Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/YTA2023-1229492   IUP :10.26650/YTA2023-1229492    Tam Metin (PDF)

Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939)

Ercan Uyanık

Bu çalışmada özgün fikirleri ve titiz çalışmaları ile Türk Edebiyatı’nda önemli bir yere sahip olan Kemal Tahir’in, eşkıyalık olgusu hakkındaki düşünceleri ele alınmıştır. Yazarın “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” adlı romanlarındaki “eşkıyalık teması” incelenmiştir. Edebi anlamda köy romanının ayrılmaz bir parçası olarak ele alınan eşkıyalık olgusu, pek çok romancı tarafından “sosyal eşkıyalık” çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu hususta Kemal Tahir, aykırı bir fikir benimsemesi sebebiyle farklı bir yere sahiptir. Yazar, köyü ele aldığı tüm romanlarında eşkıyalık olgusu üzerinde durmakla birlikte, “Rahmet Yolları Kesti” adlı romanı bu bakımdan en çok tartışılan eseri olmuştur. Benzer bir durum eşkıyalık bağlamında olmasa da “Yorgun Savaşçı” romanı için de yaşanmış, o dönemde büyük tartışma konusu haline gelmiştir. Söz konusu bu iki roman yayımlandıkları ilk zamanlarda ideolojik çerçevede ele alınmışlardır. Bu sebeple ne yazar ne de eserlerinin günümüze değin hak ettiği değeri bulamadıkları gözlenmiştir.

DOI :10.26650/YTA2023-1229492   IUP :10.26650/YTA2023-1229492    Tam Metin (PDF)

The Theme of Banditry in Kemal Tahir’s Novels “Yorgun Savaşçı” and “Rahmet Yolları Kesti” (1919-1939)

Ercan Uyanık

In this study, the thoughts of Kemal Tahir, who has an important place in Turkish literature with his original ideas and meticulous studies, on the phenomenon of banditry are discussed. The “banditry theme” in the author’s novels “Yorgun Savaşçı” and “Rahmet Yolları Kesti” is analyzed. The phenomenon of banditry, which is considered as an integral part of the village novel in literary terms, has been evaluated by many novelists within the framework of “social banditry”. In this regard, Kemal Tahir has a special place due to his adoption of a contrary idea. Although the author emphasizes the phenomenon of banditry in all his novels dealing with the village, his novel “Rahmet Yolları Kesti” has been the most discussed work in this respect. A similar situation was experienced in the novel “Yorgun Savaşçı”, although not in the context of banditry, and it became the subject of great debate at the time. When these two novels were first published, they were discussed within an ideological framework. For this reason, it has been observed that neither the author nor his works have found the value they deserve until today


GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


Kemal Tahir holds a significant position in the annals of Turkish literature and intellectual discourse. His life’s dedication revolved around delving into the intricacies of the nation’s realities. Utilizing novels as a medium, he sought to communicate both history and reality. His perspectives on historical and social matters have been subjects of deliberation within intellectual and literary circles. An enduring topic of discussion has been Kemal Tahir’s stance on banditry. Central to his main thesis is the argument that a bandit “cannot be a hero”, portraying banditry as a social phenomenon. Although banditry is subtly alluded to in many of his village-themed novels, this study accentuates his views through an examination of the novels “Yorgun Savaşçı” and “Rahmet Yolları Kesti”. The former unfolds during the National Struggle era, marked by the absence of state authority, revealing the widespread prevalence of banditry. The latter, set in the mid-1930s concurrent with the establishment of the Ankara Government and the solidification of state authority, is noteworthy for its portrayal of a bandit narrative. In both of Kemal Tahir’s novels, various individual and societal elements pertinent to the genesis of banditry are underscored. These elements encapsulate the author’s overarching perspectives on the phenomenon. According to the author, the notion of appreciating honest bandits is a concept proposed by “semi-intellectuals” resulting from an evaluation that is detached from Anatolian cultural norms. It remains nothing more than a folkloric imagination. Bandits, or robbers, are individuals with a low sense of social morality, displaying cowardice, susceptibility to manipulation by others, aversion to work, and an inability to do anything other than feign. There is a certain period of banditry. Banditry is the product of a period of turmoil and war. The most decisive factor in the emergence of banditry is the power of the state. If the state is strong in the political, economic and military fields, it does not last long even if bandit movements are seen. Banditry arises from a combination of factors, including the pursuit of notoriety, a desire for bravery, avarice for monetary gain, and other individual motives. The perpetuation of banditry is further influenced by the populace’s fear and mistrust of the state, with the continuation of such activities contingent upon the strength or weakness of the state. In instances where villagers perceive a lack of power, there is a tendency to idealize bandits, portraying them as heroes and transforming them into  legendary figures. The allegiance of a bandit aligns with the stronger party, manipulated by those individuals. Kemal Tahir equated banditry with theft, positing that it does not manifest in a well-ordered and fearless society. In societies undergoing moral decay, banditry tends to emerge, and the admiration for banditry persists.

