İslam Tetkikleri Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/iuitd.2023.1178467   IUP :10.26650/iuitd.2023.1178467    Tam Metin (PDF)

İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri

Muhammet Enes Midilli

Modern literatürde çoğunlukla sûfîlerle ilişkilendirilen zâviyeler, zaman zaman hankah ve ribâtla aynı yapıya işaret etmekle birlikte daha ziyade şehir merkezlerinin dışında ve geçiş güzergâhlarında kurulan, hankaha kıyasla mimari ve teşkilatlanma bakımından daha mütevazı olan sûfî kurumları olarak tanımlanmışlardır. Bununla birlikte Mısır ve Bilâdüşşam şehirlerinin merkezî camilerinin içerisinde şer‘î ilimlere dair vakıfla desteklenen derslerin yapıldığı ve müderrisine düzenli tahsisat sunan müesseseleri ifade etmek üzere de zâviye terimi kullanılmıştır. Bu makalede, Kahire’de Amr b. Âs Camii’nde bulunan sekiz zâviyenin ve özellikle bunların en önemlisi olan İmam Şâfiî Zâviyesi’nin tarihi, vakıfları ve geçirdiği dönüşümler inceleme konusu edilmiştir. Bu zâviyelerin tarihi hakkında İbn Dokmak ve Makrîzî’nin hıtat türü eserlerinde yer alan kayıtlar incelenmiş, bu kayıtlar dönemin diğer tarih ve tabakat kaynaklarındaki bilgilerle mukayese edilmiştir. Buradan yola çıkarak Mısır-Şam bölgesinde cami zâviyelerinin, sûfî kurumu olan zâviyelerden farklı bir müessese türüne işaret ettiği ve önceleri sadece âlimlerin camilerde şahsi imkânlarıyla sürdürdüğü ilim halkalarını ifade eden zâviyelerin Mısır’da medreselerin yaygınlaşmaya başladığı 6./12. yüzyıldan itibaren vakıfla desteklenen birer ilim kurumuna dönüştükleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Zâviye, Amr b. Âs Camii, vakıf, medrese, Kahire
DOI :10.26650/iuitd.2023.1178467   IUP :10.26650/iuitd.2023.1178467    Tam Metin (PDF)

From Learning Circles to Endowed Institutions: Zāwiyas of the Mosque of ʿAmr b. al-ʿĀs in the Ayyubid and Mamlūk Cairo

Muhammet Enes Midilli

Zāwiya, as a polysemous term, refers to a Sufi institution, as well as to the concepts of khanqāh and ribāṭ (Sufi lodges). On the other hand, however, it also denotes more modest architectural and organizational institutions built in suburban areas. Nevertheless, the term zāwiya has also been employed in the Syro-Egyptian region for describing the institutions of the central mosques of cities, in which scholars and their lessons in religious disciplines were supported regularly by endowments. This article deals with the eight zāwiyas of the Mosque of ʿAmr b. al-ʿĀs in Cairo, and particularly the most significant of them, the Zāwiya of Imām al-Shāfi‘ī. By analyzing the narratives of two major khiṭaṭ (topographical urban history) works compiled by Ibn Duqmāq and al-Maqrīzī and comparing them with other chronicles and biographical dictionaries of the period, this article argues that the mosquezāwiyas differed from the Sufi zāwiyas and that the zāwiyas, which formerly only denoted study circles held by scholars with their own initiatives in the mosques, turned into endowed, long-lasting, and prestigious institutions of learning with the proliferation of madrasas in Egypt during the 6th/12th century.

