An Ottoman Historian: ʻUthmān Fütūḥī and His Work ʻAjāʼib al-Meḥārib ve Gharāʼib al-Meʻārik
Veysel Göger, Hüseyin SarıkayaThis study is on a less-known Ottoman historian ʻUthmān Fütūḥī and his works, particularly his chronicle about the Yemen expedition (1569-1571). The author wrote two books. The first, titled ʻAjāʼib al-Meḥārib ve Gharāʼib al-Meʻārik, is about this Yemen expedition. The scribe committed this work to paper upon request of Kūjā Sinān Pasha who was the chiefcommander of the Ottoman troops dispatched to Yemen to suppress the Zeydī uprising. We now have two copies of this work (full and incomplete), which are accessible. ʻUthmān Fütūḥī benefited to a considerable extent -as a reference- from Nāme-i Fütūḥ-ı Yemen by Muṣṭafá Rumūzī. However, we have additionally found out that Fütūḥī narrates some specific information that Rumūzī doesn’t. Fütūḥī’s second work with religious content is called Kenz al-Mewâʻiẓ. As far as we know, the sole copy is in the Egyptian National Library and Archives. Fütūḥī submitted this manuscript to Khādim Mesīḥ Pasha, the then-Egypt Governor.
Bir Osmanlı Tarihçisi: Osmân Fütûhî ve ʻAcâʼibü’l-Mehârib ve Garâʼibü’l-Meʻârik Adlı Eseri
Veysel Göger, Hüseyin SarıkayaBu çalışma, kimliği pek de bilinmeyen bir Osmanlı tarihçisi Osmân Fütûhî ve onun eserleri –özellikle de Yemen seferi hakkında kaleme aldığı kroniği– hakkındadır. Müellifin iki eser kaleme aldığı bilinmektedir. Bunlar arasında bulunan ʻAcâʼibü’l-Mehârib ve Garâʼibü’l-Meʻârik başlıklı eseri Yemen seferi (1569-1571) üzerinedir. Yazar, Zeydî isyanını bastırmak amacıyla Yemen’e sevk edilen Osmanlı askerî kuvvetlerinin başkumandanı Koca Sinân Paşa’nın isteği üzerine bu eseri kaleme almıştır. Bu eserin günümüze ulaşılabilen iki ayrı nüshasına da (biri tam diğeri eksik nüsha) sahibiz. Müellif, ana kaynak olarak Mustafa Rumûzî tarafından kaleme alınan Nâme-i Fütûh-ı Yemen adlı eserden önemli ölçüde faydalanmıştır. Bunun yanında, Fütûhî’nin Rumûzî’de yer almayan bazı özgün bilgileri naklettiği de anlaşılmaktadır. Fütûhî’nin dinî muhtevaya sahip ikinci çalışması Kenzü’l-Mevâʻiz olarak anılmaktadır. Bildiğimiz kadarıyla eserin tek nüshası Mısır Milli Kütüphanesi ve Arşivi’nde bulunmaktadır. Fütûhî bu nüshayı dönemin Mısır Valisi Hâdim Mesîh Paşa’ya sunmuştur.
