Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Derleme


DOI :10.26650/JARHS2019-597841   IUP :10.26650/JARHS2019-597841    Tam Metin (PDF)

Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar

Safiye Özkan Sarılı

Tütün kullanımının tüm dünyada ve ülkemizde zararları kanıtlanmış olsa da, son yıllarda ülkemizde nargile kullanımı artış gösteren bir tütün ürünü olarak dikkat çekmektedir. Islak tütün olan nargile kullanımı Türkiye’de genellikle daha çok gençler tarafından tercih edilerek popülerliği artmaktadır. Yüksek yoğunlukta ağır metaller, karbon monoksit, katran ve nikotin, nargile dumanında bulunur. Tek bir nargile içimi süresince bir nargile içicisi ortalama 0.15 -1.0 litre arasında duman inhale eder ve bu çekilen duman miktarının bir sigara içimindeki yaklaşık 100 misline denk gelmektedir. Bununla birlikte yapılan son çalışmalar, nargile kullanımının çeşitli hastalıklar ile ilişkisi olduğu yönündedir. Nargile kullanımı kalp damar hastalıkları, enfeksiyon, solunum hastalıkları, akciğer kanseri ve nikotin bağımlılığı ile ilişkilidir. Nargile içiminin çoğalmasını gidermek için gençlere bununla ilgili bilgi verilmesi uygun olmaktadır. 

Anahtar Kelimeler: Nargile, Risk, Tehdit, Önlem
DOI :10.26650/JARHS2019-597841   IUP :10.26650/JARHS2019-597841    Tam Metin (PDF)

The Risks, Threats and Preventive Approaches in the Use of Water Pipes

Safiye Özkan Sarılı

Although the damages of tobacco use have been proven all over the world and in our country, the use of water pipes in our country has increasingly attracted attention as a tobacco product in recent years. The liquid use of water pipe tobacco, which is growing fast Turkey, is generally more favored by young people, despite the high concentrations of heavy metals; carbon monoxide, tar and nicotine found in the water pipes. In one sip of water pipe, the smoker inhales an average of 0.15 to 1.0 litters of tobacco, which corresponds to about 100 times the amount of tobacco in cigarettes. Furthermore, recent studies suggest that the usage of water pipes is associated with various diseases, such as cardiovascular disease, infections, respiratory diseases, nicotine addiction and lung cancer. In order to eliminate the widespread use of water pipes, it would be appropriate to raise the awareness among young people. 

