İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


Tam Metin (PDF)

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ

Emel Karakuş, Esra Mutlu, Yelkin Diker Çoşkun

Bu çalıĢmanın amacı, 2017 ve 2018 yıllarında güncellenen ilk ve ortaokul eğitim düzeylerine ait zorunlu derslerin öğretim programlarının içerdiği toplumsal cinsiyete yönelik kavramları ortaya çıkarmaktır. ÇalıĢmada betimsel araĢtırma tekniklerinden doküman inceleme kullanılmıĢtır. AraĢtırma kapsamında ortaokul düzeyinde verilen iki ders hariç (Rehberlik ve Kariyer Planlama Dersi ve Ġngilizce Dersi) 16 zorunlu derse ait öğretim programları incelenmiĢtir. Programların hedef, içerik, öğrenme-öğretme durumları ile ölçme-değerlendirme öğelerine ait içeriklerin analizi yapılmıĢ ve toplumsal cinsiyetle iliĢkilendirilen kavramlar taranmıĢtır. ÇalıĢmada ele alınan ifadeler pedagojik çerçevede değerlendirilerek öğretim programlarında cinsiyetlerin ele alınıĢ biçimleri ortaya çıkarılmıĢtır. AraĢtırmada elde edilen bulgular 2017 yılında güncellenen öğretim programlarında yer bulan toplumsal cinsiyete yönelik kavramların 2018 yılında yeniden düzenlenen öğretim programlarında bulunan kavramlardan sayıca daha fazla olduğunu göstermiĢtir. Ayrıca, 2017 programlarında en çok cinsiyetçi kavram içeren iki dersten biri olan Beden Eğitimi ve Spor dersinden cinsiyet yanlılığına yönelik kavramlar tamamen çıkarılırken Matematik dersindeki bu kavramların sayısı güncellenmiĢ programda daha da arttığı ortaya çıkarılmıĢtır. Böylece, 2018 yılında yapılan güncellemeler ile öğretim programlarının toplumsal cinsiyet eĢitsizliğine vurgu yapan kavramlardan arındırılmasında önemli bir adım atılmasına rağmen çalıĢmaların toplumsal eĢitliğin örneklerini sunmada yetersiz kaldığı açıktır. 

Anahtar Kelimeler: toplumsal cinsiyet, cinsiyet rolleri, toplumsal cinsiyet eĢitliği, cinsiyet ayrımcılığı, öğretim programları
Tam Metin (PDF)

GENDER ANALYSIS OF THE NATIONAL CURRICULA FOR PRIMARY AND SECODARY LEVEL COMPULSORY COURSES UPDATED IN 2017 AND 2018

Emel Karakuş, Esra Mutlu, Yelkin Diker Çoşkun

This study aims to reveal the gender-related concepts and expressions written in the national curricula for primary and secondary level compulsory courses which were updated in 2017 and 2018, respectively. In the study, document review as a form of descriptive research techniques- was used. Within the scope of the research, except for two courses given at secondary level, (Guidance and Career Planning Course and English Course), the curricula for the 16 compulsory courses were examined. The content analysis of key curriculum components objectives, content, process, and evaluation- was carried out via document review and gender-related concepts and expressions were searched. The concepts and expressions searched for in the present study were evaluated within the pedagogical framework and thus approaches on gender in the curricula were revealed. The findings of the study revealed that genderrelated concepts included in the curricula that were updated in 2017 were more than the concepts included in the curricula updated in 2018 just six months after the previous curricula update. Moreover, while the concepts related to gender discrimination were completely removed from the Physical Education course, one of the two courses which included gendered concepts most in updated programs in 2017, it was revealed that the number of these concepts in the mathematics course increased even more in the updated program. As a result, although an important step was taken in order to eliminate the concepts emphasizing gender inequality thanks to the updates in 2018, it is clear that the curriculum studies are insufficient to provide examples of gender equality. 

