Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri

Gündoğdu, Zuhal; Keskindemirci, Gonca; Tuğrul Aksakal, Melike; Özbörü Aşkan, Öykü; Gökçay, Emine

doi:https://dx.doi.org/10.5222/j.child.2016.060

Derleme

DOI :10.5222/j.child.2016.060 IUP :10.5222/j.child.2016.060 Tam Metin (PDF)

Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri

Zuhal Gündoğdu, Gonca Keskindemirci, Melike Zeynep Tuğrul Aksakal, Öykü Özbörü Aşkan, Emine Gülbin Gökçay

Fiziksel çevre kirliliği, yaşam kalitesini ve insan sağlığını özellikle de çevresel etkenlere daha fazla duyarlı olan çocukları çeşitli yönlerden etkilemektedir. Gün geçtikçe çevre kirliliğinin çocuk sağlığına olumsuz etkileriyle ilgili bilgiler daha çok artmakta ve bu konuda yapılabilecekler ve alınabilecek önlemler konusunda hekimlere daha çok görev düşmektedir. Bu makalede, fiziksel çevre kirliliği başlığı altında hava, su, besin, ses ve elektromanyetik alan kirliliğinin, bebek ve çocuk sağlığı üzerine olan zararlı etkileri, bu etkilerin nasıl engellenebileceği ve hangi önlemlerin alınabileceği ele alınmaktadır. Bu konuya özellikle hekimlerin dikkatini çekerek, ebeveynlere ve topluma danışmanlık hizmeti verilmesinde kanıta dayalı yararlı bilgilerin verilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Çocuk sağlığı, fiziksel çevre kirliliği, etkiler ve önlemler

DOI :10.5222/j.child.2016.060 IUP :10.5222/j.child.2016.060 Tam Metin (PDF)

Effects of Physical Environmental Pollution on Child Health

Zuhal Gündoğdu, Gonca Keskindemirci, Melike Zeynep Tuğrul Aksakal, Öykü Özbörü Aşkan, Emine Gülbin Gökçay

Physical environmental pollution affects quality of life and human health in various forms, and especially children are more susceptible to environmental effects. Our knowledge of adverse effects of physical environmental pollution on the health state of children increases day by day, and the physicians assume more responsibility for the tasks to be performed, and measures to be taken. This paper briefly deals with what measures could be taken to prevent and avoid adverse effects of somethe important physical environmental (air, water, nutrients, noise, and electromagnetic field etc.) polluters, thereby aiming both at increasing awareness and attracting attention to the problem among physicians and parents alike, and providing the parents, and the community counselling services based on evidence-based useful information.

Anahtar Kelimeler: Child health, physical environmental pollution, effects and preventive measures