In conclusion, as we intricately intertwined the bandit phenomenon depicted in Kemal Tahir’s novels “Yorgun Savaşçı” and “Rahmet Yolları Kesti” with the author’s perspectives within the realms of both Turkish literature and historical reality, it becomes evident that Kemal Tahir faced substantial criticism throughout his lifetime. The true essence of what the author aimed to convey remains challenging to assess objectively. The limited recognition bestowed upon his views and literary persona in the 20th century has contributed to certain challenges confronting Turkish society today. Presently, there is a more objective approach to the author. Nevertheless, it remains challenging to surpass comparisons with Yaşar Kemal, particularly concerning the concept of banditry. Currently, we find significant parallels between the author’s viewpoint on banditry and historical actualities. This circumstance calls for an assessment of his novels not solely in the context of banditry but also with regard to other historical and literary facets, free from comparisons and biases. Kemal Tahir has bequeathed a substantial legacy contributing to our comprehension of the challenges in literature, art, and society in the 21st century. The extent to which we can preserve, convey, and transmit this heritage to new generations will be highly valued.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Düstûr google scholar
  • Aka, Nilüfer: “Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” Romanında Yapı ve İzlek”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, S. 27, 2015, s. 150-181. google scholar
  • Akdağ, Mustafa: Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası Celalî İsyanları, Cem Yayınevi, İstanbul, 1995. google scholar
  • Aktaş, Şerif: Anlatma Esasına Bağlı Edebi Metinlerin Tahlili-Teori ve Uygulama, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2022. google scholar
  • Aktaş, Şerif: Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara, 1991. google scholar
  • Altan, Suna: “1923-1938 Dönemi Arşiv Belgeleri Işığında Eşkıyalık Faaliyetlerine Genel Bir Bakış” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 23 S. 2, 2018, s. 631-642. google scholar
  • Altınova, Banu: “Kemal Tahir’in Romanlarında Eşkıya ve Eşkıyalık”, Hece, Türkiye’nin Ruhunu Arayan Aydın Kemal Tahir Özel Sayısı, S. 181, 2012, s. 232-243. google scholar
  • Aslan, Cumhur: “Türkiye’de Politik Roman: 12 Mart Döneminde İdeoloji ve Edebiyat”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 11, S. 47, 2011, s. 171-187. google scholar
  • Avcı, Güven: “Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe”, Biyografya 4- Kemal Tahir, ed.: Ayşegül Yaraman, İstanbul, Bağlam Yayınları, 2004, s. 121-146. google scholar
  • Ayas, Güneş: “Kemal Tahir ve Dostoyevski Üzerine Düşünceler”, Bir Kemal Tahir Kitabı Türkiye’nin Ruhunu Aramak, ed.: Kurtuluş Kayalı, İthaki Yayınları, İstanbul 2010, s. 175-194. google scholar
  • Barkey, Karen: Eşkıyalar ve Devlet: Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi, çev.: Zeynep Altıok, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1999. google scholar
  • Boratav, Pertev Naili: Köroğlu Destanı, Adam Yayıncılık, İstanbul, 1984. google scholar
  • Bozdağ, İsmet: Kemal Tahir ’in Sohbetleri, Emre Yayıncılık, İstanbul, 1995. google scholar
  • Coşkun, Sezai: Esir Şehrin Hür İnsanı Kemal Tahir İnsan, Eser, Fikir, Dergah Yayınları, İstanbul, 2012. google scholar
  • Çavdar, Tevfik: “Roman, Tarih ve Kemal Tahir”, Bir Kemal Tahir Kitabı Türkiye’nin Ruhunu Aramak, ed.: Kurtuluş Kayalı, İthaki Yayınları, İstanbul, 2010, s. 57-60. google scholar
  • Demirci, Süleyman-Çabuk, Fehminaz: “Celâli Kürt Eşkıyası: Bayezid Sancağı ve Osmanlı-Rus-İran Sınır Boylarında Celâli Kürt Aşireti’nin Eşkıyalık Faaliyetleri (1857-1909)”, History Studies, C. 6, S. 6, Aralık 2014, s. 71-97. google scholar