Anahtar Kelimeler: Zāwiya, Mosque of ‘Amr b. al-Ās, waqf, madrasa, Cairo

GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


Mısır’ın müslümanlar tarafından fethinin hemen ardından inşa edilen Amr b. Âs Camii’nde başta Şâfiî mezhebinin kurucusu Muhammed b. İdrîs eş-Şâfiî (ö. 204/820) ve talebeleri olmak üzere hicrî ilk asırlardan itibaren âlimler ilim halkalarını kurmuşlardır. Önceleri camilerde kurulan bu tür halkaları ifade etmek üzere kullanılan zâviye terimi Mısır’da medreselerin yaygınlaşmaya başladığı 6./12. yüzyıldan itibaren vakıfla desteklenen ilim kurumlarını ifade etmeye başlamıştır. Mısır ve Şam bölgesinde Emeviyye Camii, Mescid-i Aksâ ve Amr b. Âs Camii başta olmak üzere Kahire Dımaşk, Kudüs ve Halep gibi şehirlerin merkezî camileri içerisinde vakıfla desteklenen derslerin yapıldığı müesseseleri ifade etmek üzere bu terim kullanılmıştır. Bu makalede Kahire’de Amr b. Âs Camii’nde kurulan sekiz zâviye (İmam Şâfiî/ Haşşâbiyye Zâviyesi, Mecdiyye Zâviyesi, Sâhibiyye Zâviyesi, Kemâliyye Zâviyesi, Tâciyye Zâviyesi, Muîniyye Zâviyesi, Alâiyye Zâviyesi ve Zeyniyye Zâviyesi) ve bilhassa İmam Şâfiî Zâviyesi’nin tarihi ve vakıfları ele alınmıştır.

Bu zâviyelerin tarihi hakkında derli toplu bilgi veren iki kaynak bulunmaktadır. Bunların ilki İbn Dokmak’ın (ö. 809/1407) el-İntisâr li-vâsıtati ‘ikdi’l-emsâr’ı, ikincisi ise Makrîzî’nin el-Hıtat ismiyle meşhur olan el-Mevâ‘iz ve’l-i‘tibâr fî zikri’l-hıtati ve’l-âsâr adlı eseridir. Her iki müellif de Memlükler döneminde Kahire’nin tarihi ve topografyası hakkında telif ettikleri eserlerinde tespit edebildikleri kadarıyla Amr b. Âs Camii’ndeki zâviyelerin kuruluş tarihleri, vâkıflarının isimleri, hangi ilimlerin eğitimi için vakfedildikleri, vakıf mülkleri ve camideki konumları hakkında bilgi vermişlerdir. Ancak İmam Şâfiî Zâviyesi’nin vâkıfı, kuruluş tarihi ve zâviyeye vakfedilen mülkler gibi hususlarda daha ayrıntılı bilgi bu iki hıtat eserinde değil Sehâvî’nin (ö. 902/1497), hocası İbn Hacer el-Askalânî’nin Mısır kadılarının biyografilerini ele aldığı Ref‘u’l-isr an kudâti Mısr adlı eserine yazdığı zeylde bulunmaktadır. Sehâvî, Mısır’ın Şâfiî kâdılkudâtlarından Alemüddin el-Bulkînî’nin (ö. 868/1464) hayatı hakkında bilgi verirken onun İmam Şâfiî Zâviyesi’nde müderrislik yaptığını belirtmiş, daha sonra bir fasıl (fâide) açarak zâviyenin tarihi ve müderrisleri hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştir. Makalede İbn Dokmak ve Makrîzî’nin hıtat türü eserlerinde yer alan kayıtlar başta Sehâvî’nin bahsi geçen zeyli olmak üzere dönemin diğer tarih ve tabakat kaynaklarındaki bilgilerle mukayese edilerek incelenmiştir.

Cami zâviyeleri ve özellikle İmam Şâfiî Zâviyesi hakkındaki bu inceleme zâviye-tasavvuf ilişkisi, zâviye-fıkıh ilişkisi, zâviye-vakıf ilişkisi ve zâviyenin muteberliği meseleleriyle irtibatlandırılabilir. Her ne kadar modern çalışmalarda zâviye terimi genellikle şehir merkezlerinin dışında kurulan, belirli bir şeyh ve ona bağlı dervişlere tahsis edilen ve hankaha kıyasla daha mütevazı olan sûfî kurumlarını ifade etse de Memlükler döneminde Mısır-Şam bölgesinde telif edilen eserlerde görülen zâviye terimi her zaman bu tür müesseseleri ifade etmeyebilir. Zira zâviye kelimesi, camilerin içerisinde bulunan çeşitli ilimlere dair düzenli derslerin yapıldığı eğitim mekânlarına da işaret ediyor olabilir. Dolayısıyla bu dönemde Kahire şehri için bir eğitim kurumları tipolojisi hazırlanacak olursa cami zâviyeleri, sûfî kurumu olan zâviyelerden farklı bir müessese türü olarak değerlendirilmelidir.

