Derleme Makalesi


DOI :10.26650/jol.2024.1533805   IUP :10.26650/jol.2024.1533805    Tam Metin (PDF)

Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları

Sümeyra Özkan

Sözcükler ve anlamları arasındaki ilişki, felsefe ve bilimsel disiplinlerde uzun süredir tartışılan ve farklı yaklaşımlarla ele alınan bir konu olmuştur. Bu çalışmada, anlamın oluşumunda doğanın sınırlarının etkisi ile insanın duyusal, algısal ve motor süreçlerinin rolü değerlendirilecektir. Bu değerlendirme, özellikle felsefi ve bilimsel alanda bedenin rolüne dair geliştirilen teoriler çerçevesinde yapılacaktır. Ancak çalışmanın kapsamı gereği tüm filozof ve bilim insanlarına yer verilmesi mümkün olmadığından, inceleme insanı anlam oluşturma sürecine dâhil eden ve etmeyen bazı teoriler üzerinden sınırlı tutulacaktır. Bu bağlamda, ilk olarak anlamın oluşumunda insana herhangi bir rol yüklemeyen Platon’un görüşleri ele alınacaktır. Platon’un, anlamı idealar dünyasına yerleştirerek insan bedeni ve doğal dünyaya bu süreçte hiçbir rol atfetmediği görülmektedir. Anlamı dünya düzeyine indiren ise Aristoteles olmuştur. Ancak Aristoteles’in de anlamı nesnelere içkin hale getirdiği ve anlamın oluşum sürecinde insan algısı ve deneyimine aktif bir rol vermediği anlaşılmaktadır. Anlamın belirlenmesinde bedenin rolüne işaret eden gelişmeler arasında, Wittgenstein’ın aile benzerliği teorisi, felsefe alanında kayda değer bir dönüm noktası olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, sınırların belirlenmesindeki roller, bilişsel dilbilimde önemli bir yere sahip olan Bedenlenmiş Biliş teorisi çerçevesinde ele alınmıştır. Bu doğrultuda, öncelikle felsefe alanında birbiriyle etkileşim halinde olan bu yaklaşımlar kısaca incelenmiş ve modern dilbilimde anlamın konumuna dair bir değerlendirme yapılmıştır. Daha sonra, bedenin anlam oluşumundaki rolünü vurgulayan iki temel teori olan imge şemaları ve prototip üyeli kategori kuramı üzerinde durulmuştur. İnceleme sonucunda, doğanın sınırlarının kesin olarak çizilmediği durumlarda bedenin evrensel (İmer, Kocaman, & Özsoy, 2011) (Vardar, 2002) nitelikteki algı ve motor süreçlerinin anlamın sınırlarını belirlediği; buna karşılık, bedenin evrensel sınırlar çizemediği durumlarda kültürün sınırları çizmeye katkı sağladığı sonucuna ulaşmıştır.

DOI :10.26650/jol.2024.1533805   IUP :10.26650/jol.2024.1533805    Tam Metin (PDF)

Names/Words and the Boundaries of Meaning: A Study of the Philosophical Foundations and Cognitive Linguistics

Sümeyra Özkan

Philosophers across various fields, including the philosophy of language, the philosophy of mind, and epistemology, have thoroughly examined the boundaries of words and their meanings. This study is limited to the examination of two philosophers who do not consider the influence of the human body in  the formation and determination of meaning and its boundaries. Among the theories on the formation, boundaries and location of meanings, Plato’s stands out as he locates meaning in the realm of ideas, thereby assigning no role to the human body or the natürel worl in determining these boundaries. In contrast, Aristotle brought meaning down to the level of the physical world but, by making it intrinsic to objects, still did not assign an active role to human perception and experience. Wittgenstein’s theory of family resemblance significantly influenced the recognition of the body’s role in defining the boundaries of meaning. This study explores how boundaries are drawn, particularly from the perspective of Embodied Cognition, a central theory in Cognitive Linguistics. To accomplish this, the study first reviews the philosophical contributions that have influenced each other over time and then investigates how meaning is situated in modern linguistics. It further examines two theories that underscore the role of the body in meaning-making: image schemas and prototype category theory. The analysis concludes that in cases where nature does not clearly define boundaries, the universal perceptual and motor experiences of the body play a key role in establishing meaning; where the body does not set universal boundaries, the surrounding environment contributes to this process.


GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


 The relationship between language and meaning has intrigued not only researchers focused on language but also many philosophers throughout the history of thought. Where do the meanings behind linguistic labels reside? Are they independent of human cognition? Are these meanings defined with precise boundaries and exist as truths in themselves, as in Plato’s realm of ideas?

The exploration of ideas on meaning within the field of philosophy exceeds the scope of this study. Therefore, only the fundamental ideas of Plato and Aristotle will be discussed here. The selection of these two philosophers is due to the fundamental distinction they present. Both philosophers considered the formation and determination of meaning to be independent of the human body and cognition. However, they differ in their views on the location of meaning.

