Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/jspc.2019.76.0005   IUP :10.26650/jspc.2019.76.0005    Tam Metin (PDF)

Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331

Atanur Karaahmetoğlu

The aim of this study is to analyze the positive and negative effects of occupational health and safety methods applied in Soma mines.In this direction, the geological structure of Soma mines, geographical location, applied production techniques, employment model, occupational health and safety system in Soma mining site were examined. According to TKI data, Soma mines have about 600 million tons of lignite coal reserves.Intensive production in Soma mines brings many risks that threaten occupational health and safety. In addition, Soma mines were investigated on site and the opinions of experts and officials in the region were also investigated. In this way, it is discussed whether the occupational health and safety policies applied in Soma mines are sufficient.Besides, in terms of occupational health and safety practices, the period before Soma mine disaster and the period after Soma mining disaster were compared.As a result, investigations have been made on whether the necessary steps have been taken to eliminate the omissions and shortcomings seen in the period before the Soma mining disaster. 

Anahtar Kelimeler: Soma mines, Occupational health and safety, Preventive system, Protective measures, Occupational health and safety understanding
DOI :10.26650/jspc.2019.76.0005   IUP :10.26650/jspc.2019.76.0005    Tam Metin (PDF)

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Bağlamında Soma Madenlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi

Atanur Karaahmetoğlu

Bu araştırmanın amacı, Soma madenlerinde uygulanan iş sağlığı ve güvenliği yöntemlerinin olumlu ve olumsuz etkisini analiz etmektir. Bu doğrultuda, Soma madenlerinin jeolojik yapısı, coğrafi konumu, uygulanan üretim teknikleri, istihdam modeli. Soma maden sahasında oluşturulan iş sağlığı ve güvenliği sistemi açısından incelemeler yapılmıştır. TKİ verilerine göre, Soma madenlerinin yaklaşık 600 milyon ton kadar linyit kömürü rezervi bulunmaktadır. Bu nedenle, Soma madenlerinde geniş çaplı linyit üretimi yapılmaktadır. Soma madenlerinde yoğun bir üretimin yapılması, iş sağlığı ve güvenliğini tehdit eden birçok riski de beraberinde getirmektedir. Ayrıca, araştırmada Soma madenleri yerinde incelenmekle birlikte, bölgede bulunan uzman ve görevlilerin görüşlerine de başvurulmuştur. Bu şekilde Soma madenlerinde uygulanan iş sağlığı ve güvenliği politikalarının yeterli olup olmadığı konusu tartışılmıştır. Bunun yanında, iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları açısından Soma maden faciası sonrası dönem ile Soma maden faciası öncesi dönem mukayese edilmiştir. Sonuç olarak, Soma maden faciası öncesi dönemde görülen ihmallerin ve eksikliklerin giderilmesine dönük gerekli adımların atılıp atılmadığı üzerine incelemeler yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler: Soma madenleri, İş sağlığı ve güvenliği, Önleyici sistem, Koruyucu tedbirler, İş sağlığı ve güvenliği anlayışı

GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


In general, mines are areas where many hazards are encountered. Especially in the mines, incidents of collapse and explosion are common. In addition, the structural properties of the mines also affect the emergence of this situation.

In this direction, it is very important to take preventive measures in order to prevent deaths and injuries in mines. For this reason, the mines need to be strengthened against the risk of accidents. One of the biggest hazards in mines is the risk of explosion. Therefore, it is of great benefit to take sequential security measures. In this context, the employer is required to take all precautions to avoid accidents at the mine. However, it is not enough for the employer to take measures alone.

İt is a fact that, in mines workers need to be very careful. Otherwise, the worker puts his life and his friends at risk. The way to reach this consciousness of workers is through occupational health and safety training. Therefore, it is very important that employers provide occupational health and safety training to workers.

With the entry into force of the Occupational Health and Safety Law No. 6331, a new occupational health and safety concept has been adopted. Accordingly, the risk is not expected to occur and measures are taken in advance. For this reason, risk assessment is performed and the possible risks are recorded. Risks are minimized by risk assessment. This is why risk assessment needs to be done at every stage of mining. In this way, a significant reduction in potential accidents in mines is possible. After the Soma mine disaster, it has been the subject of controversy whether Soma mines have adequate risk assessment. Therefore, the question of whether there is negligence in the accident after Soma mine disaster has come to the agenda. 

The general opinion was that there was a major negligence in the Soma mine disaster and there was not enough attention to occupational health and safety. Therefore, it is understood that the methods that should be followed in terms of occupational health and safety in Soma mines are not fully implemented. In this respect, some methods need to be implemented to ensure occupational health and safety.

First of all, the employer has to take all necessary measures for occupational health and safety. In this respect, it is very important that the employer takes all protective and preventive measures.

