Hizmet Kusurunu Siber Alana Uyarlama Çabasına Bir Öneri Olarak: Dijital Hizmet Kusuru
Egemen KaracaBu çalışma, Türk İdare Hukuku’nda mündemiç, idarenin kusura dayanan sorumluluğunu ifade etmek için kullanılan hizmet kusuru teorisinin, günden güne gelişen ve hızlı bir şekilde değişen dijital dünyaya uyum sağlayamaması nedeniyle mevcut sorumluluk şartlarının dijital ortamın kendine özgü özelliklerini dikkate alarak idarenin dijital ortamdaki faaliyetlerinden kaynaklanan kusurlu sorumluluğuna uyarlanmasını önermektedir. Bunu yaparken de mevcut teori olan hizmet kusuru kavramı ile karışmaması ve faaliyetin görüldüğü ortamın özelliklerinin vurgulanması için dijital hizmet kusuru kavramı kullanılmaktadır. Bu kapsamda dijital hizmet kusuru kavramı, idarenin dijital ortamdaki kamu hizmeti ve kolluk faaliyetlerinden kaynaklanan kusurlu davranışlarının tazmininde kullanılabilecek bir sorumluluk kavramı olarak önerilmektedir. Dijital hizmet kusuru kavramı lex lata içerisinde yer almamaktadır. Bu nedenle çalışma kapsamında, lex ferenda açısından idarenin dijital dünyadaki kusurlu davranışlarından kaynaklanan zararlara yönelik sorumluluğunun, hizmet kusurundan belirli yönlerden farklılaşmasına ve bunun da ayrı bir kavramla nitelendirilmesine yönelik gerekliliği açıklamak amaçlanmaktadır. Kavramın ileri sürülmesine ilişkin temel dayanak noktası, klasik sorumluluk şartlarının mevcut haliyle dijital ortamdaki idarenin faaliyetlerinden kaynaklanan mali sorumluluk uyuşmazlıklarına uygulanması halinde kuvvetle muhtemel zarara uğrayan taraf açısından hakkaniyetli sonuçlar veremeyecek olması düşüncesidir. Bu doğrultuda dijital hizmet kusuru, idarenin sorumluluk şartlarının dijital ortama özgü nitelikler dikkate alınarak güncellenmesi ihtiyacına bir öneri olarak sunulmaktadır. Dijital hizmet kusuru ve hizmet kusuru, sorumluluğun ilk şartı olan idari davranış unsuruna göre birbirinden ayırt edilebilecektir. Bu çerçevede hizmet kusuru/dijital hizmet kusuru ayrımını ilk olarak, idari davranışın idarenin dijital kamu hizmeti yahut dijital ortamdaki kolluk faaliyeti kapsamında olup olmaması belirleyecektir. Bu nedenle dijital alandaki bir faaliyet unsuru, her iki teoriyi birbirinden ayıran bir özellik gösterecektir. Bununla birlikte eğer uyuşmazlık dijital hizmet kusuru kapsamında değerlendiriliyorsa yani idarenin dijital alandaki bir faaliyetinden kaynaklanıyorsa artık zarar, illiyet bağı ve kusur unsurları yönünden mevcut hizmet kusuru teorisinden ayrılan, farklı bir değerlendirme yapılması ihtiyacı ortaya çıkacaktır. Nitekim çalışma kapsamında da neden böyle bir ihtiyaç olduğu, sorumluluk şartları ele alınarak açıklanmaya çalışılmaktadır. Çalışma kapsamında ulaşılan sonuç ister dijital hizmet kusuru ister başka bir kavram ile nitelendirilsin, idarenin dijital ortamdaki faaliyetlerinden kaynaklanan kusurlu davranışlarında zararların giderilebilmesi için mevcut kavramların ve şartların bu ortama özgü özellikler dikkate alınarak geliştirilmesine ihtiyaç olduğudur.
As a Proposal for the Effort to Harmonize the Service Fault to Cyberspace: Digital Service Fault
Egemen KaracaThis study proposes the adaptation of the current liability conditions to the unique characteristics of the digital environment, addressing the fault-based liability of the administration under Turkish Administrative Law. The theory of service fault, which is traditionally used to express the fault-based liability of the administration, has been unable to keep pace with the rapidly evolving and changing digital world. While doing so, the concept of “digital service fault” is used to avoid confusion with the existing theory of service fault and to emphasize the characteristics of the environment in which the activity occurs. In this context, the concept of digital service fault is proposed as a liability concept that can be used to compensate for the administration’s faulty actions arising from its public service and administrative law enforcement activities in the digital environment. The concept of digital service fault does not exist in Lex Lata. Therefore, this study aims to explain the necessity of differentiating the administration’s liability for damages caused by its faulty actions in the digital domain from service fault in certain respects and the need for this differentiation to be conceptualized separately from a Lex Ferenda perspective. The main rationale behind proposing this concept is the concern that applying the classical liability conditions as they currently stand to financial liability disputes arising from the administration’s activities in the digital environment would likely fail to yield fair results for the injured party. In this regard, the digital service fault is presented as a suggestion for updating the administration’s liability conditions by considering the specific characteristics of the digital environment. Digital service fault and service fault can be distinguished based on the element of administrative conduct, which constitutes the first condition of liability. Within this framework, the distinction between service fault and digital service fault will primarily be determined by whether the administrative conduct falls within the scope of the administration’s digital public service or its law enforcement activity in the digital environment. Therefore, an activity element in the digital realm can serve as a distinguishing characteristic between these two theories. However, if the dispute is evaluated within the scope of digital service fault—meaning it originates from an activity of the administration in the digital environment—a need arises for a different assessment that departs from the existing service fault theory in terms of the elements of damage, causation, and fault. Accordingly, this study aims to explain why such a need exists by analyzing the conditions of liability. The conclusion reached in this study, regardless of whether it is labelled digital service fault or another concept, is that to remedy damages arising from the administration’s faulty actions in the digital environment, there is a need to develop the existing concepts and conditions by considering the specific characteristics of this domain.
