Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/JARHS2025-1626739   IUP :10.26650/JARHS2025-1626739    Tam Metin (PDF)

Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri

Hakan Avan

Amaç: Küresel sağlık krizlerinin adölesanların ruh sağlığı ile olan ilişkilerini belirlemek ve sosyal ilişkilerindeki değişimlerini incele meyi amaçlamaktayız.

Gereç ve Yöntemler: Kesitsel türde yürütülen bu araştırma, geç dönem adölesanlarla 01 Kasım-15 Aralık 2024 tarihleri arasında elektronik ortamda gerçekleştirilmiştir. Veriler, Tanıtıcı Bilgi Formu, Sosyal İlişkiler Ölçeği (SİÖ) ve Pozitif Mental Sağlığı Ölçeği (PMSÖ) kullanılarak 10-15 dakikada toplanmış ve gönüllülük esasına daya narak sosyal medya gruplarına gönderilen anketlerle toplanmıştır. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, Pearson korelasyon analizi, bağımsız t-testi ve ANOVA testi kullanılmıştır.

Bulgular: Küresel sağlık krizleri, özellikle COVID-19 pandemisi ve 6 Şubat depremleri, ergenlerin ruh sağlığı ve sosyal ilişkilerinde değişimlerle ilişkilendirilmiştir (p<0.05). Bu krizler, kaygı, korku ve diğer ruh sağlığı sorunlarıyla ilişkili bulunmuştur (p<0.05). Ayrıca, demografik faktörler (cinsiyet, aile yapısı, aile içi iletişim ve aile geliri gibi) ergenlerin psikolojik ve sosyal gelişiminde uzun vadede daha belirgin değişimlerle ilişkilendirilmiştir (p<0.05).

Sonuç: Hemşireler, ergenlerin ruhsal sağlıklarını izleyip erken destek sunmalı, ailelere eğitim vererek stres yönetimi ve ebeveyn lik becerilerini güçlendirmeli, sosyal destek ağlarıyla bağlantı kurarak destek sağlamalı ve kriz sonrası toplumsal farkındalık oluşturmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Adölesan, Ruh Sağlığı, Küresel Sağlık, Ergen Psikolojisi, Depremler, COVID-19
DOI :10.26650/JARHS2025-1626739   IUP :10.26650/JARHS2025-1626739    Tam Metin (PDF)

After Covid-19 and the February 6 Earthquakes: The Impact of Global Health Crises on Adolescent Mental Health and Social Relationships

Hakan Avan

Objective: The aim of this study was to determine the relationship between global health crises and adolescent mental health and to examine changes in their social relationships.

Methods: This cross-sectional study was conducted with late adolescents between November 1 and December 15, 2024, in an online environment. Data were collected in 10-15 minutes using a Demographic Information Form, Social Relationships Scale (SRS), and Positive Mental Health Scale (PMHS), and were distributed to social media groups based on voluntary participation. Descriptive statistics, Pearson correlation analysis, independent t-tests, and ANOVA tests were used for data analysis.

Results: Global health crises, particularly the COVID-19 pandemic and the February 6 earthquakes, were associated with changes in adolescents’ mental health and social relationships (p<0.05). These crises have been found to be associated with increased levels of anxiety, fear, and other mental health issues (p<0.05). Ad ditionally, demographic factors (such as gender, family structure, family communication, and family income) have been associated with more pronounced changes in adolescents’ psychological and social development over the long term (p<0.05).

Conclusion: Nurses should monitor adolescents’ mental health and provide early support, educate families to strengthen stress management and parenting skills, establish connections with social support networks, and raise public awareness about the long-term impacts of crises.

