Makale


İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ

Mehmet Yavuz

Bu makalede XVII. Asrın son yarısı ile XVIII. Asrın ilk çeyreğinde yaşamış Osmanlı âlim ve hattatlarından Vahdî İbrahim Efendi’nin şevâhid şerhleri tanıtılmıştır. Bu bağlamda müellifin kısaca hayatı ve eserleri verilmiştir. Arap dilinin kuralların tespitinde delil olarak kullanılan ve daha çok manzum metinlerden oluşan sözlere “şâhid” (ç. Şevâhid) denilmektedir. Bu şahidler bağlamından ayrı olarak verildiği için hem anlamlarındaki kapalılığı, hem sözün delil olarak getirildiği kısmı daha anlaşılır kılmak için bunların şerhine ihtiyaç duyulmuştur. Arap edebiyatında ayrı bir telif türü olarak gelişen bu şevâhid şerhi yazma geleneği ikinci asırdan daha doğrusu Sîbeveyhi’nin el-Kitâb’ında geçen şevâhidlerin şerhleri ile başlamış ve son zamanlara kadar devam etmiştir. Vahdî İbrahim Efendi’nin şevâhid şerhleri bağlamında gramer, belagat, edebiyat ve tefsir alanlarına dair yazılan eserlerin tespit edebildiğimiz şevâhid şerhleri de kronolojik olarak verilmiştir.

IBRAHIM VAHDÎ EFFENDI (d. 1126/1714) AND HIS SHAWÂHID SHARHES

Mehmet Yavuz

In this article, Ottoman scholar and calligrapher, who lived between in the second half of the 17th century and in the first quarter of the 18th century, Vahdî İbrahim Effendi’s shawâhid sharhes have been introduced. In this context, his brief biography and works have been presented. “Shâhid” (pl. Shawâhid) is the word that is used to determine the rules of Arabic language and mostly it consists of verses. Because these shawâhids are given separately from their contexts, there has been a need to annotate them for making more understandable the closeness in the sense and also the part of word that is supplied proof. In Arabic literature, the tradition of writing shawâhid sharhes grew up as a seperated kind of copyright and started in the second century, rather started with sharhes of shawâhids in Sîbeveyhi’s el-Kitâb and had been continued until recently. In the context of Vahdî İbrahim Effendi’s shawâhid sharhes, we have also presented the shawâhid sharhes of the works written in the fields of nahw, balaghah, adab and tafsîr chronologically as far as we could find.


GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


In this article titled “İbrahim Vahdî Effendi and His Shawâhid Sharhes” Ottoman scholar Vahdî Effendi’s shawâhid sharhes have been introduced. Firstly, Vahdî Effendi’s biography, his works and scientific personality have been taken up and than the meaning and content of “shawâhid” as a term examined. Shawâhid and Works on shawâhid in Arabic literature are one of the most important writing fields of Arabic literature. In fact, old and recent studies in this field are one of the most clear proofs of this care. It is certain that, those whose mother tongue is not Arabic but are interested in religious and literary knowledge, need shawâhid sharhes more than the others. Vahdî Effendi supposed to be one of those who felt the need for shawâhid sharhes, thus he started to be interested in shawâhid and sharhes of shawâhid almost in his undergraduate years. It is understood from Vahdî Effendi’s explanations that his interest in shawâhid sharhes was unwelcome among students. Thus he left his notes on this subject and gave up taking notes. However, after a while it had been understood that was not right and Vahdî Effendi’s efforts were appreciated and he began to pay attention to poetry on shawâhid poems again. As a product of his attention, he created valuable works that have been taken up in this article. Also we have presented these works one by one, found his extant manuscripts and introduced them. In Ottoman World, Vahdî Effendi was neither the first nor the last man that created works on this subject. Because there were authors created works on shawâhid sharhes before and after him.