Anahtar Kelimeler: Water pipe, Risk, Threat, Prevention

PDF Görünüm

Referanslar

  • 1. Aboaziza E., Eissenberg T. (2015). Waterpipe tobacco smoking: what is the evidence that it supports nicotine/tobacco dependence?. Tob Control. Mar; 24 Suppl 1:i44-i53. google scholar
  • 2. Aktaş A., Hıdıroğlu S., Karavuş M. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Nargile İçme Konusundaki Bilgi, Tutum ve Davranışları. Fırat Tıp Dergisi, Firat Med J; 23 (2): 68-72. google scholar
  • 3. Akter E. (2011). Adana İli Merkezindeki Lise Öğrencilerinde Tütün ve Tütün Mamullerinin Kullanımı. ÇÜ Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Adana. google scholar
  • 4. Arziman I., Acar YA., Yildirim A.O., Cinar O., Cevik E., Eyi Y.E. et al. (2011). Five Cases of Carbon Monoxide Poisoning Due to Narghile (Shisha). Hong Kong Journal of Emergency Medicine; 18(4): 254-257. google scholar
  • 5. Aslan D. (2012). Dünyada ve Türkiye’de Tütün Kullanımı: Riskler, Tehditler, Önleyici Yaklaşımlar. Turkiye Klinikleri J Pulm Med-Special Topics; 5(2):1-5. google scholar
  • 6. Aşut Ö., Çalı Ş., Özcan A., Dündar F., Palaz Ç., Duran A., Vaizoğlu S. (2019). Lefkoşa’da Bir Üniversitenin Türkçe Tıp Öğrencilerinde Tütün Kullanımı Durumu, Sted, cilt volume 28, sayı issue 1; 1-16. google scholar
  • 7. Chattopadhyay A., Ray J.G. (2016). Molecular Pathology of Malignant Transformation of Oral Submucous Fibrosis. J Environ Pathol Toxicol Oncol; 35(3):193-205. google scholar
  • 8. Çevik Akyıl R., Kahraman A., Erdem N. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Nargile Kullanımını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi, Cilt XXXII Sayı 3. google scholar
  • 9. Dugas E., Tremblay M., Low N.C.P., Cournoyer D., O’Loughlin J. (2012). Water-Pipe smoking among north american youths. Pediatrics; 125(6) :1184-1189. google scholar
  • 10. Elias W., Assy N., Elias İ., Toledo T., Yassin M., and Bowirrat A. (2012). The detrimental danger of water-pipe (Hookah) transcends the hazardous consequences of general health to the driving behavior. J Transl Med.; 10: 126. google scholar
  • 11. Ergüder T. (2018). Küresel Tütün Kullanımı Salgını ve Kontrolü. TJFMPC www.tjfmpc.gen.tr; 12 (4). google scholar
  • 12. Gelen M.E., Köksal N., Özer A., Atilla N., Cinkara M., Kahraman H., ve ark. (2011). Üniversitemiz öğrencileri ile akademik ve idari personel arasında 5727 sayılı yeni tütün yasasına ilişkin bilgi düzeyi değerlendirmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi; 59(2):132-139. google scholar
  • 13. Grinberg A., Goodwin R.D. (2016). Prevalence and correlates of hookah use: a nationally representative sample of US adults ages 18-40 years old. Am J Drug Alcohol Abuse. Sep; 42(5):567-576. google scholar
  • 14. Gruzieva T.S., Galiienko L.I., Holovanova I.A., Zamkevich V.B., Antonyuk O.Y., Konovalova L.V., Dolynskyj R.G., Zshyvotovska A.I. (2019).Prevalence of bad habits among students of the institutions of higher medical education and ways of counteraction. Wiad Lek.72(3):384-390. google scholar
  • 15. Hanewinkel, R., Morgenstern, M. (2019). Influence of advertising, movies and internet on smoking behavior and e-cigarette use of children and adolescents . Atemwegs- und Lungenkrankheiten 45(6): 277-285. google scholar
  • 16. Haroon M., Munir A., Mahmud W., Hyder O. (2014). Knowledge, attitude, and practice of water-pipe smoking among medical students in rawal pindi, Pakistan. Journal of Pakistan Medical Association; (64):155-158. google scholar
  • 17. İbrahimov F., Şahin İ., Eminağa F., Feyzioğlu K., Metin, B.C., Aslan D. (2012). Nargile içicilerinin bazı özellikleri ve ekspiryum havasında karbon monoksid (CO) düzeylerinin saptanması. Gülhane Tıp Derg; 54: 49-56. google scholar
  • 18. Javed F., ALHarthi S.S., BinShabaib M.S., Gajendra S., Romanos G.E., Rahman I. (2017). Toxicological impact of waterpipe smoking and flavorings in the oral cavity and respiratory system. Inhal Toxicol. Aug;29(9):389-396. google scholar
  • 19. Koç E., Aslan D. (2016). Tütün Kontrolünde “Yeni” Mücadele Alanları: Nikotin Salıveren Sistemler. HÜTF Halk Sağlığı AD Toplum İçin Bilgilendirme Serisi - Dizin 146;. [Internet] http://www.halksagligi.hacettepe. edu.tr/. google scholar
  • 20. Korkmaz M., Ersoy S., Özkahraman Ş., Duran ET., Uslusoy E.Ç., Orak S., ve ark. (2013). Süleyman demirel üniversitesi öğrencilerinin tütün mamulleri-alkol kullanım durumları ve sigaraya yaklaşımları. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi; 20(2):34-42. google scholar
  • 21. Krishnan-Sarin S., Jackson A., Morean M., Kong G., Bold K.W., Camenga D.R., Cavallo D.A., Simon P., Wu R. (2019). E-cigarette devices used by high-school youth. Drug Alcohol Depend. Jan 1;194:395-400. google scholar
  • 22. Maziak W., Jawad M., Jawad S., Ward K.D., Eissenberg T., and Asfar T. (2015). Interventions for waterpipe smoking cessation. Cochrane Database Syst Rev. Jul 31;(7): 1-26. google scholar
  • 23. Meo S.A., AlShehri K.A., AlHarbi B.B., Barayyan O.R., Bawazir A.S. (2014). Alanazi OA, Al-Zuhair AR. Effect of shisha (waterpipe) smoking on lung functions and fractional exhaled nitric oxide (FeNO) among Saudi young adult shisha smokers. Int J Environ Res Public Health. Sep 17;11(9):9638-48. google scholar
  • 24. Morton J., Song Y., Fouad H., El Awa F., El Naga R.A., Zhao L., et al. (2013). Cross-Country comparison of waterpipe use: nationally representative data from 13 lowand middle-income countries from the global adult tobacco survey (GATS). Tobacco Control, 0:1–9 (doi:10.1136/tobaccocontrol-2012-05084). google scholar
  • 25. Mzayek F., Khader Y., Eissenberg T., Ali RA., Ward K.D., Maziak W. (2012). Patterns of water-pipe and cigarette smoking ınitiation in school children: ırbid Çakmak ve Çınar, longitudinal smoking study. Nicotine & Tobacco Research; 14(4):448–454. google scholar
  • 26. Naggar R.A., Saghir F.S.A. (2011). Water pipe (Shisha) smoking and associated factors among malaysian university students. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention; 12:3041-3047. google scholar
  • 27. Okdemir S. (2013). Nargile içimine bağlı karboksi hemoglobin seviyelerinin değerlendirilmesi. GÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Ankara: 22-37. google scholar
  • 28. Örsel O. (2010). Tütün İçeriği, Farmako kinetiği ve Tütün Ürünleri. (Ed: Aytemur ZA, Akçay Ş, Elbek O.) Tütün ve Tütün Kontrolü, Toraks Kitapları. İstanbul: Aves Yayıncılık; 10:137. google scholar
  • 29. Poyrazoglu S., Sarli S., Gencer Z., Gunay O. (2010). Waterpipe (narghile) smoking among medical and non-medical university students in Turkey. Ups J Med Sci; 115: 210-6. google scholar
  • 30. Salameh P., Salame J., Waked M., Barbour B., Zeidan N., Baldi I. (2014). Waterpipe dependence in university students and effect of normative beliefs: A crosssectional study. BMJ Open: 1-9. google scholar
  • 31. Salameh P., Salame J., Waked M., Barbour B., Zeidan N., Baldi I. (2014). Waterpipe dependence in university students and effect of normative beliefs: A crosssectional study. BMJ Open: 1-9. google scholar
  • 32. Selim G.M., Fouad H., Ezzat S. (2013). Koroner anjiyografi önerilen hastalarda nargile içiminin koroner arter hastalığının yaygınlığına etkisi. Anadolu Kardiyoloji Dergisi; 13: 647-654. google scholar
  • 33. Seydioğulları M. (2010). Dünyada ve Türkiye’de Tütünün Tarihçesi, Üretimi, Ticareti ve Temel Politikaları. (Ed: Aytemur ZA, Akçay Ş, Elbek O.) Tütün ve Tütün Kontrolü, Toraks Kitapları. İstanbul: Aves Yayıncılık; 10:8. google scholar
  • 34. Sezer R.E., Pıçak Y.K. (2011). Tütün mücadelesi için yeni bir tehdit: aromatik nargile. Cumhuriyet Tıp Dergisi; (33):133‐143. google scholar
  • 35. Shihadeh A., Schubert J., Klaiany J., El Sabban M., Luch A., Saliba N.A. (2015). Toxicant content, physical properties and biological activity of waterpipe tobacco smoke and its tobacco-free alternatives. Tob Control Mar;24 Suppl 1:i22-i30. google scholar
  • 36. T.C. Sağlık Bakanlığı. (2010). Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Tütün Bağımlılığı İle Mücadele El Kitabı (Hekimler İçin). Ankara. google scholar
  • 37. WHO Study Group on Tobacco Product Regulatıon. (2015). Report On The Scientific Basis of Tobacco product Regulations: Fifth Report of A Who Study Group. World Health Organ Tech Rep Ser. (989):1-234, back cover. google scholar
  • 38. Zabadi H.A., Musmar S., Hassouna A., Shtaiwi D. (2018). Cigarettes and Water Pipe Smoking Prevalence, Knowledge, and Attitudes Among the Palestinian Physicians in the West Bank. Tobacco Use Insights. Dec 25; Vol 11: 1–11. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Özkan Sarılı, S. (2019). Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 2(3), 105-114. https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841