Anahtar Kelimeler: Adolescence, Mental Health, Global Health, Adolescent Psychology, Earthquakes, COVID-19

PDF Görünüm

Referanslar

  • Loades ME, Chatburn E, Higson-Sweeney N, Reynolds S, Shafran R, Brigden A, et al. Rapid Systematic Review: The Impact of Social Isolation and Loneliness on the Mental Health of Children and Adolescents in the Context of COVID-19. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2020;59(11):1218-1239.e3. google scholar
  • Singh S, Roy D, Sinha K, Parveen S, Sharma G, Joshi G. Impact of COVID-19 and lockdown on mental health of children and adolescents: A narrative review with recommendations. Psychiatry Res 2020;293:113429. google scholar
  • Theberath M, Bauer D, Chen W, Salinas M, Mohabbat AB, Yang J, et al. Effects of COVID-19 pandemic on mental health of children and adolescents: A systematic review of survey studies. SAGE Open Med 2022;10. google scholar
  • Hojeij M, El Khatib D, Salameh P. Assessing the Effects of the 2023 Turkish Earthquakes on Mental Health in Lebanon: A Cross-sectional Study. International Journal of Clinical Research 2024;4(1):28-35. google scholar
  • Luyckx K, Vanderhaegen J, Raemen L, Claes L. Identity formation in adolescence and emerging adulthood: a process-oriented and applied perspective. Eur J Develop Psychol 2023;1-20. google scholar
  • Cherewick M, Lebu S, Su C, Richards L, Njau PF, Dahl RE. Promoting gender equity in very young adolescents: targeting a window of opportunity for social emotional learning and identity development. BMC Public Health 2021;21(1):2299. google scholar
  • Civelek E. Adolesan Dönemi ve Özkıyım Girişimi. Turkish Journal of Pediatric Disease 2019;1. google scholar
  • Bonardi O, Wang Y, Li K, Jiang X, Krishnan A, He C, et al. Effects of COVID-19 Mental Health Interventions Among Children, Adolescents, and Adults Not Quarantined or Undergoing Treatment Due to COVID-19 Infection: A Systematic Review of Randomised Controlled Trials. Canadian J Psychiatr 2022;67(5):336-50. google scholar
  • Efendi GY, Temeltürk RD, Çakmak IB, Dinçer M. Surviving the Immediate Aftermath of a Disaster: A Preliminary Investigation of Adolescents’ Acute Stress Reactions and Mental Health Needs after the 2023 Turkey Earthquakes. Children 2023;10(9):1485. google scholar
  • Ataya J, Soqia J, Ataya J, AlMhasneh R, Batesh D, Alkhadraa D, et al. Sleep quality and mental health differences following Syria-Turkey earthquakes: A crosssectional study. Int J Social Psychiatr 2024;70(4):700-8. google scholar
  • Miao R, Liu C, Zhang J, Jin H. Impact of the COVID-19 pandemic on the mental health of children and adolescents: A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. J Affect Disord 2023;340:914-22. google scholar
  • Ahmed SK, Saied AA, Nashwan AJ. The impact of the 2023 Türkiye-Syria earthquakes on the mental health of children. Int J Social Psychiatr 2024 Sep 6; google scholar
  • Singhal R, Kumar A, Singh H, Fuller S, Gill SS. Digital device-based active learning approach using virtual community classroom during the COVID-19 pandemic. Computer Applications in Engineering Education 2021;29(5):1007-33. google scholar
  • Yılmaz Akbaba A, Eldeleklioğlu J. Adaptation of Positive Mental Health Scale into Turkish: A Validity and Reliability Study. J Family Counseling Educ 2019;4(1):44-54. google scholar
  • Avan H, Güngör S. COVID-19 Pandemisinin Geç Adölesanların Duygu Durumlarına ve Yaşam Kalitesine Etkisi. BANÜ Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi 2021;3(1):126-33. google scholar
  • Köse M, Öztürk M, Acar A. Sosyal İlişkiler Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. İstanbul Univ J Sociol 2022;42(1):0-0. google scholar
  • Benton T, Njoroge WFM, Ng WYK. Sounding the Alarm for Children’s Mental Health During the COVID-19 Pandemic. JAMA Pediatr 2022;176(4):e216295. google scholar
  • Kiss O, Alzueta E, Yuksel D, Pohl KM, de Zambotti M, Műller-Oehring EM, et al. The Pandemic’s Toll on Young Adolescents: Prevention and Intervention Targets to Preserve Their Mental Health. J Adolescent Health 2022;70(3):387-95. google scholar
  • Jellinek M, Benheim TS, Dutta A, Bergmann P, Sturner R, Howard B, et al. Identifying Children and Adolescents at Elevated Mental Health Risk Before and During COVID-19. J Developmental Behavioral Pediatr 2024;45(4):e341-8. google scholar
  • de Matos MG, Carvalho M, Branquinho C, Noronha C, Moraes B, Gaspar T, et al. COVID-19, Wellness and Life Satisfaction in Adolescence: Individual and Contextual Issues. Int J Environ Res Public Health 2023;20(8):5600. google scholar
  • Wolf K, Schmitz J. Scoping review: longitudinal effects of the COVID-19 pandemic on child and adolescent mental health. Eur Child Adolesc Psychiatry 2024;33(5):1257-312. google scholar
  • Kurz D, Braig S, Genuneit J, Rothenbacher D. Trajectories of child mental health, physical activity and screen-time during the COVID-19 pandemic considering different family situations: results from a longitudinal birth cohort. Child Adolesc Psychiatry Ment Health 2023;17(1):36. google scholar
  • Kaya İ, Karayagmurlu A, Kitapçıoğlu S, Bakman N, Erbay MF, Dinçel M, et al. Increased Hyperactivity with Decreased Parental Perceived Social Support Among Turkish Children with Autism Spectrum Disorder during Coronavirus Disease 2019 Pandemic. Alpha Psychiatr 2024;25(3):350-5. google scholar
  • Avan H, Koç ET, Vural B. Çocukları Salgın Sürecinde Okula Devam Eden Ebeveynlerin Kaygı Düzeylerinin Belirlenmesi: 6-12 Yaş Örneği. J Health Pro Res 2021;3(2):65-74. google scholar
  • Gustafsson J, Lyyra N, Jasinskaja-Lahti I, Simonsen N, Lahti H, Kulmala M, et al. Mental health profiles of Finnish adolescents before and after the peak of the COVID-19 pandemic. Child Adolesc Psychiatry Ment Health 2023;17(1):54. google scholar
  • Perdana ARA, Vall Castelló J. Shattered ground, shaken minds: Mental health consequences of earthquakes. Econ Hum Biol 2025;56:101448. google scholar
  • Alamolhoda SH, Zare E, Nasiri M. The status of adolescent health during the COVID-19 pandemic. J Med Life 2022;15(5):675-8. google scholar
  • Kurt A, Topan A, Akkoç B. The relationship between media exposure and mental health in children following Kahramanmaraş earthquakes in Turkey. J Pediatr Nurs 2024;78:7-13. google scholar
  • Shahrbabaki PM, Zeidabadinejad S, Abolghaseminejad P, Dehghan M, Asadilari M, Zakeri MA, et al. The relationship between COVID-19 anxiety and selfefficacy among adolescent students: A cross-sectional study. PLoS One 2024;19(12):e0310434. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Avan, H. (2025). Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 8(2), 114-122. https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739