  • Eğribel, Ertan: “Kemal Tahir Düşüncesinin Dinamizmi: Sosyalizm, Batıcılaşma ve Doğu Sorunu”, Bir Kemal Tahir Kitabı Türkiye’nin Ruhunu Aramak, ed.: Kurtuluş Kayalı, İthaki Yayınları, İstanbul, 2010, s. 66-81. google scholar
  • Ertürk, Recep: “21. Yüzyılda Kemal Tahir Okumak”, Hece, Türkiye’nin Ruhunu Arayan Aydın Kemal Tahir Özel Sayısı, S. 181, 2012, s. 336-342. google scholar
  • Erverdi, Ezel: “Bir Hakkı Teslim Etmek”, Bir Kemal Tahir Kitabı Türkiye’nin Ruhunu Aramak, ed.: Kurtuluş Kayalı, İthaki Yayınları, İstanbul, 2010, s. 19-31. google scholar
  • Fedai, Özlem: “Kemal Tahir’in Gözünden Milli Mücadele Yılları Anadolu’sunda Yozlaşma ve Çürüme”, Hece, Türkiye’nin Ruhunu Arayan Aydın Kemal Tahir Özel Sayısı, S. 181, 2012, s. 165-172. google scholar
  • Gözütok, Türkan: “Eşkıyalık ve Çakırcalı Mehmet Efe’nin Türk Edebiyatına İzdüşümü”, Türkbilig, S. 21, 2011, s. 49-72. google scholar
  • Gündüz, Tufan: “Konar Göçer”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDVİA), C. 26, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara,1989, s. 161-163. google scholar
  • Hobsbawm, Eric J.: Eşkıyalar, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2011. google scholar
  • Kalkan, Bülent: “Hangi Köydensiniz?”, Biyografya 4-Kemal Tahir, ed.: Ayşegül Yaraman, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2004, s. 107-120. google scholar
  • Karadeniz, Abdurrahim: “Yorgun Savaşçı’nın Spot Işıkları”, Hece, Türkiye’nin Ruhunu Arayan Aydın Kemal Tahir Özel Sayısı, S. 181, 2012, s. 294-300. google scholar
  • Karagöz, Mehmet: “17. Asrın Sonunda Filibe ve Çevresinde Eşkıyalık Hareketleri (1680-1700)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 16, S. 2, 2006, s. 374. google scholar
  • Kemal Tahir: Kemal Tahir ’den Fatma İrfan’a Mektuplar, Sander Yayıncılık, İstanbul, 1979. google scholar
  • Kemal Tahir: Rahmet Yolları Kesti, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1975. google scholar
  • Kemal Tahir: Rahmet Yolları Kesti, İthaki Yayınları, İstanbul, 2011. google scholar
  • Kemal Tahir: Yorgun Savaşçı, İthaki Yayınları, İstanbul, 2017. google scholar
  • Moran, Berna: Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, İletişim Yayınları, İstanbul, 2017. google scholar
  • Narlı, Mehmet: “Köy Romanı İçinde Kemal Tahir”, Hece, Türkiye’nin Ruhunu Arayan Aydın Kemal Tahir Özel Sayısı, S. 181, 2012, s. 226-231. google scholar
  • Safi, Polat: “Yargılamak mı Anlamak mı? Vefatından 37 Yıl Sonra Kemal Tahir’i Okumak”, ed.: Kurtuluş Kayalı, Bir Kemal Tahir Kitabı Türkiye’nin Ruhunu Aramak, İstanbul, İthaki Yayınları, 2010, s. 117-123. google scholar
  • Şahin, İlhan: Osmanlı Döneminde Konar-Göçerler, Eren Yayınları, İstanbul, 2006. google scholar
  • Tekin, Mehmet: Roman Sanatı 1-Romanın Unsurları, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2022. google scholar
  • Topluk, Gökhan: “Kemal Tahir ve Yaşar Kemal Örnekleri Üzerinden Eşkıyalık Yazımına Bir Bakış”, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 5, S. 1, 2017, s. 59-78. google scholar
  • Uyanık, Ercan: 20. Yüzyılın Başlarında Batı Anadolu’da Eşkıyalık ve Çakırcalı Mehmet Efe. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı, İzmir, 2017. google scholar
  • Uzun, Efkan: “Osmanlı Örneklemi Üzerinden Sosyal Eşkıyalığa Bir Bakış”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Y. 10, S. 3, Aralık 2006, s. 31-45. google scholar
  • Yakut, Kemal: “Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Eşkıyalığın Önlenmesine İlişkin Düzenlemeler”, Kebikeç, S. 34, 2012, s. 139-157. google scholar
  • Yazoğlu, Cengiz: “Kemal Tahir’in Tarihe Bakışı”, Biyografya 4- Kemal Tahir, ed.: Ayşegül Yaraman, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2004, s. 51-58. google scholar
  • Yetkin, Sabri: Ege’de Eşkıyalar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1996. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Uyanık, E. (2024). Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 0(44), 241-281. https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492