AMA

Özkan Sarılı S. Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi. 2019;2(3):105-114. https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841


ABNT

Özkan Sarılı, S. Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, [Publisher Location], v. 2, n. 3, p. 105-114, 2019.


Chicago: Author-Date Style

Özkan Sarılı, Safiye,. 2019. “Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar.” Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 2, no. 3: 105-114. https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841


Chicago: Humanities Style

Özkan Sarılı, Safiye,. “Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar.” Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 2, no. 3 (Nov. 2024): 105-114. https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841


Harvard: Australian Style

Özkan Sarılı, S 2019, 'Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar', Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, vol. 2, no. 3, pp. 105-114, viewed 15 Nov. 2024, https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841


Harvard: Author-Date Style

Özkan Sarılı, S. (2019) ‘Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar’, Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 2(3), pp. 105-114. https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841 (15 Nov. 2024).


MLA

Özkan Sarılı, Safiye,. “Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar.” Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, vol. 2, no. 3, 2019, pp. 105-114. [Database Container], https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841


Vancouver

Özkan Sarılı S. Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi [Internet]. 15 Nov. 2024 [cited 15 Nov. 2024];2(3):105-114. Available from: https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841 doi: 10.26650/JARHS2019-597841


ISNAD

Özkan Sarılı, Safiye. “Nargile Kullanımında Riskler, Tehditler ve Önleyici Yaklaşımlar”. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 2/3 (Nov. 2024): 105-114. https://doi.org/10.26650/JARHS2019-597841



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim29.07.2019
Kabul26.11.2019
Çevrimiçi Yayınlanma30.12.2019

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.