Cami zâviyelerinin fıkıh eğitimiyle ilişkisine gelince bu mekânların çoğunlukla fıkıh ilminin tedrisi için vakfedildiği ve bu bağlamda George Makdisi’nin zâviyeyi tıpkı medrese gibi bir “hukuk okulu” olarak gören yaklaşımının önemli ölçüde doğru olduğu söylenebilir. Ancak Amr b. Âs Camii’ndeki örneklerde görüldüğü üzere zâviyeler fıkıh ilminin yanı sıra usûlü’d-dîn ve mîâd dersleri için de vakfedilmişlerdir. Örneğin İbn Hacer el-Askalânî Ref‘u’l-isr’da Vecîhüddin el-Behnesî’nin (ö. 685/1286) hayatı hakkında bilgi verirken onun Mecdiyye Zâviyesi’nin müderrisliğine tayin edildiğini, burada verdiği açılış dersinde önce camiye gelen herkese açık, umumi bir ders verdiğini, ardından da vâkıfın şartına uygun olacak şekilde “usûlü’d-dîn”e dair hususi bir ders verdiğini kaydetmiştir. Diğer taraftan camideki Alâiyye ve Zeyniyye zâviyeleri ise hadis ve tefsire dair metinler üzerinden nasihat içerikli derslerin yapıldığı mîâd meclisleri için vakfedilmişlerdir. Dolayısıyla cami zâviyelerinin mutlak anlamda sadece fıkıh eğitimine hasredilmiş mekânlar olmadıkları söylenebilir.

Kahire, Dımaşk, Halep ve Kudüs gibi şehirlerde camilerdeki ilim halkalarının belirli bir dönemden sonra vakıflarla desteklenir hâle gelmesi ise cami zâviyelerinin kurumsallaşması bakımından özellikle önemlidir. Eyyûbîler ve Memlükler döneminde Amr b. Âs Camii’nde kurulan zâviyeler, daha önceki dönemlerde camilerde âlimlerin kişisel tercihleriyle başlattıkları, çoğunlukla bir tahsisat almadan gönüllü olarak sürdürdükleri ve dilediklerinde sona erdirdikleri ilim halkalarından farklılaşmaktadır. Öncelikle zâviyeler cami içerisinde kendilerine ayrılmış belirli bir mekâna, muhtemelen bir tür kapalı hücreye veya eyvâna sahiptirler. Makrîzî ve İbn Dokmak’ın her bir zâviyenin camideki mekânını özellikle zikretmesi ve Selâhaddin Eyyûbî’nin İmam Şâfiî’nin ilim meclisini kurduğu mekânın üzerine bir maksûre inşa ettiğinin belirtilmesi bu bağlamda değerlendirilmelidir. Üç yüzyılı aşan bir süre boyunca İmam Şâfiî Zâviyesi’nin müderrislerinin düzenli bir şekilde takip edilebiliyor oluşu da buradaki vakfın, dersin ve müessesenin sürekliliğini göstermektedir.

Son olarak Kahire’nin mimari olarak görkemli ve zengin vakıflara sahip medreseleriyle karşılaştırıldığında Amr b. Âs Camii’nin içinde bulunan bir zâviye daha önemsiz ve kenarda kalmış bir ilim mekânını çağrıştırabilir. Ancak İmam Şâfiî Zâviyesi, Selâhaddin Eyyûbî gibi önemli bir hami ve vâkıf tarafından Şâfiî mezhebinin kurucusu Muhammed b. İdris eş-Şâfiî’nin ilim halkasını kurduğu mekâna vakfedilmiştir. Ayrıca zâviyenin müderrisliği Kahire’de Şâfiî ulemânın en önde gelen ismine şart koşulmuş ve bu mansıba tayinler bizzat sultan tarafından yapılmıştır. Başta Benî Cemâa ve Bulkînî ailesinin mensupları olmak üzere Şâfiî ilim çevresinin seçkin isimleri zâviyede müderrislik yapmışlardır. Bütün bu hususlar İmam Şâfiî Zâviyesi’nin Kahire ilim kurumları arasındaki muteber konumunu teyit eder niteliktedir. 


