Article


NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION

Perihan Ölker

Postpositions, which do not have a meaning on their own but gain a meaning by virtue of the place they occupy in the sentence, are usually used together with verbal nouns in Turkish. They follow nouns and assume the task of linking them to a verb or another element in the sentence. However, there are some exceptions. The postposition Diye comes, apart from these verbal nouns, after conjugated verbs and fulfils the task of linking reported sentences to the main verb. On the other hand, the postposition Gibi is thought to come after participles. However, in this study, an example is presented to show that postpositions can come after conjugated verbs apart from verbal nouns. This study provides views about the origins of the postposition için and recounts generally agreed-upon information about its use from historical dialects to Turkish of Turkey. Apart from these, from the Karahanlı Turkish to modern Turkey Turkish the use of the postposition with the third person imperative form was identified and assessed for the first time in this study. The reasons for this form of use were discussed and the aspect of the imperative that sharpens and emphasizes expression was stressed


İÇİN EDATININ STANDART DIŞI KULLANIMI

Perihan Ölker

Tek başlarına herhangi bir anlamı olmayan ancak cümlede bulunduğu yer itibariyle bir anlam kazanan edatlar Türkçede genel olarak isim soylu kelime türleriyle birlikte kullanılır. İsimlerden sonra gelerek onları fiile ya da cümledeki başka herhangi bir öğeye bağlama görevini üstlenmişlerdir. Ancak bu noktada bazı istisnai durumlar mevcuttur. Diye edatı bu isim soylu kelimelerin dışında çekimli fiillerden sonra da gelerek bir tür aktarım cümlelerini ana fiile bağlama vazifesini taşır. Gibi edatının ise sıfat-fiillere gelmiş olduğu kabul edilir. Ancak bu çalışmayla edatların da isim soylu kelime türlerinin haricinde çekimli fiillere gelebileceğine dair bir örnek ortaya konulmaktadır. Bu çalışmada için edatının kökeni hakkında ortaya atılmış görüşler verilmiş ve tarihî lehçelerden günümüz Türkiye Türkçesine kadar kullanım şekilleri konusunda genel kabul görmüş bilgiler aktarılmıştır. Bunların dışında Karahanlı Türkçesinden başlayarak Modern Türkiye Türkçesine kadar, edatın üçüncü şahıs emir kipiyle birlikte kullanımı ilk kez bu çalışmayla tespit edilmiş ve değerlendirilmiştir. Bu kullanım şeklinin sebebi tartışılmış emir kipinin anlatımı keskinleştirici, ifadeyi vurgulayıcı özelliği üzerinde durulmuştur.