For this reason, the employer is obliged to provide a working environment in which occupational health and safety measures are taken. In addition, the employer should keep the working environment under constant surveillance.

Secondly, the employer must provide all tools, equipment and protective equipment to protect workers against potential hazards. In addition, the employer must inform the workers regularly. Therefore, it is very important to provide these protective equipment to the workers in Soma mines. Because there are many danger areas within the mines.

Finally, the employer should regularly provide occupational health and safety training to employees. In this way, employees will have learned the correct behavior models. When there is a risk of an accident in the mine, for example in case of an explosion or fire hazard, workers who are trained in occupational health and safety will be more careful. Therefore, occupational health and safety trainings contribute to the reduction of occupational accidents and occupational diseases. However, there are other important issues for the establishment of occupational health and safety in mines.

In this direction, it is very important to create ventilation system in mines, to make fortifications, to fight with fire and explosion and to apply first aid techniques. However, the application of these techniques varies according to the structure of the mine and the production model monitored. For example, Soma mines are suitable for the structure and the machines are used more effectively in the production stage of the mine. For this reason, there are mechanized feet in Soma mines. Besides, methane gas is not high in Soma mines. However, the air pressure in Soma mines is high and the pressure must be controlled. Therefore, it is of great importance to monitor the occupational health and safety policy in Soma mines. 

