Public Health: Today and Always
Control and Prevention of Non-communicable Diseases
Ayşe Emel Önal, Hülya GülThe top three causes of death in Turkey are cardiovascular diseases, cancers and respiratory system diseases. According to the World Health Organization, two-thirds of global deaths are caused by cardiovascular diseases, cancers, diabetes (DM) and chronic lung diseases. Common risk factors for these non-communicable diseases have been identified as tobacco use, physical inactivity, unhealthy diet and alcohol use. For these reasons, in order to be protected from non-communicable diseases in Turkey, Turkey Tobacco Control Strategy Document and Action Plan, Healthy Nutrition and Active Life Program, Diabetes Prevention and Control Program, Turkey Chronic Airway Diseases Prevention and Control Program, Turkey Cardiovascular Diseases Prevention and Control Program were initiated. The Iodine Deficiency Diseases and Salt Iodization Program, which was initiated because Turkey is an endemic goiter country, has been continuing since 1994. Within the scope of the National Cancer Fight Program, T.R. Cancer screenings, which were started by the Ministry of Health in 2008, still continue in Cancer Early Diagnosis, Screening and Training Centers (KETEM). Breast cancer screening is performed for women between the ages of 40-69, cervical cancer screening for women between the ages of 30-65, and colorectal cancer screening for women and men between the ages of 50-70. Genetic factors and, to a greater extent, environmental factors are effective in the emergence of non-communicable diseases. Therefore, in addition to the importance of early diagnosis in prevention, it is even more important to provide primordial and primary protection with lifestyle changes and vaccines, taking into account biopsychosocial factors before diseases occur.
Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Kontrolü ve Önlenmesi̇
Ayşe Emel Önal, Hülya GülTürkiye’de ilk üç ölüm nedeni kardiyovasküler hastalıklar, kanserler ve solunum sistemi hastalıklarıdır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre küresel ölümlerin üçte ikisini kardiyovasküler hastalıklar, kanserler, diabetes mellitus (DM) ve kronik akciğer hastalıkları oluşturmaktadır. Bulaşıcı olmayan bu hastalıkların ortak risk faktörleri tütün kullanımı, fiziksel hareketsizlik, sağlıksız beslenme, alkol kullanımı olarak belirlenmiştir. Bu nedenlerle bulaşıcı olmayan hastalıklardan korunmak için Türkiye’de Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planı, Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı, Diyabeti Önleme ve Kontrol Programı, Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı, Türkiye Kalp ve Damar Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı başlatılmıştır. Türkiye’nin endemik guatr ülkesi olması nedeni ile başlatılan İyot Yetersizliği Hastalıkları ve Tuzun İyotlanması Programı 1994 yılından beri sürdürülmektedir. Ulusal Kanser Kontrol Programı kapsamında T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından 2008 yılında başlatılan kanser taramaları, Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM) halen sürdürülmektedir. Meme kanseri taraması 40-69 yaş arası kadınlara, serviks kanseri taraması 30-65 yaş arası kadınlara, kolorektal kanser taraması 50-70 yaş arası kadın ve erkeklere yapılmaktadır. Bulaşıcı olmayan hastalıkların ortaya çıkışında genetik faktörler ve daha büyük oranda çevresel faktörler etkilidir. Bu nedenle korunmada erken teşhisin önemi yanında biyopsikososyal faktörler dikkate alınarak hastalıklar ortaya çıkmadan yaşam tarzı değişiklikleri ve aşılar ile primordial ve primer korunmaların sağlanması daha da önemlidir.
