Makale


DOI :10.18345/iuturkiyat.370066   IUP :10.18345/iuturkiyat.370066    Tam Metin (PDF)

İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ

Ahmet Kütük

Ortaçağ İslam devletlerinin yönetim anlayışında sultanın egemenlik ve meşruiyetini sembolize eden önemli unsurların başında yüzük gelmektedir. Sultanın yüzüğü, onun meşruiyetinin hilâfet nezdinde tasdik edilmesinin önemli bir göstergesi olduğu gibi, bir devlet adamına havale ettiği diplomatik işlerin yürütülmesi bağlamında meşru ve hukuki bir araç hâline gelmiştir. Bu çerçevede sultanın yüzüğü ve ona atfedilen değer, ortaçağ devlet hukukunda işlerin yürütülmesi noktasında bir nevi noter görevi görmüştür. Bu işlevi dışında sultanın yüzüğünün, herhangi bir konuda suçu ve ihmali olan şahısların affedilmesi ile ilgili bir tür “eman” unsuru olduğu da söylenebilir. İslam toplum geleneğinde ise yüzük bir süs eşyası olmanın yanında bazen uğur getiren bir tılsım bazen de evlilik ve nikâh gibi işlemler için birer nişan olarak kullanılmıştır. Bu makalede kaynaklarda yer alan bilgiler üzerinden İslam/Türk devletlerinde yüzüğün hukukî temsiliyeti ve toplumsal yansımaları hakkında tespitler yapılmaya çalışılacaktır. 

DOI :10.18345/iuturkiyat.370066   IUP :10.18345/iuturkiyat.370066    Tam Metin (PDF)

RINGS AND THEIR LEGAL NATURE IN THECUSTOMS OF ISLAMIC/TURKISH STATE AND SOCIETY

Ahmet Kütük

Rings were one of the most important elements that symbolize the sovereignty and legitimacy of the Sultan in the Islamic management system. The Sultan’s ring became a legitimate and legal instrument in the context of conducting diplomatic affairs, it was referred to a statesman as an important demonstration of his legitimacy. For this reason, the Sultan’s ring and the value attributed to it served as a kind of notary at the point of conducting medieval state law. Apart from this function, it also hadan “eman” (forgiveness of someone’s life) element. In Islamic society tradition besides being an ornamental material, the ring was often used as a talisman for auspiciousness and for marriage and wedding ceremonies.This study, aims to make determinations about the legal representation and social reflections of the rings in the Islamic/Turkish states. 