We detected in several sources shawâhid sharhes that are not directly related to Ibrahim Vahdî Effendi and his works. But we also have preferred to present these shawâhid sharhes because they are indirectly related to Vahdî Effendi’s field of study and also this will help the reader to understand the case more clearly. Thus, these sharhes are presented at the end of this study as a chronological list, seperated as per the fields such as tafsîr, hadîth, balaghah and lugah. In addition to these, Turkish shawâhid sharhes and translations have been introduced in a seperated part without area classification.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Abdülkadir el-Bağdadi, Hizânetü’l-edeb ve lübbü lübâbi lisâni’l-‘Arab (thk. Abdüsselam Muhammed Harun), I-XIII, Kahire 1989. google scholar
  • Bağdatlı İsmail Paşa, Hediyyetü’l-ârifîn esmâü’l-müellifîn ve âsâru’l-musannifîn, I-II, İstanbul 1951. google scholar
  • ___________ , İzâhu’l-meknûn fi’z-zeyli alâ Keşfi’z-zunûn an esâmi’l-fünûn, I-II, İstanbul 1945. google scholar
  • Buğyetü’l-vu‘ât, bk. Suyuti. google scholar
  • el-Bulğa, bk. Fîrûzâbâdî google scholar
  • Brockelmann Carl, GAL: Geschichte der Arabischen Litteratür, I-II, Leiden 1943-1949. google scholar
  • Bursalı Mehmed Tahir, OM: Osmanlı Müellifleri, I-III, İstanbul 1333/1915. google scholar
  • DİA: Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, I-XLIVI, İstanbul 1988-2013. google scholar
  • Fîruzâbâdî, el-Bulğa fî teracimi eimmeti’n-nahvi ve’l-luğa (thk. Muhammed el-Mısrî), 1987, Safat google scholar
  • GAL, bk. Brockelmann Carl google scholar
  • GAS, bk. Sezgin, Fuat. google scholar
  • Hediyyetü’l-ârifîn, bk. Bağdatlı İsmail Paşa, google scholar
  • Hizânetü’l-edeb, bk. Abdülkadir el-Bağdadi. google scholar
  • Hulâsatü’l-eser, bk. Muhibbi. google scholar
  • el-Fihrist, bk. İbnü’n-Nedîm google scholar
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddin Muhammed b. Yakûb, el-Bulğa fî terâcîmi e’immeti’n-nahv ve’l-luğa, thk. Muhammed el-Mısrî, Küveyt 1087. google scholar
  • İbn Manzûr, Lisânü’l-arab, I-XV, Beyrut 1990. google scholar
  • İbnü’n-Nedîm, Muhammed b. İshak, el-Fihrist (thk. Nâhid Abbâs Osmân), Katar 1985. google scholar
  • İnbûhu’r-ruvât, bk. İbnü’l-Kıftî. google scholar
  • İbrahim ŞABAN, Türk-Osmanlı Âlimlerinin Arap Belâgatına Yaptıkları Katkılar -XII-XIII. Asırlar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İ. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2007). google scholar
  • İbnü’l-Kıftî, Alî b. Yûsuf el-Vezîr, İnbûhu’ruvât alâ enbâhi’n-nuhât (thk. Muhammed Fadl İbrâhîm), I-IV, Beyrut 1986. google scholar
  • İzâhu’l-meknûn, bk. Bağdatlı İsmail Paşa. google scholar
  • Kamusu’l-A’lâm, bk. ez-Zirikli. google scholar
  • Kâtip Çelebi, Keşfü’z-zunûn an esâmi’l-kütüb ve’l-fünûn, I-II, İstanbul 1941. google scholar
  • Kehhâle, Ömer Rıza, Mu‘cemü’l-müellifîn I-XV, Beyrut ts. google scholar
  • Keşfü’z-zunûn bk. Kâtip Çelebi. google scholar
  • Kitâb el-Cümel fi’n-nahv li’z-Zeccâcî (tah. Ali Tevfîk el-Hamed), Beyrut 1984. google scholar
  • Lisânü’l-Arab, bk. İbn Manzûr. google scholar
  • Mahmud Hasan et-Tûnâkî, Mu’cemü’l-Musannifîn, I-IV, Beyrut ts. google scholar
  • Mevsü‘atü tabakâti’l- fukahâ, I-XIV, Müessestü’l-İmam es-Sâdık, Edt. Şeyh Cafer es-Sübhânî, 1418 h.ş./1997m.), İran/Kum. google scholar
  • Mu‘cemü’l-Musannifîn, bk. Mahmud Hasan et-Tûnâkî. google scholar
  • Mu‘cemü’l-müellifîn, bk. Kehhâle. google scholar
  • Muhibbi, Hülâsatü’l-eser fi a‘yâni’l-karni’l-hâdî aşer, I-IV, Dâr Sâdır, Beyrut. google scholar
  • Müstakimzâde, Süleyman Sadettin, Mecelletü’n-nisâb, Tıpkıbasım, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000. google scholar
  • el-Müzhir, bk. Suyûtî. google scholar
  • Sezgin, Fuat, GAS: Geschichte Des Arabischen Schrittums, I-XVII, 1983-2017, Frankfurt. google scholar
  • SO. Bk. Mehmed Süreyya, Sicilli Osmânî, I-IV, İstanbul 1308/1890. google scholar
  • Suyuti, Celaleddîn Abdurrahman, Buğyetü’vu‘ât fî tabakâti’l-lüğaviyyîn ve’n-nuhât (thk. Muhammed Ebü’l-azl İbrahim), I-II, Beyrut, ts. google scholar
  • _______ , el-Müzhir fî ulûmi’l-luğa ve envâ’ihâ, thk. Muhammed Ahmed Câdü’l-Mevlâ ve dğr. I-II, Beyrut 1987 google scholar
  • Şekâik, bk. Taşköprülüzâde. google scholar
  • Şevket Rado, Türk Hattatları, İstanbul google scholar
  • Taşköprülüzâde, İsâmeddin Ahmed Efendi, eş-Şekâiku’n-nu‘mâniyye fî ulemâi’d-devleti’l-Osmâniyye, (nşr. Ahmed Suphi FURAT), İstanbul 1985. google scholar
  • Türk Hattatları, bk. Şevket RADO google scholar
  • TDEA: Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, I-VIII, İstanbul 1976-1998. google scholar
  • ez-Zirikli, Hayreddin, el-A’lâm kâmûsu terâcim, I-VIII, Beyrut 1984. google scholar
  • http://www.kalem-guzeli.org/index.php?go=main&KNO=92 (Çevirimiçi: 26. 04. 2018). google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Yavuz, M. (2018). İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ. Şarkiyat Mecmuası, 0(33), 61-90. https://doi.org/null


