BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA DONANMA MECMUASININ CİHAT İLÂNI ÖZEL SAYISI
Donanma mecmuası, 1910-1919 yılları arasında çıkardığı 191 sayıya ilâveten bir de Çanakkale fevkalade nüshası yayınlayan bir periyodiktir. Trablusgarp ve Balkan Savaşlarının ardından Birinci Dünya Savaşı’na sahne olan bu dönemde Donanma mecmuası da savaşın idamesi için halktan iane toplama faaliyetleri başta olmak üzere savaş gayretine katkı sağlayan öncü bir rol üstlenmektedir. Bu katkının önemli bir kolunu ise propaganda faaliyetleri teşkil etmektedir. Nitekim 11 Kasım 1914’te kararlaştırıldıktan sonra 14 Kasım’da kamuoyuna duyurulan cihatla beraber Birinci Dünya Savaşı’na katılan Osmanlı Devleti’nin seferberlik faaliyetleri arasında savaş propagandası da önemli bir yer tutmaktadır. İşte bu noktada yazılı ve görsel propaganda çalışmalarıyla önemli bir yayın organı vasfı kazanan Donanma mecmuası öne çıkmaktadır. Mecmua, cihat ilânının birinci yıldönümünü 11 Kasım 1915 tarihinde çıkardığı Nüsha-i Mahsusa ile anmayı ihmal etmez. Nüsha-i Mahsusa’da İttihad-ı İslâm fikriyatı çerçevesinde kaleme alınmış yazılar, savaş edebiyatı parçaları ve çok sayıda çarpıcı savaş fotoğrafı yer almaktadır. Bu itibarla makalede Donanma mecmuasının cihat ilânının birinci yıldönümü için çıkardığı özel sayısı incelenecek ve Nüsha-i Mahsusa’nın Birinci Dünya Savaşı Osmanlı savaş propagandası açısından mahiyeti tespit edilecektir.
THE SPECIAL ISSUE OF NAVY LEAGUE [DONANMA] MAGAZINE FOR THE JIHAD PROCLAMATION IN THE FIRST WORLD WAR
The Donanma magazine is a periodical published between 1910-1919 with 191 issues and also a special issue for the Dardanelles Campaign. During this period, after the Tripoli and Balkan Wars, the Donanma magazine also plays a pioneering role in contributing to the First World War efforts, especially collecting donations in order to maintain warring. One of the important part of these contributions is also propaganda activities. As a matter of fact, the war propaganda gains an important place among the mobilization activities of the Ottoman Empire that participated in the First World War with the jihad proclamation which was declared to the Ottoman public on 14 November after being decided on 11 November 1914. At this point, the Donanma magazine, which has become an important publication with written and visual propaganda works, comes to the forefront. The magazine does not neglect the memorial of the first anniversary of the proclamation of jihad on 11 November 1915 with Special Issue [Nüsha-i Mahsusa]. Nüsha-i Mahsusa contains propagative writings, poetries of war literature and numerous stunning photographs in the way of pan-islamistic ideas. In this respect, this article will examine the special issue that the Donanma magazine issued for the first anniversary of the proclamation of jihad, and will determine the nature of the Nüsha-i Mahsusa in terms of the First World War Ottoman war propaganda.