PDF Görünüm

Referanslar

  • Amin, Muhammad Muhammad - Ibrahim, Leila. al-Mustalahat al-Mi‘mariyya fi al-Watha'iq al-Mamlukiyya. Cairo: The American University of Cairo Press, 1990. google scholar
  • Behrens-Abouseif, Doris. ‘Change in Function and Form of Mamluk Religious Institutions’. Annales Islamologiques 21 (1985), 73-93. google scholar
  • Berkey, Jonathan P. The Transmission of Knowledge in Medieval Cairo: A Social History of Islamic Education. Princeton: Princeton University Press, 1992. google scholar
  • Blair, Sheila S. ‘Zawiya’. Encyclopaedia of Islam SecondEdition. ed. P. Bearman et al. Accessed 22 December 2021. http://dx.doi.org/10.1163/1573-3912_islam_COM_1384 google scholar
  • Bloom, Jonathan. ‘Maqsura’. Grove Art Online. Accessed 22 June 2022. https://doi.org/10.1093/ gao/9781884446054.article.T054145 google scholar
  • Chamberlain, Michael. Knowledge and Social Practice in Medieval Damascus, 1190-1350. Cambridge: Cambridge University Press, 2002. google scholar
  • De Pierrepont, Zacharie Mochtari. ‘Tales of Reverence and Powers: Ibn Hajar’s Narratives of Religious Charismatic Authority’. Mamluk Studies Review 23 (2020), 103-131. google scholar
  • Dhahabi, Shams al-Din Muhammad b. Ahmad. Tarikh al-Islam wa-Wafayat al-Mashahir wa-al-A‘lam. critical ed. Bashshar 'Awwad Ma'ruf. 17 Volume. Beirut: Dar al-Gharb al-Islami, 2003. google scholar
  • Ephrat, Daphna - Mahamid, Hatim. ‘The Creation of Sufi Spheres in Medieval Damascus (Mid-6th/12th to Mid-8th/14th Centuries)’. Journal of the Royal Asiatic Society 25/2 (2015), 189-208. google scholar
  • Ephrat, Daphna - Pinto, Paulo G. ‘Sufi Places and Dwellings’. Sufi Institutions. ed. Alexander Papas. 105-144. Leiden-Boston: Brill, 2021. google scholar
  • Fäsi, Taqi al-Din Muhammad b. Ahmad al-Makki. Dhayl al-TaqyidfiRuwat al-Sunan wa-al-Masanid. critical ed. Kamäl YUsuf al-HUt. 2 Volume. Beirut: Där al-Kutub al-Ilmiyya, 1990. google scholar
  • Fernandes, Leonor. ‘Some Aspects of The Zäwiya in Egypt at the Eve of the Ottoman Conquest’. Annales Islamologiques 19 (1983), 9-17. google scholar
  • Fernandes, Leonor. The Evolution of a Sufi Institution in Mamluk Egypt: The Khanqah. Berlin: Klaus Schwarz Verlag, 1988. google scholar
  • Fernandes, Leonor E. ‘The Zäwiya in Cairo’. Annales Islamologiques 18 (1982), 116-121. google scholar
  • Firouzeh, Peyvand. ‘SUfi Lodges’. Sufi Institutions. ed. Alexander Papas. 157-173. Leiden-Boston: Brill, 2021. google scholar
  • Geoffroy, Éric. Le Soufisme En Égypte et En Syrie: Sous Les Derniers Mamelouks et Les Premiers Ottomans. Damas: Institut Français de Damas, 1995. google scholar
  • Ghazzi, AbU al-Makärim Najm al-Din Muhammad b. Muhammad. al-Kawäkib al-Sä'ira bi-A‘yan al-Mi'a al-Äshira. critical ed. Khalil al-MansUr. 3 Volume. Beirut: Där al-Kutub al-Ilmiyya, 1997. google scholar
  • Hofer, Nathan. The Popularisation of Sufism in Ayyubid and Mamluk Egypt, 1173-1325. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015. google scholar
