The 2nd International Prof. Dr. Fuat Sezgin Symposium on History of Science in Islam Proceedings Book
An Evaluation of the Methods Used and Problems Encountered in the Analysis of Ottoman Calendars
Gaye DanışanOttoman calendars are in a position of valuable source for many fields, such as the history of science, the history of Ottoman mentality, the history of everyday life, the history of faith, the history of art, the history of medicine, the history of nature, the history of the environment, and folklore. A comparative analysis of many different calendars over a long-term period provides the opportunity to enlighten the conceptualization of science/ knowledge given in Ottoman calendars. This allows us to determine the relationship between the person preparing the calendar and the calendar user, to research the place of calendars in the historiography of science, and evaluate them in terms of modern science historiography methods. In this article, which is presented as a case study, the analysis methods used and the problems encountered within the scope of our project titled “A Comparative Study on Theoretical and Practical Aspects of Scientific Activity in the Ottoman Empire: Annual and Perpetual Calendars (1550-1710)” (TÜBİTAK-1003 Priority Areas R&D Projects Support Program, project no: 119K827) are discussed, based on the following set of questions: What are the advantages and disadvantages of the “content-oriented” and “context-oriented” approaches to scientific texts? How should one establish a balance between “continuity” and “originality” when writing histories of scientific theories?
Osmanlı Takvimlerinin Analizinde Uygulanan Yöntemler ve Karşılaşılan Problemler Üzerine Bir Değerlendirme
Gaye DanışanOsmanlı takvimleri, başta bilim tarihi olmak üzere Osmanlı zihniyet tarihi, gündelik hayat tarihi, inanç tarihi, sanat tarihi, tıp tarihi, doğa tarihi, çevre tarihi ve halk bilimi gibi birçok alan için değerli bir kaynak konumundadır. Bu kaynakların uzun bir dönem aralığında yapılacak karşılaştırmalı analizi, takvimlerde ortaya konulan bilim anlayışlarının aydınlatılması; takvimlerin içerdiği bilgilerle muhatapları, yani takvim kullanıcıları arasındaki ilişkinin tespiti; takvimlerin bilim tarihi yazımındaki yerlerinin tespiti ve modern bilim tarihi yazım yöntemleri açısından değerlendirmesi gibi konulara imkân sağlamaktadır. Bu makalemizde, bir vaka çalışması olarak “Osmanlı’da Bilimsel Etkinliğin Teorik ve Pratik Yönleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma: Yıllık ve Daimî Takvimler (1550-1710)” (TÜBİTAK-1003 Öncelikli Alanlar Destekleme Programı, proje no: 119K827) başlıklı projemiz kapsamında kullanılan analiz yöntemleri ve karşılaşılan problemler, şu sorular çerçevesinde ele alınmıştır: Bilimsel metinlerin analizinde içerik odaklı ve bağlam odaklı yaklaşımların sunduğu imkân ve zaaflar nelerdir? Bilimsel teorilerin tarihini yazarken süreklilik ve özgünlük arasındaki denge nasıl kurulmalıdır?