As a result, the occupational health and safety methods applied in Soma mines were not sufficient until the Soma mine disaster occurred in 2014. In Soma mines, it was examined whether there is a change in occupational health and safety policies applied in mines after the Soma mine disaster. In this respect, the occupational health and safety methods in Soma mining site was investigated in 2018.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Andaç F. (2015). Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri ve Zorunlu Sendikalaşma, Sarı S., Gencer A. H., Sözen i. (Ed.), International Conference On Eurasian Economies. (ss. 601-605) google scholar
  • Akdeniz, A. L. (2015), Meslek Hastalığı Kavramı Üzerine, İstanbul; Beta Yayıncılık. google scholar
  • Akpınar, T. (2015). İş Sağlığı ve İş Güvenliği İşçi İşveren Rehberi, İstanbul; On İki Levha Yayıncılık. google scholar
  • Akpınar, T. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Ankara: Ekin Kitapevi. google scholar
  • Alper, Y. ve Kılkış, İ. (2017). İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Bursa: Dora Yayıncılık. google scholar
  • Atasayar, M. (1990). TKİ Kurumu ELI Müessesesi Linyit Üretim Faaliyetleri, Madencilik, XXIX, 5–16. google scholar
  • Balkır, Z. G. (2012),İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkının Korunması: İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Organizasyonu, Sosyal Güvenlik Dergisi, 2, 56–91. google scholar
  • Baloğlu, C. (2015). Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri ve Ayrımcılığın İş İlişkilerine Etkisi, Kamu İş, 14, 17–28. google scholar
  • Baybora, D. (2012). İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış, Baybora D. (Ed.), İş Sağlığı ve Güvenliği, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. google scholar
  • Baycık, G. (2011). Rödovans Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Tarafların İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri, Sarper Süzek’e Armağan, II.1895–1996. google scholar
  • Bolat, Y. Z. (2015). Kamu Kurumlarında Acil Durum Planı Hazırlama Rehberi ve İlgili Sektörde Acil Durum Bilincini Arttırmaya Yönelik Uygulama", Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Ankara, 2015. google scholar
  • Can, H., Yuvka, E. Ş. ve Beyhan, S. (2015). Yer altı Madenciliğinde Risk Değerlendirme Yaklaşımlarının İncelenmesi, Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu 2015 Bildirimler Kitabı, Adana: TMMOB. google scholar
  • Çankaya, O. G. (2014). Rödovans Alt İşverenlik Sözleşmesi midir? Kamu-İş, 13, 1–21. google scholar
  • Demirbilek, T. ve Çalık Ö. (2008). Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımını Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Değişiklikler, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 169–190. google scholar
  • Düzgün, Ş. (2016). Kasti Körlük: Soma Faciası https://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2016/02/soma-raporu-2016.pdf(30.05.2019). google scholar
  • Erekmekci, M. ve Süleymanoğlu G. (2016). Rödovans Sözleşmesi, İstanbul Barosu Dergisi, 90, 133–144. google scholar
  • Ergun, A. R. (2007). Yer Altı Maden İşletmelerinde Gaz ve Toz Patlamaları ve Önlemler, (İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi), ÇSGBİSGM , Ankara. Eser, A. (2015). Maden İşlerinde Solunumu Koruyucu Donanımlar, Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu 2015 Bildirimler Kitabı, Adana: TMMOB. google scholar
  • Eyrenci, Ö., Taşkent S. ve Ulucan D. (2017). Bireysel İş Hukuku, İstanbul; Beta Yayınevi. google scholar
  • Gerek, N. (2014),İş Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 6552 Sayılı Kanunun Düşündürdükleri, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi,25, 1–20. google scholar
  • Gerek, N. (2015). Yer altı Maden İşletmelerinde Çalışanlarla İlgili Yeni Düzenlemelerin Düşündürdükleri. Kamu-İş, 14,1–27. google scholar
  • Günay, C. İ.(2012). Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Ankara; Yetkin Yayınları. google scholar
  • Güzel, A. ve Okur, A. R. ve Caniklioğlu, N. (2016). Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Beta Yayıncılık. google scholar
  • http://www.mta.gov.tr/v3.0/kurumsal/tarihce(09.03.2019). google scholar
  • https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_INSTRUMENT_ID:312321 (15.03.2019). google scholar
  • İnciroğlu, L. (2017). İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
  • Kamu Denetçiliği Kurumu. (2014). Soma Maden Kazasından Hareketle Kömür Madenciliğinde İş Sağlığı ve Güvenliği Özel Raporu. Ankara. google scholar
  • Karakaş, İ. (2015). İşçi Açısından İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları, İş Sağlığı ve Güvenliği Ders Notları (2014), Ankara: Gurup Matbaacılık. google scholar
  • Korkmaz, F. Ve Alp, N. S. (2016). Bireysel İş Hukuku,Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
  • Kaştan, Y. (2016). Osmanlı İmparatorluğunda Kömür Ocaklarının İşletilmesi (1832-1918), Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 2, 1–26. google scholar
  • Kurt, R. (2013). Herkes İçin İş Sağlığı ve Güvenliği Rehberi, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
  • Maden İşletmeleri Grubu. (2016). Risk Değerlendirme Bülteni, Risk ve Madencilik Grubu, 5, 1–29. google scholar
  • Narter, S. (2017). İş Kazası ve Meslek Hastalığında Hukuki ve Cezai Sorumluluk, Ankara; Adalet Yayınevi. google scholar
  • Önder, S., Önder, M. ve Günaydın, E. (2017).Maden Sektörü Çalışanlarının Kişisel Koruyucu Donanım Kullanmalarının Değerlendirilmesi, Altıner M., Özdemir A. C. (Ed.).Uluslararası Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu 2017, Adana: TBMM Maden Mühendisleri Ofisi. google scholar
  • Özdemir, E. (2014). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, İstanbul: Vedat Kitapçılık. google scholar
  • Özdemir, C. Ş. (2018). İş Mevzuatı Rehberi, Ankara: Adalet Yayınevi. google scholar
  • Öztoprak, S. (2015). Maden Ocaklarının Özel Hukuk Kişileri Tarafından İşletilmesi, Ankara; Yetkin Yayınevi. google scholar
  • Öztürk, G. S. (2015). İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesinin Hukuki, İdari ve Cezai Sonuçları, İstanbul: Beta Yayıncılık. google scholar
  • Özveri, M. (2015). İşçi Sağlığı İş Güvenliği ve İş Cinayetleri, İstanbul: Birleşik Metal İş Yayınları. google scholar
  • Poyraz, E. (2016). İş Hukuku Şemalı Anlatımlı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
  • Selek, H. S. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Temel Konular, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
  • Senyen Kaplan, E. T. (2015).Bireysel İş Hukuku, Ankara: Gazi Kitapevi. google scholar
  • Sevimli, K. A. (2013). Türk borçlar kanunu m. 417 ve iş sağlığı ve güvenliği kanunu ışığında genel olarak işçinin kişiliğinin korunması. Çalışma ve Toplum, 36, 107–148. google scholar
  • Sümer, H. H. (2017). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
  • Süzek, S. (2017). İş Hukuku, İstanbul: Beta Yayıncılık. google scholar
  • Şen, M. (2015). İş sağlığı ve güvenliği kavramı, tarihsel gelişimi ve dayanakları, MÜHFD, 4, 117–142. google scholar
  • TBMM. (2014). Meclis Araştırma Komisyonu Raporu, Yasama Dönemi; 24, Yasama Yılı; 5, Sıra Sayısı; 680, Ankara: TBMM. google scholar
  • Tezel, A. ve Kurt, R. (2009). Sosyal Güvenlik Reformu, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık. google scholar
  • Tiftik, M. ve Adıgüzel A. (2016). İş sağlığı ve güvenliği kanunu’na göre genel hizmet sözleşmelerinde işverenin işçiyi koruma borcu. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 1(1), 319–366. google scholar
  • TMMOB Maden Mühendisleri Odası. (2014). Soma Maden Faciası TMMOB Raporu, Ankara: TMMOB. google scholar
  • TMMOB. (2018). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Oda Raporu, Ankara: TMMOB. google scholar
  • Topaloğlu, M. (2014). Maden Kazaları Karşısından Maden Ruhsat Sahibinin ve Rödovansçının Hukuki Durumu, Sektörden Haberler Bülteni, Türkiye Madenciler Derneği, 52. Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi. (2014). Soma Maden Faciası Raporu, Ankara: Türkiye Barolar Birliği. google scholar
  • Türkiye Maden İşçileri Sendikası. (2010). Madencilik Sektöründeki Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonuna Sunulan Türkiye Maden İşçileri Sendikası‘nın Görüşleri, Ankara. google scholar
  • Türk Sosyal Bilimler Derneği. (2016). İki Yılın Ardından Soma Maden Faciası Raporu, Ankara. google scholar
  • Turhan, M. (2016). Türkiye'de Maden Hukukunun Tarihi Gelişimi ve Bazı Ülkelerle Mukayesesi, Ballı (Der.). Maden Hukuku Bildirimler Kitabı, Ankara: Astana Yayınları. google scholar
  • Uluslararası Çalışma Örgütü. (2016). Türkiye Kömür Madenciliği Sektöründe Sözleşmesel Düzenlemeler: Gerçekleşme Biçimleri, Boyutları, Nedenleri, Yasal Nedenleri ve İSG Üzerindeki Etkisi, Ankara; ILO Türkiye Ofisi. google scholar
  • Ulusoy, M. E. (2013). İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından İşyerinde Örgütleme Yükümlülüğü, (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, SBE, Konya. google scholar
  • Üçışık Erbilen, S., & Şahin G. (2015). Energy geography within the scope of the lignite in Türkiye. Doğu Coğrafya Dergisi, 20, 135–160. google scholar
  • Yamakoğlu, E. (2016). İşverenin İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma Yükümlülüğü, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
  • Yeşilyurt, C. (2015),İş Kazaları ve Maden Mevzuatı, Madencilik Türkiye, 6, 108–116. Yılmaz, F. (2013). 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununda önleyici yaklaşım ve işverenin yükümlülükler. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 24, 44–66. google scholar
  • Yıldız, T. D. (2012). 3212 Sayılı Maden Kanunu Öncesinde ve Sonrasında Türkiye’de Maden Mevzuatında Yapılan Değişikliklerin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), İTÜ, FBE, İstanbul. google scholar
  • Y.HGK, E.2013/21-102, K.2013/1456, T.09.10.2013, http://www.kazanci.com/kho2/ibb/giris.htm, (05.03.2019). google scholar
  • Y.21.HD, E.2016/15802, K.2017/3195, T.18.04.2017, http://www.kazanci.com/kho2/ibb/giris.htm (07.03.2019). google scholar
  • Y.9.HD, E.2015/3000, K.2015/12939,T.02.04.2015, https://www.incirogludanismanlik.com/2015/10/09/ 2010-2017-yillari-9-hd-yargitay-kararlari/ (10.03.2019). google scholar
  • YHGK, E.2004/21-365, K.2004/369, T.16.6.2004, http://www.hukuki.net/ictihat/Yargitay_Hukuk_ Genel_Kurulu_21_365.php (14.03.2019). google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Karaahmetoğlu, A. (2019). Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 0(76), 89-128. https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005