  • Homerin, Th. Emil. ‘Sufis and Their Detractors in Mamluk Egypt a Survey of Protagonists and Institutional Settings’. Islamic Mysticism Contested. ed. Frederick De Jong - Bernd Radtke. 225-247. Leiden: Brill, 1999. google scholar
  • Ibn al-Sayrafi, 'Ali b. DäwUd. Nuzhat al-Nufus wa-al-Abdanf Tawarikh al-Zamän. critical ed. Hasan Habashi. 4 Volume. al-Hay’at al-Misriyya al-'Ämma lil-Kitäb, 1970-1973. google scholar
  • Ibn al-'Adim, Kamäl al-Din 'Umar b. Ahmad. Bughyat al-Talab f TankhHalab. critical ed. Suhayl Zakkär. 10 Volume. Beirut: Där al-Fikr, no date. google scholar
  • Ibn al-'Iräqi, AbU Zur'a Ahmad b. 'Abd al-Rahim. al-Dhayl ‘ala al-‘IbarfKhabarMan Abar. critical ed. Sälih Mahdi 'Abbäs. 3 Volume. Beirut: Mu’assasat al-Risäla, 1989. google scholar
  • Ibn Duqmäq, Ibrähim b. Muhammad. al-Intisär li-Wäsitat ‘Iqdal-Amsär. ed. Karl Vollers. 2 Volume. Bulaq: al-Matba'at al-Kubrä al-Amiriyya, 1310/1893. google scholar
  • Ibn Hajar al-'Asqaläni, Ahmad b. 'Ali. Inbä ’ al-Ghumr bi-Anbä ’ al- ‘Umr. ed. Hasan Habashi. 4 Volume. Cairo: al-Majlis al-Ä'lä lil-Shu’Un al-Islämiyya, 1969-1998. google scholar
  • Ibn Hajar al-'Asqaläni, Ahmad b. 'Ali. Raf al-Isr an QudätMisr. critical ed. 'Ali Muhammad 'Umar. Cairo: Maktabat al-Khänji, 1998. google scholar
  • Ibn Kathir, AbU al-Fidä’ Ismä'il b. 'Umar. al-Bidaya wa-al-Nihaya. critical ed. 'Abdullah b. Abd al-Muhsin al-Turki. 21 Volume. Jiza: Där Hijr, 1997. google scholar
  • Ibn Khallikän, Ahmad Ibn Muhammad. Wafayät al-A‘yän wa-Anbä' Abnä' al-Zamän. critical ed. Ihsän 'Abbäs. 8 Volume. Beirut: Där Sädir, 1968-1972. google scholar
  • Ibn Qädi Shuhba, Taqi al-Din AbU Bakr b. Ahmad b. Muhammad. Tabaqät al-Shäfi'iyya. critical ed. al-Häfiz 'Abd al-'Alim Khän. 5 Volume. Hyderabad: Matba'at Majlis Dä’irat al-Ma'ärif al-'Uthmäniyya, 1978-1980. google scholar
  • Ibn Qädi Shuhba, Taqi al-Din AbU Bakr b. Ahmad b. Muhammad. Tankh Ibn QädiShuhba. critical ed. 'Adnän Darwish. 4 Volume. Damascus: Institut Français de Damas, 1977-1997. google scholar
  • Ibn Taghribirdi, AbU al-Mahäsin YUsuf. al-Nujum al-Zahira fi Muluk Misr wa-al-Qahira. 16 Volume. Cairo: al-Mu’assasat al-Misriyya al-'Ämma, 1929-1972. google scholar
  • Ibn Taghnbirdi, Abu al-Mahasin Yusuf. al-Manhal al-Safi wa-al-Mustawfa ba'da al-Waf. critical ed. Muhammad Muhammad Amin. 13 Volume. Cairo: al-Hay'at al-Misriyya al-'Amma lil-Kitab, 1984-2009. google scholar
  • Ibn Taghribirdi, Abu al-Mahasin YUsuf. Hawadith al-Duhur fi Mada al-Ayyam wa-al-Shuhur. critical ed. Muhammad Kamal al-Din 'Izz al-Din. 2 Volume. Beirut: 'Alam al-Kutub, 1990. google scholar
  • Ibn 'Asakir, AbU’l-Qasim 'Ali b. al-Hasan. Tarikh Madinat Dimashq. critical ed. Muhibb al-Din AbU Sa'id 'Umar b. Gharama al-'Amrawi. 80 Volume. Beirut: Dar al-Fikr, 1995-2001. google scholar
  • Kaş, Murat. ‘Kelam İlminin Bilimsel Kimliğiyle İlgili Tartışmaların Memlük Coğrafyasındaki Yansımaları’. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 24/3 (15 December 2020), 1059-1080. google scholar
  • Leiser, Gary La Viere. The Restoration of Sunnism in Egypt: Madrasas andMudarrisun 495-647/1101-1249. University of Pennsylvania, PhD Thesis, 1976. google scholar