Plato positioned meaning in the realm of ideas, claiming that neither nature nor human bodies and cognition have any influence over it. According to Plato, meaning exists as a truth in the world of ideas, and linguistic labels are given by those who discover these ideas. These name-givers, Plato argues, do not assign meanings based on their bodily experiences or natural surroundings, but rather by discovering the inherent meanings in the realm of ideas.

Aristotle, however, brought meaning down to the level of the world, proposing that meaning is inherent in objects and that names—or, more contemporarily, words—are assigned by society. Aristotle’s view of meaning is that it is intrinsic to the object itself, much like Plato, leaving no role for the human body or experience. What is more significant is that many schools of thought in linguistics are built on Aristotelian logic. In linguistics, words are considered arbitrary, a view that aligns more with Aristotle than with Plato. Additionally, Aristotelian classical category theory dominated linguistic thought, particularly up until the emergence of Cognitive Linguistics. The underlying idea in this theory is that the meaning inherent in objects form categories independent of the human body and experience. Thus, for a creature to be classified as a "BIRD," it must possess all the necessary and sufficient features that define what it means to be a bird.

In subsequent research, it has been proven that the body plays a significant role in the formation of concepts. Thinkers raised questions, some of which are crucial for understanding  this progression, and these questions influenced the process of recognising this role. For example, the Sorites paradox, which questions the boundary of the word "heap," demonstrates the flexibility of meaning boundaries. The paradox asks: At what point does a heap become a heap when grains of sand are added? Three grains of sand are not considered a heap, five grains are not considered a heap, but a million grains are. So, at what point did it become a heap? These questions illustrate the fluidity of meaning boundaries.

Another significant theory regarding the boundaries of meaning and how one enters these boundaries emerged during Wittgenstein’s later period. According to Wittgenstein’s theory, which arose from his observation of the blurred boundaries of the "Game" category, it is not necessary for a linguistic label to possess all the required and sufficient features to enter the category, as claimed by classical category theory. Instead, categories are formed through family resemblance. Just as family members do not all look exactly alike but share certain similarities, a game does not need to share all the features of other games to be classified as a "Game"; it only needs to share some features.