AMA

Avan H. Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi. 2025;8(2):114-122. https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739


ABNT

Avan, H. Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, [Publisher Location], v. 8, n. 2, p. 114-122, 2025.


Chicago: Author-Date Style

Avan, Hakan,. 2025. “Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri.” Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 8, no. 2: 114-122. https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739


Chicago: Humanities Style

Avan, Hakan,. “Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri.” Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 8, no. 2 (Sep. 2025): 114-122. https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739


Harvard: Australian Style

Avan, H 2025, 'Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri', Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, vol. 8, no. 2, pp. 114-122, viewed 6 Sep. 2025, https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739


Harvard: Author-Date Style

Avan, H. (2025) ‘Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri’, Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 8(2), pp. 114-122. https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739 (6 Sep. 2025).


MLA

Avan, Hakan,. “Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri.” Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, vol. 8, no. 2, 2025, pp. 114-122. [Database Container], https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739


Vancouver

Avan H. Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi [Internet]. 6 Sep. 2025 [cited 6 Sep. 2025];8(2):114-122. Available from: https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739 doi: 10.26650/JARHS2025-1626739


ISNAD

Avan, Hakan. “Covid-19 ve 6 Şubat Depremleri Sonrası: Küresel Sağlık Krizlerinin Adölesan Ruh Sağlığı ve Sosyal İlişkiler Üzerindeki Etkileri”. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 8/2 (Sep. 2025): 114-122. https://doi.org/10.26650/JARHS2025-1626739



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim25.01.2025
Kabul30.05.2025
Çevrimiçi Yayınlanma16.06.2025

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ



İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.