PDF Görünüm

Referanslar

  • -----------------------, The Holy Bible, Oxford University Press, Oxford, 1833. google scholar
  • Ahmed B. Mahmud, Selçuk-name, Haz. Erdoğan MERÇİL, c. I-II, Tercüman Yayınları, İstanbul, 1977. google scholar
  • Ahmed Eflakî, Menakibü’l Arifin, Çev. Tahsin YAZICI, c. I-II, Hürriyet Yayınları, İstanbul 1973. google scholar
  • ALLAN, J., “Hatem”, İslam Ansiklopedisi, c. V/I, MEB Basımevi, Eskişehir 1997, s. 359-363. google scholar
  • BOZKURT, Nebi, “Ok”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 33, Diyanet Yayınları, İstanbul, 2007, s. 333-335. google scholar
  • BOZKURT, Nebi, “Eman”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 11, Diyanet Yayınları, İstanbul, 1995, s. 75-77. google scholar
  • Buharî, Sahih-i Buharî,(Muhtasar-ı Tecrid-i Sarih), Çeviri ve Notlar: A. Feyzi KOCAER, c. I-II, Turkuvaz Matbaacılık, 2013. google scholar
  • Ebu Davud, Sünen-i Ebu Davud Tercemesi, c. III, (Haz. Abdullah Parlıyan), Konya Kitapçılık, İstanbul 2015. google scholar
  • El-Bondarî, Feth b. Ali b. Muhammed, Zübdatü’n Nusra ve Nuhbetü’l Usra, (Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi), Çev. Kıvameddin BURSLAN, TTK Yayınları, Ankara, 1943. google scholar
  • ERGİN, Muharrem, Dede Korkud Kitabı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1971. google scholar
  • Firdevsî, Şehnâme, Çev. Necati LUGAL, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2009. google scholar
  • GORDLEVSKİ, V., Anadolu Selçuklu Devleti , Çev. Azer YARAN, Onur Yayınları, Ankara 1988. google scholar
  • İbn Battuta, EBU ABDULLAH MUHAMMED, İbn Battuta Seyahatnamesi, c. I, Çev. A. Sait AYKUT, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000. google scholar
  • İbn Bibî, el-Evâmiru’l Alâ’iyye fi’l Umûri’l-Alâ’iyye, (Selçuknâme), Çev. Mürsel ÖZTÜRK, TTK Yayınları, Ankara, 2014. google scholar
  • İbn Haldun, Mukaddime, Haz. Süleyman ULUDAĞ, c. I, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2007. google scholar
  • İbnu’l Cevzî, Mir’âtü’z-Zaman fi Tarihi’l Ayan (Selçuklular Kısmı), (Seçme, Tercüme ve Değerlendirme: Ali Sevim), TTK Yayınları, Ankara 2011. google scholar
  • İbnu’l Esir, El-Kamil fi’t Tarih, c. VIII, Çev. A. AĞIRAKÇA, c. X,XI, Çev. Abdülkerim ÖZAYDIN, Bahar Yayınları, İstanbul, 1991. google scholar
  • İbn Kesir, el-Bidaye ve’n Nihaye (Büyük İslam Tarihi),c. V, VIII, Çev. M. KESKİN, İstanbul ts. google scholar
  • Herodotos, Herodot Tarihi, Çev. Müntekim ÖKMEN, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1973. google scholar
  • Kaşgarlı Mahmud, Divanü Lugat-it Türk Tercümesi, Çev. Besim ATALAY, c. I, III, TDK Yayınları, Ankara, 1985-1986. google scholar
  • KÖPRÜLÜ, M. Fuad, “Yıldırım Beyazıd’ın Esareti ve İntiharı Hakkında”, Belleten, c. I/2, Ankara, 1937, s. 591-603. google scholar
  • KÖYMEN, M. Altay, Tuğrul Bey ve Zamanı, MEB Basımevi, İstanbul, 1976. google scholar
  • KURPALİDİS, G. M., Büyük Selçuklu Devleti’nin İdari Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Çev. İlyas KAMALOV, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2011. google scholar
  • KÜÇÜKAŞÇI, Mustafa Sabri, “Yüzük”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 44, Diyanet Yayınları, Ankara 2013, s. 55-57. google scholar
  • LAMBTON, Ann K. S., Atebetu’l-Ketebe’ye Göre Sancar İmparatorluğu’nun Yönetimi, Çev. Nejat KAYMAZ, TTK Yayınları, Ankara, 1973. google scholar
  • MERÇİL, Erdoğan, Gazneliler Devleti Tarihi, TTK Yayınları, Ankara, 1989. google scholar
  • --------------------------, “Selçuklular”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 36, Diyanet Yayınları, İstanbul, 2009, s. 389-392. google scholar
  • --------------------------, Selçuklularda Hükümdarlık Alâmetleri, TTK Yayınları, Ankara, 2007. google scholar
  • Miskeveyh, Ebu Ali Ahmed B. Muhammed, Tecaribü’l Ümem, Terc. Kıvameddin BURSLAN, Yay. haz. M. ŞEKER- R. SAVAŞ- S. GENÇ- A. ERTUĞRUL, c. I-II, TTK Yayınları, Ankara, 2016. google scholar
  • Mirhand, Muhammed B. Havendşah B. Mahmud, Ravzatu’s Safa fi Sireti’l Enbiya ve’l Mülük ve’l Hulefa, (Tabakat-ı Selçukiyye), Tercüme ve Notlar: Erkan GÖKSU, TTK Yayınları, Ankara, 2015. google scholar
  • Nizamülmülk, Siyasetname, Haz. Mehmet Altay KÖYMEN, TTK Yayınları, Ankara, 2013. google scholar
  • ÖZAYDIN, Abdülkerim, “Vezir”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 43, Diyanet Yayınları, Ankara, 2013, s. 82-87. google scholar
  • ÖZTÜRK, Levent, “Necaşi” Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 32, Diyanet Yayınları, İstanbul 2006, s. 476-477. google scholar
  • Ravendî, Muhammed b. Ali b. Süleyman, Rahatus’ Sudûr ve Ayet-üs-Sürûr, (Gönüllerin Rahatı ve Sevinç Alameti), Çev. Ahmet ATEŞ, c. I-II, TTK Yayınları, Ankara, 1999. google scholar
  • Reşidüddin Fazlullah, Camiüt Tevarih (Selçuklu Tarihi), Çev. Erkan GÖKSU, Selenge Yayınları, İstanbul, 2011. google scholar
  • ŞENEL, Abdülkadir, “Muaykıb b. Ebu Fatıma”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 30, Diyanet Yayınları, İstanbul, 2005, s. 337. google scholar
  • TANERİ, Aydın, “Büyük Selçuklu İmparatorluğunda Vezirlik”, Tarih Araştırmaları Dergisi, c. 5/8, s. 76-186. google scholar
  • TAŞ, Necati Fahri-BOZKURT, Nebi, “Mühür”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 31, Diyanet Yayınları, İstanbul, 2006, s. 528-530. google scholar
  • Tirmizî, Sünen-i Tirmizî Tercemesi, c. II, Haz. Abdullah PARLIYAN, Konya Kitapçılık, İstanbul, 2007. google scholar
  • TURAN, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1998. google scholar
  • UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, Osmanlı Devlet Teşkilatına Medhal, TTK Yayınları, Ankara, 1988. google scholar
  • WHITE, Charles, Three Years In Constatinople, Vol. III, Henry Colburn Publisher, İstanbul, 1845. google scholar
  • Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, Çev. R. Rahmeti ARAT, c. II, TTK Yayınları, Ankara, 1959. google scholar
  • ZEYDAN, Corci, İslam Uygarlıkları Tarihi, Çev. Nejdet GÖK, c. I, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Kütük, A. (0001). İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ. Türkiyat Mecmuası, 27(2), 195-206. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066


