OTTOMAN ACTIVITIES IN SUDAN IN THE FIRST WORLD WAR AND SHAIKH AL-ISLAM’S JIHAD LETTER
I obtained this letter from Archives of the Imperial War Museum, during my studies in England. The letter was sent to Sudanese Muslims in 1915 by Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi who was Shaikh of Islam of Ottoman Empire. Letter was written in a fetwa style. In the letter, Shaikh of Islam explained why Muslims should fight, against whom and why. He was explained his arguments according to the verse of Quran, decisions of ulema (Scholars) and fetwa of jihad which was immediately published in Istanbul after the beginning of the World War First. He invited Sudanese Muslims to the jihad beside the Ottoman State. The reasons for jihad were also explained in the letter. In the letter, questions were asked to the ulema (Scholars) from time to time, and answers were given to the questions by ulema. In this way, the words of Shaikh of Islam in the letter, confirmed by Ulama. Thus, although the letter was written by Shaikh of Islam, it is emphasized that Ulema was in unity about jihad. Answered questions are asked again and again in different paragraphs of the letter and answered again. With this method, the calls made to Muslims are repeated and emphasized. In this study, with the examination of the Shaikh of Islam’s letter, the politics of the Ottoman State and it’s ally’s Germany, towards to Muslims of the world, the Jihad policy of the Ottoman State in the First World War, the activities of the Ottoman State in Sudan during the War, the reactions of the Sudanese people to the invitation of Jihad and finally the expectations of Germany from jihad policy were also tried to be discussed and put forward.
CİHAN HARBİ’NDE SUDAN’DAKİ OSMANLI FAALİYETLERİ VE ŞEYHÜLİSLAM’IN CİHAT MEKTUBU
İngiltere’de İmparatorluk Savaş Müzesi Arşivi’nde yaptığım çalışmalar sırasında temin ettiğim bu mektup; Osmanlı şeyhülislâmı Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi tarafından 1915 yılı içerisinde Sudanlı Müslümanlara gönderilmiştir. Şeyhülislâm, fetva tarzında kaleme aldığı mektupta Müslümanların neden, kimlere karşı ve niçin savaşması gerektiğini, ayetlere, ulema kararlarına ve İstanbul’da savaşın başlamasından hemen sonra yayınlanan cihat fetvasına da göndermeler yaparak izah etmektedir. Şeyhülislâm, Sudanlı Müslümanları, Osmanlı Devleti yanında cihada davet etmektedir. Bunun gerekçelerini de mektupta açıklamaktadır. Mektupta zaman zaman sorular sorulmakta ve yine sorulara ulemanın ağzından cevaplar verilmektedir. Şeyhülislâm söylediği sözleri, ulemaya onaylatmaktadır. Böylece mektup Şeyhülislâm tarafından yazılmış olsa da ulemanın cihat hususunda fikir birliğinde olduğu vurgulanmaktadır. Cevap verilen sorular, mektubun farklı paragraflarında tekrar sorulmakta ve tekrar cevaplanmaktadır. Bu yöntemle, Müslümanlara yapılan çağrılar tekrarlanarak vurgulanmaktadır. Bu çalışmada, Şeyhülislâmın mektubunun incelenmesiyle birlikte Birinci Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti ve müttefiki Almanya’nın Müslümanlara yönelik politikaları, Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndaki cihat politikası, savaş sırasında Osmanlı Devleti’nin Sudan’daki faaliyetleri, Sudan halkının cihat davetine verdiği tepkiler ve Almanya’nın cihat politikasından beklentisi de ele alınıp ortaya konulmaya çalışılmıştır.
