Tradition of Knowledge in the Mamluk Period (13th-14th Centuries)
Ibn al-Sukāʿī, One of the Christian Historians of the Mamluk Period, and His Work Tālī Kitāb Wafayāt al-Aʿyān
Aygül DüzenliThe Mamluk State (648-923/1250-1517), one of the largest Muslim-Turkish states in the Islamic history, stands out with its achievements in the cultural field as well as its political and military achievements. Because the material and spiritual support provided by the Mamluks to the scholars, who migrated to Damascus and Cairo due to the Mongol invasion and the Crusades, laid the foundation for the formation of scientific wealth in this geography. During this period, which is described as the golden age, from the point of view of historiography, not only the ʿulamāʾ class, but also people from all different parts of society wrote works in the field of history. In this study, one of the Christian historians who lived in the first century of the Mamluk state, Ibn al-Ṣukāʿī (d. 726/1326) and his work named Tālī Kitāb wafayāt al-aʿyān will be emphasized. Because this work, which was written as an addendum to Ibn K̲ h̲allikān (d. 681/1282), draws attention as it is the first work in the genre of obituary (wafayāt) works whose author is a Christian. The author worked as a clerk in the dīwāns in Damascus and wrote his work based on his observations at a time when Muslim-Christian relations were tense. The fact that the work was written by a historian belonging to a different social strata, included longer biographies of Christians and emphasized corruption in the state, also caused some changes in the way the events were handled and their contents. With this study, it is aimed to give information about Ibn al-Ṣukāʿī a Christian historian, and in this context, to reveal the contributions of his work to Islamic historiography.
Memlükler Dönemi Hristiyan Tarihçilerinden İbnü’s-Sukâʿî ve Tâlî Kitâbi Vefeyâti’l-aʿyân’ı
Aygül Düzenliİslâm tarihindeki en büyük Müslüman-Türk devletlerinden biri olan Memlük Devleti (648-923/1250-1517) siyasi ve askerî başarılarının yanında kültürel sahadaki başarıları ile de ön plana çıkmaktadır. Zira Memlüklerin, Moğol istilası ve Haçlı seferleri sebebiyle Şam ve Kahire’ye göç eden ulemaya sağladığı maddi ve manevi destekler, bu coğrafyada ilmî zenginliğin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Tarihçilik açısından altın çağ olarak nitelenen bu dönemde sadece ilmiye sınıfı değil, toplumun her kesiminden insanlar tarih sahasında eserler kaleme almışlardır. Bu çalışmada da Memlük Devleti’nin ilk asrında yaşamış Hristiyan tarihçilerden İbnü’s-Sukâʿî (ö. 726/1326) ve Tâlî Kitâbi Vefeyâti’l-aʿyân adlı eseri üzerinde durulacaktır. Zira İbn Hallikân’a (ö. 681/1282) zeyl olarak yazılan bu eser vefeyât türünde müellifi Hristiyan olan ilk eser olması dolayısıyla dikkat çekmektedir. Müellif Dımaşk divanlarında kâtiplik yapmış ve eserini Müslüman-Hristiyan ilişkilerinin gerginleştiği bir dönemde müşahedelerine dayanarak kaleme almıştır. Eserin farklı bir sosyal tabakaya mensup bir tarihçi tarafından yazılmış olması, Hristiyanların biyografilerine daha uzun yer verilmesi ve devlet içindeki yolsuzlukların vurgulanması yanında hadiselerin ele alınış biçimleri ve muhtevalarında da bazı değişikliklere sebep olmuştur. Bu çalışma ile Hristiyan bir tarihçi olan İbnü’s- Sukâʿî hakkında bilgi vermek ve eserinin İslâm tarih yazıcılığına katkılarını ortaya koymak amaçlanmaktadır.