Referanslar

1. http://www.nursingworld.org/MainMenuCategories/ WorkplaceSafety/HealthyNurse/ Erişim tarihi: 17 Nisan 2017. google scholar
2. http://www.ttb.org.tr/index.php/Haberler/ankara-2923.html. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017. google scholar
3. Budan B, Gökçay G. Çevre ve Çocuk Sağlığı. Çocuk Dergisi 2006;6(3):196-203. google scholar
4. http://www.biltek.tubitak.gov.tr/sandik/gsm.pdf. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017. google scholar
5. İlk beş yaşta çocuk sağlığı izlemi. Editörler: Gülbin Gökçay, Ufuk Beyazova, Nobel Tıp Kitap Evi, Mart 2017. google scholar
6. http://www. who.int/mediacentre/news/releases/2017/pollutionchild-death/en/. Erişim tarihi: 9 Nisan 2017 google scholar
7. WHO. Don’t pollute my future! The impact of the environment on children’s health, World Health Organization, Geneva 2017; pp:1- 33. google scholar
8. UNICEF Clear the air for children, The impact of air pollution on children, UNICEF 2016; pp:1-100. google scholar
9. Chaudhuri N, Fruchtengarten L. Where the child lives and plays. Children’s Health and the Environment - A Global Perspective: A Resource Manual for the Health Sector. Pronczuk de Garbino J, (Ed), Geneva. World Health Organization, 2005; p. 29-39. google scholar
10. Gordon SB, Bruce N, Grigg J, Hibberd PL, Kurmi OP, Lam KH, et al. Respiratory risks from household air pollution in low and middle income countries. Lancet Respir Med 2014;2(10):823- 60. https://doi.org/10.1016/S2213-2600(14)70168-7 google scholar
11. Suwanwaiphatthana W, Ruangdej K, Turner-Henson A. Outdoor air pollution and children’s health. Pediatric Nursing 2010;36(1):25-32. google scholar
12. Barnett AG, Williams MG, Schwartz J, Neller AH, Best TL, Petroeschevsky AL, et al. Air pollution and child respiratory health. Am J Resp Critical Care Med 2005;171(11):1272-8. https://doi.org/10.1164/rccm.200411-1586OC google scholar
13. Children’s Health and the Environment: Part 1, (Eds: Paulson JA, Gitterman BA) Pediatric Clinics of North America, Feb. 2007, Vol:1, No: 1, Saunders, An imprint of Elsevier. google scholar
14. www.cdc.gov. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017. google scholar
15. http://www.who.int/heca/en/ Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017. google scholar
16. Coşkun T. Çevre-besin etkileşimi ve çocuk. Çevre ve Çocuk-II, Katkı Pediatri Dergisi 2008;30(4):423-44. google scholar
17. http://www.who. int/features/factfiles/ children_environmental_ health/facts/en/. Erişim tarihi: 26 Mart 2017. google scholar
18. Bistrup ML, Hygge S, Keiding L, Passchier-Vermeer W. Health effects of noise on children and perception of the risk of noise Ed. By: Marie Louise Bistrup, National Institute of Public Health, Copenhagen 2001, p.9. google scholar
19. Stansfeld S, Clark C. Health Effects of Noise Exposure in Children, Curr Envir Health Rpt 2015;2:171-8. https://doi.org/10.1007/s40572-015-0044-1 google scholar
20. Evans GW, Bullinger M, Hygge S. Chronic noise exposure and physiological response: a prospective study of children living under environmental stress. Psychol Sci 1998;9:75-7. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00014 google scholar
21. Evans GW, Hygge S. Noise and performance in children and adults. In L. Luxon & D. Prasher (Eds.), Noise and its effects London: Wiley, 2007;549-566. google scholar
22. Bold A, Toros H, Şen O. Manyetik alanın insan sağlığı üzerindeki etkisi, III. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, 2003,19-21 Mart, İTÜ, İstanbul. ISBN 975-561-236-X. google scholar
23. Hardell L, Carlberg M, Soderqvist F, Mild KH, Morgan LL. Long-term use of cellular phones and brain tumours: increased risk associated with use for >10 years. Occup Environ Med 2007;64(9):626-32. https://doi.org/10.1136/oem.2006.029751 google scholar
24. Soderqvist F, Hardell L, Carlberg M, Mild KH. Ownership and use of wireless telephones: a population-based study of Swedish children aged 7-14 years. BMC Public Health 2007;7:105. https://doi.org/10.1186/1471-2458-7-105 google scholar
25. Hardell L, Carlberg M. Mobile phones, cordless phones and the risk for brain tumours. International Journal of Oncology 2009; 35(1):5-17. https://doi.org/10.3892/ijo_00000307 google scholar
26. http://kff.org/other/report/generation-m2-media-in-the-lives-of-8- to-18-year-olds/ Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017. google scholar
27. Lipnowski S, LeBlanc CMA. Healthy active living: Physical activity guidelines for children and adolescents S; Canadian Paediatric Society Healthy Active Living and Sports Medicine Committee Abridged version, Paediatr Child Health 2012;17(4):209-10. https://doi.org/10.1093/pch/17.4.209 google scholar
28. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs193/en/ Erişim tarihi: 1 Ocak 2017. google scholar
29. Chaudhuri N, Fruchtengarten L. Where the child lives and plays. Children’s Health and the Environment -A Global Perspective: A Resource Manual for the Health Sector. Pronczuk de Garbino J, (Ed), Geneva. World Health Organization, 2005; p. 29-39. google scholar
30. http://www.who.int/ceh/en/ Erişim Tarihi:14 Mart 2017. google scholar
31. Landrigan P, Garg A. Children are not little adults. Children’s Health and the Environment - A Global Perspective: A Resource Manual for the Health Sector. Pronczuk de Garbino J, (Ed), Geneva, World Health Organization, 2005; p. 3-16. google scholar
32. Özmert NE. Çevre ve çocuk sağlığı. Türkiye Klinikleri J Pediatr Sci 2006; 2(2): 59-63. google scholar
33. http://www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017. google scholar
34. https://www.unicef.org/wash/3942_3953.html. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. google scholar
35. WHO Guidelines for drinking-water quality third edition incorporating the first and second addenda volume 1 recommendations. World Health Organization. Geneva 2008. google scholar
36. WHO A Guide to Healthy Food Markets, World Health Organization, Geneva 2006. google scholar
37. Gundogdu Z, Mutlu D, Gokcay G. 4th National Congress of the Turkish Society for Social Paediatrics, Final report ISSOP bulletin Jan 2017. google scholar
38. Haddad J Jr, Keesecker S. Hearing Loss, Nelson Textbook of Pediatrics, International Edition, 20th ed., Ed. By: Robert M. Kliegman, Richard E. Behrman, Nina F. Schor, Bonita F. Stanton, Joseph W. St Geme III, Nelson Chapter 637, 2016. google scholar
39. American Academy of Pediatrics. Policy Statement, Children, Adolescents, and the Media. Pediatrics 2013;132(5):958-61. https://doi.org/10.1542/peds.2013-2656 google scholar
40. Kondolot M, Beyazova U, Özmert E, Şahin F, Ulukol B, Gökçay G. İklim değişikliğinin cocuk sağlığına etkileri. Erciyes Med J 2012;34(1):29-31. https://doi.org/10.5152/etd.2012.07 google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın

