BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA TRABZON ARAKLI’DA YAŞANAN İŞGAL OLAYLARI VE İŞGAL ACILARI (1914-1918)
Trabzon’un Araklı ilçesi, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Doğu Karadeniz’deki Rus işgaline karşı gerçekleştirilen savunmanın önemli mevkilerden biridir. 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması ve Osmanlı Devleti’nin Karadeniz’deki Rus limanlarını bombardıman ederek savaşa girmesi üzerine, Çarlık Rusya’sı da Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmiştir. Ruslar, Doğu Karadeniz Bölgesi’ne yönelik olarak şiddetli bir taarruza girişmiştir. Sahil kesimini iç kesimlere bağlayan stratejik bir yol üzerinde bulunan Araklı, Rus işgalcilerinin ciddi hedeflerinden biri olmuştur. Artvin, Rize, Of civarlarından Trabzon’a yaklaşan Rus kuvvetlerine karşı Trabzon sınırları içinde özellikle sivil milislerin de katılmasıyla karşı konulmuştur. Bu doğrultuda Türk kuvvetlerinin Ruslara karşı oluşturduğu ana savunma hatlarından biri, Araklı’nın Karadere ve Yanbolu Dere vadilerinde olmuştur. Ruslara karşı ilk önce sahil kesiminde gösterilen, fakat daha sonra Araklı’nın iç kesimlerine kaydırılan savunma, ilerleyen süreçte Ruslara karşı büyük bir taarruza dönüşecektir. Araklı civarı bir taraftan da Rus ve Ermeni zulmü ile karşı karşıya kalmıştır. İşgal nedeniyle Araklı’yı terk eden halkın çoğunluğu ise iki yıl sürecek ağır bir göç olayıyla büyük maddi manevi kayıplara uğramış ve hatta büyük bir sosyal travma yaşamıştır.
OCCUPATION INCIDENTS AND SUFFERINGS IN ARAKLI, TRABZON DURING THE FIRST WORLD WAR (1914-1918)
Araklı, Trabzon was one of the most important positions of the defense against Russian occupation in eastern Black Sea during the First World War years. With the beginning of World War I and participation of the Ottoman Empire in the war by bombarding Russian Black Sea ports, Czarist Russia also declared war against the Ottoman Empire. Russian troops started a violent attack against the Eastern Black Sea Region. Araklı, which is located on a strategic road linking the coastal area to the interior regions, became one of the serious targets of Russian occupying forces. Russian troops who approached Trabzon around Artvin, Rize and Of were resisted within the borders of Trabzon by Turkish troops who were also joined by the civil militia. In this direction, one of the main lines of defense organized against the Russians by the Turkish forces took place in the valleys of Karadere and Yanbolu Dere of Araklı. The defense against the Russians, which was first organized on the coast but later shifted to the inland, turned into a great attack against the Russians in the progressive process. In the meantime, Araklı region was faced with Russian and Armenian cruelties. Most of the people who left Araklı due to the occupation incurred great material and moral losses as a result of a harsh migration and even suffered a big social trauma.