AMA

Yavuz M. İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ. Şarkiyat Mecmuası. 2018;0(33):61-90. https://doi.org/null


ABNT

Yavuz, M. İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ. Şarkiyat Mecmuası, [Publisher Location], v. 0, n. 33, p. 61-90, 2018.


Chicago: Author-Date Style

Yavuz, Mehmet,. 2018. “İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ.” Şarkiyat Mecmuası 0, no. 33: 61-90. https://doi.org/null


Chicago: Humanities Style

Yavuz, Mehmet,. İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ.” Şarkiyat Mecmuası 0, no. 33 (Dec. 2024): 61-90. https://doi.org/null


Harvard: Australian Style

Yavuz, M 2018, 'İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ', Şarkiyat Mecmuası, vol. 0, no. 33, pp. 61-90, viewed 23 Dec. 2024, https://doi.org/null


Harvard: Author-Date Style

Yavuz, M. (2018) ‘İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ’, Şarkiyat Mecmuası, 0(33), pp. 61-90. https://doi.org/null (23 Dec. 2024).


MLA

Yavuz, Mehmet,. İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ.” Şarkiyat Mecmuası, vol. 0, no. 33, 2018, pp. 61-90. [Database Container], https://doi.org/null


Vancouver

Yavuz M. İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ. Şarkiyat Mecmuası [Internet]. 23 Dec. 2024 [cited 23 Dec. 2024];0(33):61-90. Available from: https://doi.org/null doi: null


ISNAD

Yavuz, Mehmet. İBRAHİM VAHDÎ EFENDİ (Ö. 1126/1714) VE ŞEVÂHİD ŞERHLERİ”. Şarkiyat Mecmuası 0/33 (Dec. 2024): 61-90. https://doi.org/null



ZAMAN ÇİZELGESİ


Çevrimiçi Yayınlanma21.12.2018

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.