DIŞA AKTAR

APA

Gündoğdu, Z., Keskindemirci, G., Tuğrul Aksakal, M.Z., Özbörü Aşkan, Ö., & Gökçay, E.G. (2016). Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri. Çocuk Dergisi, 16(2), 60-66. https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060

AMA

Gündoğdu Z, Keskindemirci G, Tuğrul Aksakal M Z, Özbörü Aşkan Ö, Gökçay E G. Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri. Çocuk Dergisi. 2016;16(2):60-66. https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060

ABNT

Gündoğdu, Z.; Keskindemirci, G.; Tuğrul Aksakal, M.Z.; Özbörü Aşkan, Ö.; Gökçay, E.G. Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri. Çocuk Dergisi, [Publisher Location], v. 16, n. 2, p. 60-66, 2016.

Chicago: Author-Date Style

Gündoğdu, Zuhal, and Gonca Keskindemirci and Melike Zeynep Tuğrul Aksakal and Öykü Özbörü Aşkan and Emine Gülbin Gökçay. 2016. “Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri.” Çocuk Dergisi 16, no. 2: 60-66. https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060

Chicago: Humanities Style

Gündoğdu, Zuhal, and Gonca Keskindemirci and Melike Zeynep Tuğrul Aksakal and Öykü Özbörü Aşkan and Emine Gülbin Gökçay. “Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri.” Çocuk Dergisi 16, no. 2 (Apr. 2025): 60-66. https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060

Harvard: Australian Style

Gündoğdu, Z & Keskindemirci, G & Tuğrul Aksakal, MZ & Özbörü Aşkan, Ö & Gökçay, EG 2016, 'Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri', Çocuk Dergisi, vol. 16, no. 2, pp. 60-66, viewed 25 Apr. 2025, https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060

Harvard: Author-Date Style

Gündoğdu, Z. and Keskindemirci, G. and Tuğrul Aksakal, M.Z. and Özbörü Aşkan, Ö. and Gökçay, E.G. (2016) ‘Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri’, Çocuk Dergisi, 16(2), pp. 60-66. https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060 (25 Apr. 2025).

MLA

Gündoğdu, Zuhal, and Gonca Keskindemirci and Melike Zeynep Tuğrul Aksakal and Öykü Özbörü Aşkan and Emine Gülbin Gökçay. “Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri.” Çocuk Dergisi, vol. 16, no. 2, 2016, pp. 60-66. [Database Container], https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060

Vancouver

Gündoğdu Z, Keskindemirci G, Tuğrul Aksakal MZ, Özbörü Aşkan Ö, Gökçay EG. Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri. Çocuk Dergisi [Internet]. 25 Apr. 2025 [cited 25 Apr. 2025];16(2):60-66. Available from: https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060 doi: 10.5222/j.child.2016.060

ISNAD

Gündoğdu, Zuhal - Keskindemirci, Gonca - Tuğrul Aksakal, MelikeZeynep - Özbörü Aşkan, Öykü - Gökçay, EmineGülbin. “Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri”. Çocuk Dergisi 16/2 (Apr. 2025): 60-66. https://doi.org/10.5222/j.child.2016.060

Cilt 16, Sayı 22016, S. 60-66

ZAMAN ÇİZELGESİ

Gönderim	28.06.2017
Kabul	28.07.2017

LİSANS

Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.

Çocuk Dergisi

Derleme

Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri

Effects of Physical Environmental Pollution on Child Health

PDF Görünüm

Referanslar

Atıflar

DIŞA AKTAR

APA

AMA

ABNT

Chicago: Author-Date Style

Chicago: Humanities Style

Harvard: Australian Style

Harvard: Author-Date Style

MLA

Vancouver

ISNAD

ZAMAN ÇİZELGESİ

LİSANS

PAYLAŞ