Translation of Children and Young Adult Literature From the Child’s Perspective - Dedication to Necdet Neydim
P. Maar’ın Eine Woche Voller Samstage Romanı Örneğinde Çeviri Çocuk Edebiyatında Yaratıcı Çeviri Olgusuna Bakış
Semanur AğcaÇocuk edebiyatı çevirisinin zorlukları ve kısıtlılıkları çeviribilimde önemli çalışma alanlarından biridir. Çocuğun çerçevesinden bakıp kaynak metindekine eşdeğer veya benzer bir anlamayı ve algılamayı sağlamak zorlu bir süreçtir. Zira burada metni oluşturan çevirmen ile okuyup anlaması beklenen kitle arasında bir asimetri vardır ve tıpkı yazardan beklendiği gibi çevirmenin de çocukların perspektifinden bakabilmesi gibi bir becerinin gelişmiş olması gereklidir. Dolayısıyla burada çevirmenden dil ve kültür bilgisinin yanında yaratıcı olması da beklenir. Yaratıcılık konusu, çeviribilime de verimli biçimde uyarlanan dilbilimsel “sahneler ve çerçeveler” yaklaşımıyla ele alınabilir. Dilsel ifadelerin kullanım bağlamında ve kültürel arka plana bağlı olarak belli sahneleri canlandıracağı anlamına gelen bu yaklaşım, çeviri metnin kendi bağlamında ve okurunda nasıl bir sahne yaratmaya elverişli olacağını sormamızı gerektirir. Bu makalede, Alman çocuk edebiyatında önemli bir yeri olan Paul Maar’ın Süheyla Kaya tarafından Türkçeye çevrilen Sams ile Bir Hafta başlıklı çeviri çocuk kitabından alınan örnekler, sahneler ve çerçeveler yaklaşımı perspektifiyle incelenmiştir. P. Maar’ın kitabında geçen kültürel göndermeler ve örtük iletişim biçimleri böyle bir incelemeye elverişli olarak değerlendirilmiştir. İncelemede Alman çeviribilimci Paul Kussmaul’un yaratıcılığın sahne ve çerçeve yaklaşımı temelinde geliştirdiği “yaratıcı çeviri tipleri”nden yararlanılmıştır. İncelenen çevirideki yaratıcı çözüm girişimleri çeviri tipleri kapsamında ele alınmıştır. Çeviri kitapta çevirmenin yaratıcı çözüm girişimlerinin olduğu gözlenmektedir. Burada sahne uyarlamasına gitmekten genellikle kaçındığı, çerçeveleri kaynak metin okurunda uyanabilecek sahneleri yansıtacak yönde düzenlemeye yöneldiği saptanmıştır.
An Overview of the Phenomenon of Creative Translation in Translated Children’s Literature in the Example of P. Maar’s Eine Woche Voller Samstage
Semanur AğcaThe difficulties and limitations of translating children’s literature are essential fields of study in translation studies. It is challenging to ensure an understanding and perception equivalent to or like that of the source text from the child’s perspective. Since there is an asymmetry between the translator who creates the text and the audience expected to read and understand it, just as expected from the author, the translator must be able to see from the children’s perspective. Therefore, besides language and cultural knowledge, the translator is also expected to be creative. The issue of creativity can be addressed through the linguistic “scenes and frames” approach, which has been effectively adapted to translation studies. This approach, which means that linguistic expressions will enact certain scenes depending on the context of use and cultural background, requires us to ask what kind of a scene the translated text will be capable of creating in its context and for its readers. In this article, examples taken from Paul Maar’s translated children’s book titled The Sat – A Week Full of Saturdays, translated into Turkish by Süheyla Kaya, which has an essential place in German children’s literature, are analysed from the perspective of the scenes and frames approach. The cultural references and implicit forms of communication in P. Maar’s book are suitable for such an analysis. The study utilised the “creative translation types” developed by German translation scholar Paul Kussmaul based on the scene and frame approach to creativity. The creative solution attempts in the analysed translation were handled within the scope of translation types. It is observed that the translator attempts creative solutions in the translation book. Here, it was found that the translator generally refrained from scene adaptation and tended to organise the frames to reflect the scenes that the reader of the source text might be able to identify.
