İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.16917/iusosyoloji.292680   IUP :10.16917/iusosyoloji.292680    Tam Metin (PDF)

YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Mustafa Otrar

Bu araştırmanın amacı 18 üstü bireylerin yaşlılık ve yaşlanmaya yönelik tutumlarını belirlemek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesidir. Ölçek kendini yansıtmaya dayalı (self-report) beşli likert tipinde yanıtlama formatına sahiptir. 2015 yılında İstanbul ilinde yaşayan, yansız olarak seçilmiş 842 yetişkin örneklem grubunu oluşturmuştur. Kapsam geçerliğini belirlemek üzere uzman görüşlerinin alındığı çalışmada yapı geçerliğinin belirlenmesinde ise faktör analizi yöntemi kullanılmıştır. Faktör analizi sonucunda ölçeğin 45 madde ve dört faktörden oluştuğu ve açıklanan toplam varyansın %57,84 olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin güvenirliğinin belirlenmesi için hesaplanan Cronbach- alfa iç tutarlık katsayılarının ölçeğin tümü için a = .97 olduğu, alt boyutlar için ise 0.90 ile 0.93 arasında değiştiği saptanmıştır. Ölçeğin test tekrar test güvenirliğinin ölçeğin toplamı için r = .89 (p < .001) olduğu belirlenmiştir. Madde analizlerinde madde-toplam ve madde kalan analizleri için tüm değerler p < ,001 düzeyinde anlamlı bulunmuştur. Bu bulgular ölçeğin 18 yaş üstü yetişkinlerin yaşlılara ve yaşlanmaya yönelik tutumlarını belirlemede geçerli ve güvenilir bir ölçek olarak kullanılabileceğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: Yaşlılık, Yaşlanma, Tutum, Ölçek geliştirme, Geçerlik, Güvenirlik
DOI :10.16917/iusosyoloji.292680   IUP :10.16917/iusosyoloji.292680    Tam Metin (PDF)

AN ATTITUDE SCALE TOWARD AGING AND ELDERLINESS: A VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Mustafa Otrar

The aim of this study is to conduct the validity and reliability analysis of the scale developed for measuring the attitudes of adults over 18 toward aging and elderliness. The scale is a five-point Likert-type and self-reporting scale. The sample group consists of 842 individuals, all of whom were selected impartially in the city of Istanbul in 2015. As a result of the factor analyses during the scale’s validation, wherein experts were asked their opinions, the scale was identified to consist of 45 items and to contain four factors. The total factor loading has been determined as 57.84%; the factors’ loading values range between 3.11% and 41.26%. According to the results of reliability analysis, Cronbach’s Alpha coefficient for the whole scale was calculated as .97. The alpha values for the factors were confirmed to range from .90 to .93. Asa result of item analysis, all obtained values for item-total and item-remainder correlations were determined to be significant (p < .001). Meanwhile, in the discriminant analysis, all items and factors were found discriminative. Test-retest correlations were also found to be significant for the total score (r = 0.89; p < .001). Finally, the scale was found to be usable as a valid and reliable scale for adults 18 and older.

Anahtar Kelimeler: Aging, Elderliness, Attitude, Scale Developing, Validity, Reliability

