1885-1932), hukukçu ve diplomat kimliğiyle Osmanlı son dönemi ile erken Cumhuriyet dönemlerinde tebarüz eden bir şahsiyettir. O, içişlerinde müşavir olarak başladığı memuriyet hayatına dışişlerinde başkonsolosluk görevleriyle devam etmiştir. Onun pek çok yazısının yanında Meşrutiyet’in yeniden ilan edilmesinin hemen akabinde yazdığı siyasi ahlak yazıları da dönemin tartışmalarını yansıtması açısından kayda değerdir. Bu çalışmada ilk olarak Server Cemal’in biyografisi derli-toplu bir şekilde sunulmuş, siyasi ahlak yazılarını yayımladığı Aşiyan dergisi kısaca tanıtılmıştır. Daha sonra kendisinin 1917 yılında yaptığı ahlak konulu konuşmadan hareketle genel ahlak anlayışı üzerinde durulmuştur. Server Cemal, insanlığın ilkel yaşamdan toplumsal yaşama geçiş sürecini kısaca ele alarak ahlak kavramının tarihsel gelişimini incelemiştir. Ona göre ahlak geçmişte örf ve âdetlere bağlılık olarak anlaşılırken günümüzde göreceli bir nitelik kazanmıştır. Bu bağlamda ahlakın, diğer disiplinler gibi bilimsel bir çerçevede ele alınması ve öğretilmesi gerektiği savunulmuştur. Server Cemal, ahlakın temelini menfaate/faydaya, nihai amacını ise mutluluğa dayandırmaktadır. Onun genel ahlak anlayışından sonra siyasi ahlakı konu alan yazıları incelenmiştir. Bu yazılarda, alt başlığı da dikkate alındığında devlet ile birey arasındaki karşılıklı haklar ve vazifeler işlenmektedir. Kavram, tarih öncesi insan topluluklarından modern devlete uzanan süreçten bahsedildikten sonra devlet şekli ve hükümet sistemleri ile belediyelerin görevlerine uzanan geniş bir yelpazede ele alınmıştır. Bu araştırmada, siyasi ahlak kavramının siyaset felsefesi ve anayasa hukuku bağlamındaki dönüşümüne temas edilmiştir.
The Moral Equilibrium Between State and Individual: Server Cemal’s Perspective on Political Ethics
Yasin Yılmaz, Mehmet KiremitciServer Cemal (1885-1932) was a prominent figure in the late Ottoman and early Republican periods, serving as a jurist and diplomat. He began his civil service career as an advisor in the Ministry of Interior and later held various consul general positions in the Ministry of Foreign Affairs. In addition to his numerous writings, his political ethics articles written immediately after the re-promulgation of the Constitution/Constitutional monarchy were noteworthy for reflecting his understanding of the period. This study first presents a concise biography of Server Cemal and briefly introduces Aşiyan Journal, where he published political ethics articles. It then examines his general understanding of morality based on his speech on morality in 1917. He briefly examines the transition of humanity from savagery to social life and analyzes the historical evolution of the concept of morality. According to him, morality was formerly understood as adherence to customs and traditions, but it has become a relative concept. In this context, it is argued that morality should be studied and taught within a scientific framework, as in other disciplines. He bases the foundation of morality on utility and benefit and its purpose on happiness. After examining his general understanding of morality, this study focused on his political ethics. In his two articles on political ethics, the reciprocal rights and duties between the state and the individual are addressed in the subtitles as well. The concept is examined in a wide range, from prehistoric human communities to the modern state, including state forms, government systems, and the functions of municipalities. The transformation of the concept of political ethics from the contexts of political philosophy and constitutional law is touched upon from this article to this perspective.