  • Levi-Provençal, Evariste. ‘Zawiya’. Encyclopaedia of Islam, First Edition (1913-1936). ed. M. Th. Houtsma et al. 8/1220. Leiden: E. J. Brill, 1936 1913. google scholar
  • Little, Donald P. ‘The Nature of Khanqahs, Ribats, and Zawiyas under the Mamluks’. Islamic Studies Presented to Charles J. Adams. ed. Wael B. Hallaq - Donald P. Little. 91-106. Leiden: E. J. Brill, 1991. google scholar
  • Mahamid, Hatim. ‘Mosques as Higher Educational Institutions in Mamluk Syria’. Journal ofIslamic Studies 20/2 (2009), 188-212. google scholar
  • Makdisi, George. ‘Muslim Institutions of Learning in Eleventh-Century Baghdad’. Bulletin of the School of Oriental and African Studies 24/1 (1961), 1-56. google scholar
  • Makdisi, George. The Rise of Colleges: Institutions ofLearning in Islam and the West. Edinburgh: Edinburgh University Press, 1981. google scholar
  • Malati, 'Abd al-Basit Ibn Khalil b. Shahin. Nayl al-Amalfi Dhayl al-Duwal. critical ed. 'Umar 'Abd al-Salam Tadmuri. 8 Volume. Beirut: al-Maktabat al-'Asriyya, 2002. google scholar
  • Maqrizi, Ahmad b. 'Ali. al-Suluk li-Ma‘rifatDuwal al-Muluk. ed. Muhammad Mustafa Ziyada - Sa'id 'Abd al-Fattah 'Ashur. 4 Volume. Cairo: Matba'at Dar al-Kutub, 1934-1973. google scholar
  • Maqrizi, Ahmad b. 'Ali. Duraral-Uqudal-Farida fiTarajimal-A ycm al-Mufida. critical ed. MahmUd al-Jalili. 4 Volume. Beirut: Dar al-Gharb al-Islami, 2002. google scholar
  • Maqrizi, Ahmad b. 'Ali. Al-Muqaffa al-Kabir. critical ed. Muhammad al-Ya'lawi. 8 Volume. Beirut: Dar al-Gharb al-Islami, 2006. google scholar
  • Maqrizi, Ahmad b. 'Ali. al-Mawaiz wa-al-Ttibarfi Dhikr al-Khitat wa-al-Athar. critical ed. Ayman Fu'ad Sayyid. 6 Volume. London: Mu'assasat al-Furqan lil-Turath al-Islami, 2013. google scholar
  • Midilli, Muhammet Enes. ‘Ulemânın Memlük Coğrafyasına Yönelmesi ve Memlükler Döneminde Kahire İlim Kurumları’. İslam Tetkikleri Dergisi 10/1 (2020), 389-412. google scholar
  • Midilli, Muhammet Enes. ‘Memlükler Döneminde Bir İlim Kurumu: İbn Tolun Camii ve Ulemaya Sunduğu Mansıplar’. İslam Araştırmaları Dergisi 44 (2020), 37-73. google scholar
  • Midilli, Muhammet Enes. İzzeddin İbn Cemâa (Öl. 767/1366). İstanbul: Siyer Yayınları, 2021. google scholar
  • Moore, Robert. ‘Al-Bulqini Family’. Encyclopaedia of Islam THREE. ed. Kate Fleet et al. Accessed 1 February 2021. http://dx.doi.org/10.1163/1573-3912_ei3_COM_24603 google scholar
  • Muradi, AbU al-Fadl Muhammad Khalil b. 'Ali. Silk al-Durar fi Ayan al-Qarn al-Thani Ashar. 4 Volume. Beirut: Dar al-Basha'ir al-Islamiyya - Dar Ibn Hazm, 1988. google scholar
  • Nu'aymi, 'Abd al-Qadir b. Muhammad. al-Daris fi Tarikh al-Madaris. critical ed. Ja'far al-Hasani. 2 Volume. Damascus: al-Majma' al-'Ilmı al-'Arabı, 1948-1951. google scholar
  • Onuş, Muhammed Usame. VI. ve VII. Asırlarda Dımaşk Hanbelîliği. Istanbul: Marmara University, Ph.D. Thesis, 2020. google scholar
  • Qalqashandî, Shihäb al-Dîn Ahmad b. 'Alî. Şubhal-A ‘shaftŞina'atal-Insha'. ed. Muhammad Husayn Shams al-Dîn. 15 Volume. Beirut: Där al-Kutub al-Ilmiyya, 1987. google scholar