PDF Görünüm

Referanslar

  • Aydin, B. (1997). Cocuk ve ergen psikolojisi. Istanbul: T.C. Marmara Universitesi Vakfi Yayinları. google scholar
  • Barker, W. H. (1998). Prevention of disability in older persons. In R. B. Wallace (Ed.), Public health and preventive medicine (pp. 1059-1063). Stamford, CT: Appleton & Lange. google scholar
  • Bicer, S. (1996). 60 + yas ve kronik hastaligi olan bireylerin gtinluk yasam aktivitelerinin etkilenme durumu (Yuksek lisans tezi, Cumhuriyet Universitesi, Saglik Bilimleri Enstitust,, Sivas). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmistir. google scholar
  • Bilginer, B., Tuncer, A. & Apan, E. (1996). Adana Huzurevi ve Yeni Baraj Saglik Ocagi b6élgesindek1 65 yas ve uzeri yaslilarin demografik ozelliklert. V Ulusal Halk Sagligi Kongresi Bildiri Kitabi icinde (s. 168-171). Istanbul: Marmara Universitesi Tip Fakultesi Halk Sagligi. google scholar
  • Binbasioglu, C. (1995). Egitim psikolojisi. Ankara: Gazi Universitesi Yayinlari. google scholar
  • Buyukozturk, $. (2002). Faktor analizi: Temel kavramlar ve dl¢ek gelistirmede kullanimi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yonetimi, 32, 470-483. google scholar
  • Buyukozturk, S$. (2007). Sosyal bilimler icin veri analizi el kitabi. Ankara: Pegem A Yayincilik. google scholar
  • Ebrahim, S. (2002). Health of elderly people. In R. Detels, J. McEwen, R. Beaglehole, & H. Tanaka (Eds), Oxford textbook of public health: The practice of public health (Vol. 3, pp. 1713-1736). New York, NY: Oxford University Press. google scholar
  • Emiroglu, V. (1995). Yaslilik ve yaslinin sosyal uyumu. Ankara: Safak Matbaacilik. google scholar
  • Erden, M. & Akman, Y. (2000). Gelisim ve ogrenme. Ankara: Arkadas Yayinevl. google scholar
  • Ersanli, K. (2002). OSrenmede davranissal yaklasimlar. B. Yesilyaprak (Ed.), Gelisim ve 6grenme psikolojisi \ginde (s. 167—195). Ankara: Pegem A Yayinlar1. google scholar
  • Eser, E., Gergeklioglu, G., Eser, S., Fidaner, C., Baysan, P., Pala, T., ... Diindar, P. (2011). Dunya saglik orguti — “Avrupa yaslanma tutumu anketi (AAQ)” Turkce surimtntin (AYTA-TR) psikometrik 6zellikleri. Geriatri, 14(1), 101-110. google scholar
  • Kalayci, S. (2006). SPSS uygulamali cok degiskenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayincilik. google scholar
  • Karasar, N. (1999). Bilimsel arastirma yontemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayinevl. google scholar
  • Kerem, M., Meric, A., Kirdi, N. & Cavlak, U. (2001). Ev ortaminda ve huzurevinde yasayan yaslilarin degisik yonlerden degerlendirilmesi. Geriatri, 4(3), 106-112. google scholar
  • Kili¢g, D., & Adibelli, D. (2011). The validity and reliability of Kogan’s attitude toward old people scale in Turkish society. Health, 3(9), 602-608. google scholar
  • Ozdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskisehir: Kaan Yayinlar1. google scholar
  • Ozdemir, L., Akdemir, N. & Akyar, I. (2005). Hemsireler icin gelistirilen yasli deSerlendirme formu ve geriatrik sorunlar. Geriatri, 8(2), 94-100. google scholar
  • Senemoéglu, N. (1997). Kuramdan uygulamaya gelisim 6grenme ve ogretim. Ankara: Gazi Kitabevl. google scholar
  • Suzulmus, S. (2005). Faktor analizi modellerinin belirlenebilirligi ve genellestirilmis inverslerin kullanimi (Yayinlanmamis doktora tezi, Cukurova Universitesi, Fen Bilimleri Enstittsi, Adana). https://tez. yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmistir. google scholar
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. New York, NY: Harber Collins Publication. google scholar
  • Tavsancil, E. (2002). Tutumlarin dlculmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayinlar1 google scholar
  • Tezbasaran, A. A. (1996). Likert tipi 6lcek gelistirme kilavuzu. Ankara: TPD Yayinlar.. google scholar
  • Toprak I., Soydal T., Bal E., Inan F., Aksakal N., Altinyollar H., ... Yiiksel B. (2002). Yast sagiigi. Ankara: TC Saglik Bakanligi Temel Saglik Hizmetleri Genel Mudurlugu. google scholar
  • Tuna, Z. & Celik, S. S. (2012). Otonomi Degerlendirme Olc¢egi’nin 65 yas ve iistii bireylerde gecerlilik-guvenirlik calismasi. Hacettepe Universitesi Saglik Bilimleri Fakultesi Hemsirelik Dergisi, 19(1), 51-61. google scholar
  • Tyler, C. W. Jr., & Herold, J. M. (1992). Public health and population. In J. M. Last & Wallace, R.B. (Ed.), Maxcy-Rosenau-Last public health and preventive medicine (pp. 41-53). Norwalk, CT: Appleton & Lange. google scholar
  • Uncu, Y. (2003). Yasli hastaya birinci basamakta yaklasim. Geriatri, 6(1), 31—x37. google scholar
  • Yesilyaprak, B. (2003). Gelisim ve ogrenme psikolojisi. Ankara: Pegem A Yayincilik. google scholar
  • Yilmaz, D. V. & Terzioglu, F. (2011). Universite 6grencilerinde yasli ayrimciligi tutum 6lceginin gelistirilmesi ve psikometrik degerlendirmesi. Geriatri, 14(3), 259-268. google scholar
  • Yurdugiil, H. (2005). Olgek gelistirme calismalarinda kapsam gecerligi icin kapsam gecerlik indekslerinin kullanilmasi. XIV. Ulusal Egitim Bilimler1 Kongresi’nde sunulan bildini, Pamukkale Universitesi Egitim Fakultesi, Denizli. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Otrar, M. (2016). YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 36(2), 527-550. https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680


AMA

Otrar M. YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 2016;36(2):527-550. https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680


ABNT

Otrar, M. YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, [Publisher Location], v. 36, n. 2, p. 527-550, 2016.


Chicago: Author-Date Style

Otrar, Mustafa,. 2016. “YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI.” İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 36, no. 2: 527-550. https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680


Chicago: Humanities Style

Otrar, Mustafa,. “YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI.” İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 36, no. 2 (Apr. 2025): 527-550. https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680


Harvard: Australian Style

Otrar, M 2016, 'YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI', İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, vol. 36, no. 2, pp. 527-550, viewed 29 Apr. 2025, https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680


Harvard: Author-Date Style

Otrar, M. (2016) ‘YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI’, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 36(2), pp. 527-550. https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680 (29 Apr. 2025).


MLA

Otrar, Mustafa,. “YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI.” İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, vol. 36, no. 2, 2016, pp. 527-550. [Database Container], https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680


Vancouver

Otrar M. YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi [Internet]. 29 Apr. 2025 [cited 29 Apr. 2025];36(2):527-550. Available from: https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680 doi: 10.16917/iusosyoloji.292680


ISNAD

Otrar, Mustafa. “YAŞLILIK VE YAŞLANMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI”. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 36/2 (Apr. 2025): 527-550. https://doi.org/10.16917/iusosyoloji.292680



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim02.06.2016
Kabul21.12.2016
Çevrimiçi Yayınlanma28.12.2016

PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.