Anahtar Kelimeler: gender, gender roles, gender equality, gender discrimination, curricula

PDF Görünüm

Referanslar

  • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı (2008-2013). Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.Web: https://kadininstatusu.aile.gov.tr/ulusal-eylem-planlari/toplumsal-cinsiyet-esitligi-ulusal-eylem-plani adresinden 4.2.2018 tarihinde erişilmiştir. Akın, A., & Demirel, S. (2003). Toplumsal Cinsiyet Kavramı Ve Sağlığa Etkileri. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 73-82. google scholar
  • Akpakwu, O. S., & Bua, F. T. (2014). Gender Equality in Schools: Implications for the Curriculum, Teaching and Classroom Interaction. Journal of Education and Practice, 5(32), 7-13. google scholar
  • Atay, M., & Danju, I. (2012). Analysis of 1st grade and 5th grade textbooks and primary school students' views about personal traits in gender role in society. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47(2012), 64-73. google scholar
  • Blumberg, R. L. (2008). The invisible obstacle to educational equality: gender bias in textbooks. Prospects, 38, 345-361. google scholar
  • Erdol, T. ve Gözütok, D. (2017). Ortaöğretim Öğrencileri İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Öğretim Programı İhtiyaç Analizi: (Bir Anadolu Lisesi Örneği). Eğitim ve Bilim Dergisi: Tedmem, 42(190), 39-65. Ereş, F. (2006). Türkiye'de Kadının Statüsü ve Yansımaları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi(19), 40-52. google scholar
  • Erg. (2017a). Eğitim İzleme Raporu 2016-2017. İstanbul: Sabancı Üniversitesi. Web: http://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-izleme-raporu-2016-17/ adresinden 4.2.2018 tarihinde erişilmiştir. Erg. (2017b). Eğitim Reformu Girişimi’nin Milli Eğitim Bakanlığı Taslak Öğretim Programları İnceleme ve Değerlendirmesi. İstanbul:ERG. google scholar
  • Web: http://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-izleme-raporu-2016-17/ adresinden 4.2.2018 tarihinde erişilmiştir. google scholar
  • Erg. (2017c). Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bülteni 2. Sayı. (2017). Mor Sertifika Programı. Sabancı Vakfı Sabancı Üniversitesi. Web: http://sugender.sabanciuniv.edu/sites/genderforum.sabanciuniv.edu/files/msp_bulten2.pdf adresinden 4.2.2018 tarihinde erişilmiştir. google scholar
  • Esen, Y., & Bağlı, M. T. (2002). İlköğretim Ders Kitaplarındaki Kadın ve Erkek Resimlerine İlişkin Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 143-154. google scholar
  • Gilbert, J. (1999). Gender Equity Statements in the New Zealand National Curriculum Documents: Their Genealogy and Likely Effects. New Zealand Annual Review of Education, 8, 97-117. google scholar
  • Gümüşoğlu, F. (2008). Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet. Toplum ve Demokrasi, 2(4), 39-50. google scholar
  • Illich, I. (1970). Okulsuz Toplum. ABD: Harper & Row Yayınevi. google scholar
  • Jabeen, S., Chaudhary, A. Q., & Omar, S. (2014). Gender Discrimination in Curriculum: A Reflection from Punjab Textbook Board. google scholar
  • Bulletin of Education and Research, 36(1), 55-77. google scholar
  • Kalaycı, N. ve Hayırsever, F. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bağlamında Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Ders Kitabına Yönelik Bir İnceleme ve Bu Konuya İlişkin Öğrenci Algılarının Belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(3), 1049-1074. google scholar
  • Kasa, B., & Şahan, B. (2016). İlkokul Türkçe ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Journal of Human Sciences, 13(3), 4152-4167. google scholar
  • Mattu, A., & Hussain, N. (2003). Gender Biases and Stereotypes in School Texts. Islamabad: Islamabad: Sustainable Development Policy Institute. google scholar
  • Kılıç, L. ve Eyüp, B. (2011). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Rolleri Üzerine Bir İnceleme. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2(3), 129-148. google scholar
  • Kirk, D. (2012). Empowering Girls and Women through Physical Education and Sport- Advocacy Brief. Bankok: UNESCO Bankok. google scholar
  • Kükrer, M., & Kıbrıs, İ. (2017). CEDAW Öncesi ve Sonrası Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Faktörünün Değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1369-1383. google scholar
  • Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü (2016). Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi Projesi İle Yeniden Yazıyoruz. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. google scholar
  • Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2017a). Veliler İçin: Öğretim Programlarında Çocuğunuzu Ne Bekliyor? Web: http://mufredat.meb.gov.tr/Veliler.aspx adresinden 11.01.2018 tarihinde erişilmiştir. google scholar
  • Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2017b). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Ve Ortaöğretim Öğretim Programlarının Güncellenmesi. Web:https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_01/13152934_basYn_aYklamasY_13012017.pdf adresinden 15.01.2018 tarihinde erişilmiştir. google scholar
  • Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2018). Öğretim Programlarında Yapılan Güncellemeler Yayınlandı. Web: https://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlarinda-yapilan-guncellemeler-yayinlandi/icerik/308 adresinden 24.01.2018 tarihinde erişilmiştir. google scholar
  • Otaran, N., Sayın, A., Güven, F., Gürkaynak, İ., & Atakul, S. (2003). Eğitimin Toplumsal Cinisyet Açısından İncelenmesi. UNICEF Türkiye. google scholar
  • Öğülmüş, S. (1991). İçerik Çözümlemesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(1), 213-228. google scholar
  • Ökte, Ş. (2009). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Toplumsal Cinsiyet Düzeni. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 302-312. google scholar
  • Özkan, R. (2013). İLKÖĞRETİM DERS KİTAPLARINDA KADIN FİGÜRÜ. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 617-631. Öztan, E. (2004). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Olumlu Ayrımcılık. Ankara üniversitesi SBF Dergisi, 59(1), 203-235. google scholar
  • SEÇBİR. (2012). Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet: İyileşmeler, Problemler, Öneriler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Birimi. google scholar
  • UNICEF. (2004). Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi. Ankara: UNICEF Türkiye. google scholar
  • Tunç, A. İ. (2009). Kız Çocuklarının Okula Gitmeme Nedenleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, VI(I), 237-269. google scholar
  • Vendramin, V. (2003). Gender equality in education systems: curricula framework documents. UNESCO International Bureau of Education (IBE). google scholar
  • Yaylı, D., & Çınar, E. K. (2014). Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Görsellerinde Toplumsal Cinsiyet. Turkish Studie-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 2075-2096. google scholar
  • Yogev, Ş. (2006). Ergenlerde Toplumsal Cinsiyetin Kazanılması-Aile Okul ve Arkadaş Etkisi, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Ankara: Ankara Üniversitesi. google scholar
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Karakuş, E., Mutlu, E., & Diker Çoşkun, Y. (0001). TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 0(17), 31-54. https://doi.org/null