  • Şafadî, Salâh al-Dîn Khalîl b. Aybak. Ayan al-‘Aşr wa-A‘wan al-Naşr. critical ed. 'Alî Abu Zayd. 5 Volume. Beirut: Där al-Fikr al-Mu'äsir, 1998. google scholar
  • Şafadî, Şalâh al-Dîn Khalîl b. Aybak. al-Waf bi-al-Wafayat. critical ed. Ahmad al-Arnaut - Turkî Mustafâ. 29 Volume. Beirut: Där Ihyä’ al-Turäth al-Arabî, 2000. google scholar
  • Sahmâwî, Shams al-Dîn Muhammad. al-Thaghr al-Basimf Şina'atal-Katib wa-al-Katim. critical ed. Ashraf Muhammad Anas. 2 Volume. Cairo: Där al-Kutub wa-al-Wathä’iq al-Qawmiyya, 2009. google scholar
  • Sakhäwh Muhammad b. 'Abd al-Rahmän. al-Daw' al-Lami' li-Ahl al-Qarn al-Tasi'. 12 Volume. Beirut: Där al-Jîl, no date. google scholar
  • Sakhäwi, Muhammad b. 'Abd al-Rahmän. al-Dhayl ‘ala Raft al-Işr aw Bughyat al-‘Ulama‘ wa-al-Ruwat. critical ed. Jawda Hiläl - Muhammad Mahmud Şubh. Cairo: Där al-Ta'äwun, 1966. google scholar
  • Sakhäwh Muhammad b 'Abd al-Rahmän. al-Jawahir wa-al-Durar f Tarjamat Shaykh al-Islam Ibn Hajar. critical ed. Ibrähim Bäjis 'Abd al-Majîd. 3 Volume. Beirut: Där Ibn Hazm, 1999. google scholar
  • Salibi, Kamal S. ‘Ibn Djamä‘a’. Encyclopaedia ofIslam, Second Edition. ed. P. Bearman et al. Accessed 28 July 2022. http://dx.doi.org/10.1163/1573-3912_islam_SIM_3133 google scholar
  • Salibi, Kamal S. ‘The Banu Jamä'a: A Dynasty of Shäfi’ite Jurists in the Mamluk Period’. Studia Islamica 9 (1958), 97-109. google scholar
  • Sibt Ibn al- 'Ajamî, Burhän al-Dîn Abu Ishäq IbrähTm b. Muhammad. Kunüz al-Dhahabf Tarikh Halab. critical ed. Shawqî Sha'th - Fälih al-Bakkur. 2 Volume. Aleppo: Där al-Qalam al-'Arabî, 1996. google scholar
  • Subkî, Täj al-Dîn Abu Naşr 'Abd al-Wahhäb b. Taqî al-Dîn 'Alî. Tabaqat al-Shiäfijyya al-Kubra. critical ed. 'Abd al-Fattäh Muhammad al-Hulw - Mahmud Muhammad al-Tanahî. 10 Volume. Cairo: Matba'at 'Isä al-Babî al-Halabî, 1964. google scholar
  • Subkî, Täj al-Dîn. Mu‘îdü’n-Ni‘am: Makam ve Meslek Ahlâkı. trans. Harun Yılmaz - Muhammet Enes Midilli. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019. google scholar
  • Suyutî, Jaläl al-Dîn 'Abd al-Rahmän b. Abî Bakr. Husn al-Muhadara f Akhbar Mişr wa-al-Qahira. critical ed. Muhammad Abu Fadl Ibrährm. 2 Volume. Cairo: Där Ihyä’ al-Turäth al-Arabî, 1967. google scholar
  • Tibawi, A. L. ‘Origin and Character of “al-Madrasah”’. Bulletin ofthe School of Oriental and African Studies, University ofLondon 25/1/3 (1962), 225-238. google scholar
  • Yılmaz, Harun. Zengî ve Eyyûbî Dımaşk’ında Ulema ve Medrese (1154-1260). İstanbul: Klasik Yayınları, 2017. google scholar
  • Zabîdî, Muhammad al-Murtadä. Taj al-‘Arüs min Jawahir al-Qämüs. 40 Volume. Kuwait: Wizära al-Irshäd wa-al-Anbä’, 1965-2001. google scholar
  • 'Ulaymî, Mujîr al-Dîn Abu al-Yumn 'Abd al-Rahmän b. Muhammad. al-Uns al-Jalil bi-Tarikh al-Quds waal-Khalil. ed. 'Adnän Yunus 'Abd al-Majîd Abu Tabbäna. 2 Volume. Amman: Maktabat Dandîs, 1999. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Midilli, M.E. (2023). İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri. İslam Tetkikleri Dergisi, 13(1), 293-319. https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467


