PARİS BARIŞ KONFERANSI SÜRECİNDE (22 MART-10 NİSAN 1922) İTİLÂF DEVLETLERİNE SUNULAN BATI TRAKYA HAKKINDA İKİ MUHTIRA
Mustafa BudakBu makale, esas itibariyle kadim bir Türk ve İslam yurdu olan Batı Trakya hakkında 22 Mart 1922’de başlayan Paris Konferansı sırasında Batı Trakyalı iki aydın tarafından hazırlanmış ve İtilaf Devletleri’ne sunulmuş olan iki muhtırayı değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan bu iki muhtıradan birincisi Haydar Bey tarafından yazılmıştır. Haydar Bey, muhtırasının başında Batı Trakya hakkında coğrafi, demografik, emlak ve tarihî yapılarla ilgili bilgiler vermektedir. Ayrıca, bu muhtırada, Wilson ilkeleri gereğince Batı Trakya’nın Edirne vilayetinin ayrılmaz bir parçası olduğu gerçeğinden hareketle halk oylamasına taraftar olduğu beyan edilmiştir. İkinci muhtıranın yazarı Tahir Lütfi Bey’dir. Onun muhtırası, “Edirne VilayetiŞarki Trakya” adını taşımaktadır. Bu muhtıranın amacı ise Batı Trakya’nın Edirne vilayetine katılmasını talep etmektir. Şurası bir gerçek ki, her iki muhtırada da Batı Trakya’nın geleceği Türkiye ile beraber düşünülmektedir. Ancak devrin uluslararası şartları bu talebin önünde en büyük engeldir. Nitekim Batı Trakya, Lozan Antlaşmasında, Meriç nehrinin sınır olmasıyla Yunanistan’da kalır.
TWO MEMORANDUM ABOUT THE WESTERN THRACE SUBMITTED TO THE ENTENTE POWERS IN PARIS CONFERENCE (22 MARCH-10 APRIL 1922)
Mustafa BudakThis paper aims to analyze two memoranda about Western Thrace prepared by two Western Thracian intellectuals and submitted to the Entente Powers in Paris Conference on 22 March 1922. The first two in the Turkish Prime Ministry Ottoman Archive were written by an intellectual named Haydar Beg. The first memorandum contains information about the geography, population, real estate, and historical buildings in Western Thrace. Western Thrace was an integral part of Edirne Province, and main feature of this first memorandum was to declare in favor of self-determination in Western Thrace in accordance with the principles of Wilson. The writer of the second memorandum, “Edirne Province and Eastern Turkey,” is Tahir Lütfi Beg. This memorandum demanded that Western Thrace should re-join Edirne Province. Both memoranda consider the future of Western Thrace as part of Turkey and ask that this should be notified to the Entente Powers. However, international conditions were a major obstacle to the fulfillment of this demand. Indeed, in the Treaty of Lausanne, Western Thrace was left with Greece, with a boundary of the River Maritza.
