The 2nd International Prof. Dr. Fuat Sezgin Symposium on History of Science in Islam Proceedings Book
Summaries of al-Qānūn fī al-Ṭibb and Their Role in the Development of Medieval Medical Education
Fakhriddin IbragimovIn this article, the summaries of Ibn Sīnā’s al-Qānūn fī al-ṭibb and their authors, commentaries on these summaries, their translations, manuscripts in the world libraries, and their role in the development of medical education are discussed. Ibn Sīnā’s (980-1037) disciple Sharaf al-Dīn al-Īlākī’s (d. 1068) al-Fusūl al-Īlākiyya, Egyptian physician Ibn al-Nafīs’s (d. 1288) Mūjaz al-Qānūn, and Khwarizmian physician Maḥmūd al-Chaghmīnī’s Qānūncha (14th century) are mentioned in the sphere of history of medicine.
el-Kânûn fi’t-Tıbb’ın Özetleri ve Orta Çağ Tıp Eğitiminin Gelişimindeki Rolü
Fakhriddin IbragimovBu makalede, İbn Sînâ’nın el-Kânûn fi’t-tıb adlı eserine 11. yüzyılın ortalarından itibaren yazılan özetler ve müellifleri, bu özetlere yazılan şerhler, bunların tercümeleri, dünya kütüphanelerinde bulunan nüshaları ve tıp eğitiminin gelişimindeki rolleri tartışılmaktadır. el-Kânûn fi’t-tıbb’ın beş kitaptan oluşan hacmi, bu eserin günlük kullanımı için fazlasıyla büyüktü. Bu nedenle eserin kullanımını kolaylaştırmak için özet (ihtisâr, muhtasar) yazma geleneği başlamıştır. Çalışmamızda el-Kânûn fi’t-tıbb’a 10 adet özet yazıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca bu çerçevede İbn Sînâ’nın (ö. 1037) öğrencisi Şerefeddin el-Îlâkî’nin (ö. 1068) el-Fusûl el-Îlâkiyye, Mısırlı tabip İbnü’n-Nefîs’in (ö. 1288) Mûcezü’l-Kânûn ve Harizmli hekim Mahmûd el-Çağmînî’nin (XIV. yüzyıl) Kânûnçe adlı eserlerinin tıp tarihindeki yerine özel bir önem verilmiştir. Böylece çalışmamızda el-Kânûn fi’t-tıbb’ın sadece orijinal metni değil, çeşitli hekimler tarafından kendisine yazılan özetler de ele alınmaktadır. İslam dünyasında İbn Sînâ’nın el-Kânûn fi’ttıbb’ına birçok özet yazılması, bunların çok sayıda yeniden basılması, birçok bölgeye yayılması, tarihte özetlere gösterilen ilginin yüksek olduğunun göstergesidir.