AMA

Kütük A. İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ. Türkiyat Mecmuası. 0001;27(2):195-206. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066


ABNT

Kütük, A. İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ. Türkiyat Mecmuası, [Publisher Location], v. 27, n. 2, p. 195-206, 0001.


Chicago: Author-Date Style

Kütük, Ahmet,. 0001. “İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ.” Türkiyat Mecmuası 27, no. 2: 195-206. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066


Chicago: Humanities Style

Kütük, Ahmet,. İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ.” Türkiyat Mecmuası 27, no. 2 (Dec. 2024): 195-206. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066


Harvard: Australian Style

Kütük, A 0001, 'İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ', Türkiyat Mecmuası, vol. 27, no. 2, pp. 195-206, viewed 26 Dec. 2024, https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066


Harvard: Author-Date Style

Kütük, A. (0001) ‘İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ’, Türkiyat Mecmuası, 27(2), pp. 195-206. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066 (26 Dec. 2024).


MLA

Kütük, Ahmet,. İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ.” Türkiyat Mecmuası, vol. 27, no. 2, 0001, pp. 195-206. [Database Container], https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066


Vancouver

Kütük A. İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ. Türkiyat Mecmuası [Internet]. 26 Dec. 2024 [cited 26 Dec. 2024];27(2):195-206. Available from: https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066 doi: 10.18345/iuturkiyat.370066


ISNAD

Kütük, Ahmet. İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE YÜZÜK VE HUKUKİ MAHİYETİ”. Türkiyat Mecmuası 27/2 (Dec. 2024): 195-206. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370066



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim14.08.2017
Kabul05.12.2017

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.