AMA

Karakuş E, Mutlu E, Diker Çoşkun Y. TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi. 0001;0(17):31-54. https://doi.org/null


ABNT

Karakuş, E.; Mutlu, E.; Diker Çoşkun, Y. TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 17, p. 31-54, 0001.


Chicago: Author-Date Style

Karakuş, Emel, and Esra Mutlu and Yelkin Diker Çoşkun. 0001. “TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ.” İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi 0, no. 17: 31-54. https://doi.org/null


Chicago: Humanities Style

Karakuş, Emel, and Esra Mutlu and Yelkin Diker Çoşkun. “TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ.” İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi 0, no. 17 (Dec. 2024): 31-54. https://doi.org/null


Harvard: Australian Style

Karakuş, E & Mutlu, E & Diker Çoşkun, Y 0001, 'TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ', İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, vol. 0, no. 17, pp. 31-54, viewed 23 Dec. 2024, https://doi.org/null


Harvard: Author-Date Style

Karakuş, E. and Mutlu, E. and Diker Çoşkun, Y. (0001) ‘TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ’, İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 0(17), pp. 31-54. https://doi.org/null (23 Dec. 2024).


MLA

Karakuş, Emel, and Esra Mutlu and Yelkin Diker Çoşkun. “TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ.” İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, vol. 0, no. 17, 0001, pp. 31-54. [Database Container], https://doi.org/null


Vancouver

Karakuş E, Mutlu E, Diker Çoşkun Y. TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi [Internet]. 23 Dec. 2024 [cited 23 Dec. 2024];0(17):31-54. Available from: https://doi.org/null doi: null


ISNAD

Karakuş, Emel - Mutlu, Esra - Diker Çoşkun, Yelkin. “TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ AÇISINDAN ÖĞRETİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ”. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi 0/17 (Dec. 2024): 31-54. https://doi.org/null



ZAMAN ÇİZELGESİ



LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.