Engellilik Tarihi Yazıları

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/AA09.2020.007.05   IUP :10.26650/B/AA09.2020.007.05    Tam Metin (PDF)

Deme Mecnûn’a Deli

Müjgân Üçer

Ortaçağda İslam toplumları delilere şefkatle yaklaşmıştır. Selçuklu ve Osmanlı döneminde dârüşşifalarda her türlü hasta kabul edilmekle beraber akıl hastaları için ayrı odalar bulunuyordu. Bütün hastaların kabul edildiği dârüşşifalar zamanla akıl hastalarının tedavi edildiği “Bimarhane”ye dönüşmüş ve Osmanlı döneminde birçok bimarhane açılmıştır. Bu araştırmanın amacı, akıl hastalıklarında halkımızın bu kimselere bakışı, davranışı ile halk kültürümüzdeki sözlü geleneğin tespitidir. Başlıca atasözü kaynakları ışığında yapılan bu çalışmada sadece zihinsel engelliye değil, halkımızın bu engele maruz kimselerin ailesine bile şefkatle davrandığı ve yardımcı olmak istediği sonucuna varılmıştır.


Anahtar Kelimeler: Zihinsel engellilik, delilik, atasözlerinde delilik
DOI :10.26650/B/AA09.2020.007.05   IUP :10.26650/B/AA09.2020.007.05    Tam Metin (PDF)

Do Not Call Mecnûn Crazy

Müjgân Üçer

Medieval Islamic societies took a kindly approach to the mentally challenged. Hospitals welcomed all sorts of patients during the Seljuk and Ottoman periods, and offered separate chambers for individuals with mental illnesses. In time, some of these hospitals were transformed into specialized institutions for the treatment of mental impairments, while several additional such institutions were established throughout the country during the Ottoman period. This study aims to describe public perceptions and attitudes toward the mentally ill, and how the subject was treated in folk tradition and oral culture. In light of proverbs and aphorisms, this study argues that persons with mental disabilities, as well as their families, were shown compassion and support.


Anahtar Kelimeler: Mental disability, madness, madness in oral culture

Referanslar

  • Abdulkadiroğlu, Abdulkerim. Tanıdığım Kastamonu Delileri İçinde Bir Veli: Deli Eşref veya Hacı Eşref. 2. Basım. Ankara: Türk Hava Kurumu, 1991. google scholar
  • Adasal, Rasim. Normal ve Anormal Açıdan Psikososyal Yönleriyle Kişilik ve Karakter Portreleri. 2. Basım. İstanbul: Minnetoğlu Yayınları, 1980. google scholar
  • Albayrak, Nurettin. Türkiye Türkçesi’nde Atasözleri. İstanbul: Kapı Yayınları, 2009. google scholar
  • Altıntaş Ayten, “Anadolu Selçukluları ve Osmanlılarda Tıp ve Dârüşşifalar”. Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Şefkat Abideleri Şifahaneler. Haz. Abdullah Kılıç. İstanbul: Medikal Park, 2012. google scholar
  • Avni (Yenişehirli). Mir’ât-ı Cünûn Delilerin Aynası. Haz. Abdülkadir Erkal. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları, 2014. google scholar
  • Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. 4. Basım. İstanbul: Kubbealtı, 2005. google scholar
  • Bali, Muhan. “Alan Araştırması Konusu Olarak Deliler ve Onların Türk Folklor ve Edebiyatı İçindeki Yeri”. II. Uluslararası Türk Halk Edebiyatı Semineri Bildirileri. Eskişehir: Yunus Emre Kültür Sanat ve Turizm Vakfı, 1987. google scholar
  • Diagnostic and Statistical Manuel of Mental Disordes (DSM). 5. Basım. American Psychiatric Association, 2013. google scholar
  • Fuzuli, Fuzuli Divanı. Haz. Kenan Akyüz, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgan Cunbur. Ankara: Akçağ Yayınları, 1990. google scholar
  • Kaya, Doğan. Sivas Halk Şairleri. 5. Sivas: Sivas Valiliği, 2009. google scholar
  • Merriam-Webster Sözlüğü. Merriam-Webster Inc., 2013. google scholar
  • Pala, İskender. “Leylâ vü Mecnûn”. Diyanet İslam Ansiklopedisi. 27: 162-164. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2003. google scholar
  • Songar, Ayhan. Modern Psikiyatri Modern Psikobiyoloji ve Ruh Hastalıkları. İstanbul: Geçit Kitabevi, 1977. google scholar
  • Türk Dil Kurumu. Türkçe Derleme Sözlüğü. 4. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1969. google scholar
  • Turan-Tuncer, Engin. “Özürlü ve Psikolojisi”. Saray Rehabilitasyon Dergisi 8 (2002): 8-11. google scholar
  • Üçer, Müjgân. M. Mesut Hocaoğlu Hayatı Şiirleri Mezar Taşları İçin Yazdığı Kitabeler ve Şiirlerinden Seçmeler. İstanbul: 1993. google scholar
  • Üçer, Müjgân. Atalar Sözü Yerde Kalmaz. İstanbul: Sivaslılar Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Vakfı, 1998. Yorulmaz, Hüseyin. Koca Ragıp Paşa. Ankara: Kültür Bakanlığı, 1998. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.