AMA

Midilli M E. İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri. İslam Tetkikleri Dergisi. 2023;13(1):293-319. https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467


ABNT

Midilli, M.E. İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri. İslam Tetkikleri Dergisi, [Publisher Location], v. 13, n. 1, p. 293-319, 2023.


Chicago: Author-Date Style

Midilli, Muhammet Enes,. 2023. “İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri.” İslam Tetkikleri Dergisi 13, no. 1: 293-319. https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467


Chicago: Humanities Style

Midilli, Muhammet Enes,. “İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri.” İslam Tetkikleri Dergisi 13, no. 1 (Dec. 2024): 293-319. https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467


Harvard: Australian Style

Midilli, ME 2023, 'İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri', İslam Tetkikleri Dergisi, vol. 13, no. 1, pp. 293-319, viewed 4 Dec. 2024, https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467


Harvard: Author-Date Style

Midilli, M.E. (2023) ‘İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri’, İslam Tetkikleri Dergisi, 13(1), pp. 293-319. https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467 (4 Dec. 2024).


MLA

Midilli, Muhammet Enes,. “İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri.” İslam Tetkikleri Dergisi, vol. 13, no. 1, 2023, pp. 293-319. [Database Container], https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467


Vancouver

Midilli ME. İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri. İslam Tetkikleri Dergisi [Internet]. 4 Dec. 2024 [cited 4 Dec. 2024];13(1):293-319. Available from: https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467 doi: 10.26650/iuitd.2023.1178467


ISNAD

Midilli, MuhammetEnes. “İlim Halkalarından Vakıfla Desteklenen Kurumlara: Eyyûbî ve Memlük Kahiresi’nde Amr b. Âs Camii’nin Zâviyeleri”. İslam Tetkikleri Dergisi 13/1 (Dec. 2024): 293-319. https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1178467



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim02.10.2022
Kabul24.12.2022
Çevrimiçi Yayınlanma21.02.2023

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.