AMA

Uyanık E. Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. 2024;0(44):241-281. https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492


ABNT

Uyanık, E. Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, [Publisher Location], v. 0, n. 44, p. 241-281, 2024.


Chicago: Author-Date Style

Uyanık, Ercan,. 2024. “Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939).” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0, no. 44: 241-281. https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492


Chicago: Humanities Style

Uyanık, Ercan,. Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939).” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0, no. 44 (Dec. 2024): 241-281. https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492


Harvard: Australian Style

Uyanık, E 2024, 'Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939)', Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, vol. 0, no. 44, pp. 241-281, viewed 23 Dec. 2024, https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492


Harvard: Author-Date Style

Uyanık, E. (2024) ‘Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939)’, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 0(44), pp. 241-281. https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492 (23 Dec. 2024).


MLA

Uyanık, Ercan,. Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939).” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, vol. 0, no. 44, 2024, pp. 241-281. [Database Container], https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492


Vancouver

Uyanık E. Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları [Internet]. 23 Dec. 2024 [cited 23 Dec. 2024];0(44):241-281. Available from: https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492 doi: 10.26650/YTA2023-1229492


ISNAD

Uyanık, Ercan. Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” ve “Rahmet Yolları Kesti” Romanlarında Eşkıyalık Teması (1919-1939)”. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0/44 (Dec. 2024): 241-281. https://doi.org/10.26650/YTA2023-1229492



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim04.01.2023
Kabul14.12.2023
Çevrimiçi Yayınlanma05.01.2024

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.