Eleanor Rosch’s (1973) prototype category theory and the subsequent research that developed around it represent significant steps in understanding category boundaries and membership. Cognitive linguists, working within the interdisciplinary framework of cognitive science, have emphasised the role of the body in defining the boundaries of meanings behind linguistic labels and have examined these boundaries through bodily movements and perceptual limits. Image schemas, conceptual metaphors, and prototype categories are studies that shed light on the role of the body in meaning formation within the framework of embodied cognition theory. Thus, meaning is neither an untouchable truth in the realm of ideas nor an intrinsic property of objects that exists independently. Meaning is created where nature does not draw clear boundaries, through shared bodies and cultures.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Aart, B. (2004). Introductıion. B. Aart, D. Denison, E. Keizer, G. Popova içinde, Fuzzy Grammar; A Reader. Oxford: Oxford University . google scholar
  • Altınörs, S. A. (2010). Düşünce ile Dil Arasındaki İlişkiye Descartes’in Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 389-401. google scholar
  • Aristoteles. (1996). Yorum Üzerine. (S. Babür, Çev.) Ankara: İmge Kitapevi. google scholar
  • Aristoteles. (2017). Kategoriler Önermeler. (F. Akderin, Çev.) İstanbul: Say Yayı google scholar
  • Aysever, L. (2002). Kratylos: Adların Doğruluğu ve Bilgi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (2), 153-166. google scholar
  • Berlin, B. (1973). Folk Systematics in Relation to Biological Classification and nomenclature. Ann Rev Ecol Syst, (4), 259-271. google scholar
  • Berlin, B., & Kay, P. (1969). Basic Color Terms: Their Universality and Evolution. University of California Press. google scholar
  • Çelik, Z. (2015). Klasik Mantıkta Dil Kavram İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı. google scholar
  • Çiçekdağı, C. (2015). Aristoteles, İbn Sina ve Thomas Aquinas’ın Peri Hermeniasları Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe Anabilim Dalı, sistematik Felsefe ve Mantık Bilim Dalı. google scholar
  • Deutscher, G. (2012). Dilin Aynasından: Kelimeler Dünyamızı Nasıl Renklendirir? (C. Yardımcı, Çev.) İstanbul: Metis. google scholar
  • Dursun, O. (2019). Aklın Yolu İki: Natüralizm ya da Konvansiyonalizm: Platon’dan Rousseu’ya Dilin Kökeni ve İşlevi Üzerine Bir Soruşturma. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Aralık), 221-243. google scholar
  • Giannakopoulou, A. (tarih yok). Prototype Theory: An Evaluaton. https://www.researchgate.net/ publication/230819300_Prototype_Theory_An_Evaluation. google scholar
  • Gibbs, R. (2005). Embodiement and Cognitive Science. New York: Cambridge University Press. google scholar
  • Gören, E. (2016). Kratylos’a Yorumlar. İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
  • İmer, K., Kocaman, A., & Özsoy Sumru, A. (2011). Dilbilimi Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. google scholar
  • Johnson, M. (1987). The Body in The Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason. Chicago and London: The University of Chicago Press. google scholar
  • Joseph, J. (2000). Limiting The Arbitrary . Amsterdam: Jon Benjamins Publishing Company. google scholar
  • Kay, P., & McDaniel, C. (1978). The Linguistic Significance of The Meaning of Basic Color Terms. Language, 54(3), 610-646. google scholar
  • Kerimoğlu, C. (2016). Dilin Kökeni Arayışları I: Dilin Kökeniyle İlgili Akademik Tartışmalar. Dil Araştırmaları, (18), 47-84. google scholar
  • Labov, W. (2004). The Boundaries of Words and Their Meaning. B. Aarts, D. Denison, E. Keizer, G. Popova (Dü) içinde, Fuzzy Grammar: A Reader. Oxford: Oxford University Press. google scholar
  • Lakoff, G. (1987). Women, Fire and Dangerous Things What Categories Reweal About the Mind. Chicago and London: The University of Chicago Press. google scholar
  • Ortony, A. (1993). Metaphor, Language and Thought. A. Ortony (Dü.) içinde, Metaphor and Tought. Cambridge: Cambridge University Press. google scholar
  • Özdemir, İ. (2008). İbn Sina ve Wittgenstein>da Dil, Gerçeklik ve Mantık İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Mantık Bilim Dalı. google scholar
  • Pinker, S. (2020). Dil İçgüdüsü, Zihin Dili Nasıl Meydana Getirir. (F. İlgün, Çev.) İstanbul: Bilge Kültür Sanat. google scholar
  • Pinker, S. (2020). Düşüncenin Maddesi. (M. Doğan, Çev.) İstanbul: Alfa Yayınları. google scholar
  • Platon. (1996). Diyaloglar. (T. Aktürel, Çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
  • Platon. (2020). Kratylos. (E. Gören, Çev.) İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
  • Poyraz, H. (2013). Adlandırmanın Doğası ve Adların Nesnesine Uygunluğu Ekseninde Doğalcılık-Uzlaşmacılık Tartışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (7), 226-242. google scholar
  • Rosch, E. (1973). Natural Categories. Cognitive Psychology, 4(3), 328-350. google scholar
  • Saussure, F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (B. Vardar, Çev.) İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları. google scholar
  • Soykan, Ö. (2002, Güz). Wittgenstein Felsefesi: Temel Kavram ve Sorunlar. Cogito (33), 40-78. google scholar
  • Varela, F., Thompson, E., & Rosch, E. (2023). Bedenlenmiş Zihin, Bilişsel Bilim ve Uzakdoğu Geleneği. (F. google scholar
  • Önder, Çev.) İstanbul: Albaraka Yayınları. google scholar
  • Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilimi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Özkan, S. (2024). Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları. Dilbilim Dergisi, 0(42), 71-87. https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805


AMA

Özkan S. Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları. Dilbilim Dergisi. 2024;0(42):71-87. https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805


ABNT

Özkan, S. Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları. Dilbilim Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 42, p. 71-87, 2024.


Chicago: Author-Date Style

Özkan, Sümeyra,. 2024. “Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları.” Dilbilim Dergisi 0, no. 42: 71-87. https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805


Chicago: Humanities Style

Özkan, Sümeyra,. Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları.” Dilbilim Dergisi 0, no. 42 (Dec. 2024): 71-87. https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805


Harvard: Australian Style

Özkan, S 2024, 'Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları', Dilbilim Dergisi, vol. 0, no. 42, pp. 71-87, viewed 22 Dec. 2024, https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805


Harvard: Author-Date Style

Özkan, S. (2024) ‘Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları’, Dilbilim Dergisi, 0(42), pp. 71-87. https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805 (22 Dec. 2024).


MLA

Özkan, Sümeyra,. Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları.” Dilbilim Dergisi, vol. 0, no. 42, 2024, pp. 71-87. [Database Container], https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805


Vancouver

Özkan S. Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları. Dilbilim Dergisi [Internet]. 22 Dec. 2024 [cited 22 Dec. 2024];0(42):71-87. Available from: https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805 doi: 10.26650/jol.2024.1533805


ISNAD

Özkan, Sümeyra. Felsefi Temeller ve Bilişsel Dilbilim Işığında Adlar/ Sözcükler ve Anlam Sınırları”. Dilbilim Dergisi 0/42 (Dec. 2024): 71-87. https://doi.org/10.26650/jol.2024.1533805



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim15.08.2024
Kabul19.11.2024
Çevrimiçi Yayınlanma05.12.2024

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.