AMA

Karaahmetoğlu A. Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi. 2019;0(76):89-128. https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005


ABNT

Karaahmetoğlu, A. Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 76, p. 89-128, 2019.


Chicago: Author-Date Style

Karaahmetoğlu, Atanur,. 2019. “Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331.” Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 0, no. 76: 89-128. https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005


Chicago: Humanities Style

Karaahmetoğlu, Atanur,. “Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331.” Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 0, no. 76 (May. 2025): 89-128. https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005


Harvard: Australian Style

Karaahmetoğlu, A 2019, 'Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331', Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, vol. 0, no. 76, pp. 89-128, viewed 17 May. 2025, https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005


Harvard: Author-Date Style

Karaahmetoğlu, A. (2019) ‘Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331’, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 0(76), pp. 89-128. https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005 (17 May. 2025).


MLA

Karaahmetoğlu, Atanur,. “Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331.” Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, vol. 0, no. 76, 2019, pp. 89-128. [Database Container], https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005


Vancouver

Karaahmetoğlu A. Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi [Internet]. 17 May. 2025 [cited 17 May. 2025];0(76):89-128. Available from: https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005 doi: 10.26650/jspc.2019.76.0005


ISNAD

Karaahmetoğlu, Atanur. “Evaluation of Occupational Health and Safety Soma Mines in the Context of Occupational Health and Safety Law No. 6331”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 0/76 (May. 2025): 89-128. https://doi.org/10.26650/jspc.2019.76.0005



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim22.05.2019
Kabul17.06.2019
Çevrimiçi Yayınlanma12.07.2019

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ



İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.