PDF View

References

  • ARSLAN-EROL Hülya (2008); Bozoğlan (Yûsuf Bég-Ahmed Bég) google scholar
  • Destanı, İnceleme, Metin ve Dizin, Akçağ Yay., Ankara. ATA, Aysu (1997); aırarü’l-Enbiyā (Peygamber Kıssaları) I Giriş-Metin google scholar
  • Tıpkıbasım, (II Dizin), TDK Yay., Ankara. ATA, Aysu (2004); Türkçe İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası) google scholar
  • Karahanlı Türkçesi (Giriş-Metin-Notlar-Dizin), TDK Yay., Ankara. ATALAY, Besim (1998a); Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi C. 1, 4. bsk., TDK Yay., Ankara. google scholar
  • ATALAY, Besim (1998b); Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi C. 2, 4. bsk., TDK Yay., Ankara. google scholar
  • ATALAY, Besim (1999); Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi C. 3, 4. bsk., TDK Yay., Ankara google scholar
  • ÇEKİÇ, Harun (2011); Hulâsatü’ş-Şurûh Adlı Mesnevi Şerhinin 6. Cildinin 1-95 Varaklarının Günümüz Harflerine Aktarılması ve İncelenmesi, Dan.: google scholar
  • Doç. Dr. Yusuf ÇETİNDAĞ (Fatih Ün., SBE, Türk Dili ve Edebiyatı ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. DANKOFF, Robert-Seyit Ali KAHRAMAN-Yücel DAĞLI (2006); Evliyâ google scholar
  • Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, 1. Kitap, Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 304 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu – Dizini, YKY, İstanbul. DENY, Jean (2012); Türk Dil Bilgisi, Çev.: Ali Ulvi Elöve, Uyarlayan: google scholar
  • Ahmet Benzer, Kabalcı Yay., İstanbul. EDİSKUN, Haydar (1985); Türk Dil Bilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul. google scholar
  • EKER, Süer (2011); Çağdaş Türk Dili, 7. bsk., Grafiker Yay., Ankara. google scholar
  • EKŞİOĞLU, Serap (2012); Kadı Hüseyin Ispartavî, Manzûme-i Akâid google scholar
  • (Tenkitli Metin-Dil İncelmesi-Gramatikal Dizin, Dan.: Doç. Dr. Hasan Ali Esir, (Recep Tayyip Erdoğan Ün., SBE, Türk Dili ve Edebiyatı ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Rize. ERGİN, Muharrem (t.y.) Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yay., İstanbul. GENCAN, Tahir Nejat (1979); Dilbilgisi, Gözden geçirilmiş IV. Baskı. TDK Yay., Ankara. google scholar
  • GÜLER TÜMKAYA, Nursel (2009); Tefsirü’l-Kur’an (40b-80a) Giriş google scholar
  • Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Dan.: Doç. Dr. Tanju Oral Seyhan, (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, SBE, Eski Türk Dili Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1992); Türk Dilinde Edatlar, MEB Yay., İstanbul. google scholar
  • ISPARTA, Selvet (2006); 17. Yüzyılda Yazılmış Mensur Şehnâme google scholar
  • Tercümesi (291a-320b), Dan: Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu, (Marmara Ün. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. JAFAROVA, İlhama (2010); Firdevsî-i Rûmî’nin Süleyman-nâme-i Kebîr’i google scholar
  • ( Cilt), İnceleme-Metin-Dizin, Dan.: Prof. Dr. Gülden Sağol Yüksekkaya, (Marmara Ün. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul. KARAGÖZ, Ali (2013); Narûe Es-Silâeî’nin Umdetü’l-oisâb Adlı Eseri google scholar
  • (89b-179a) (İnceleme-Metin-Dizin-Tıpkıbasım), Dan.: Doç. Dr. Mustafa Toker, (Selçuk Üniversitesi, SBE, Türk Dili Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya. KARASOY, Yakup-YAVUZ, Orhan (2010); Âşık Ömer Divanı, Konya. google scholar
  • KIRAN, Zeynel-Ayşe (Eziler) KIRAN (2010); google scholar
  • (Dilbilgisinden Dilbilime), Seçkin Yay., İstanbul. Dilbilime Giriş KOL, Kevser (2007); Gurerü’l-Ahbâr (İnceleme-Metin-Dizin), Dan: Yrd. google scholar
  • Doç. Dr. Burhan Paçacıoğlu, (Cumhuriyet Ün. SBE, Türk Dili Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sivas KORKMAZ, Türkan (2013); Hikâyet-i Hâce Sa’îd, (İnceleme-Metin-Dizin google scholar
  • Tıpkıbasım), Dan.: Prof. Dr. Gülden Sağol Yüksekkaya, (Marmara Ün. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. KORKMAZ, Zeynep (1995); uçun ~üçün~için vb. Edatların Yapısı Üzerine, google scholar
  • Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C. 1, s. 94-97, TDK Yay., Ankara. KORKMAZ, Zeynep (2009); Türkiye Türkçesi Grameri –Şekil Bilgisi-, 3. bsk., TDK Yay., Ankara. google scholar
  • KUNUL, Bahar (2010); BelŞrādlı Ken‘ān’ın Baytarnāmesi (Metin google scholar
  • İnceleme-Sözlük), Dan.: Prof. Dr. Yakup Karasoy, (Selçuk Ün., SBE, Türk Dili Bilim Dalı, Yayımlanmaış Yüksek Lisans Tezi), Konya. Lİ, Yong-Sŏng (2004); Türk Dillerinde Sontakılar, Kebikeç Yay., İstanbul. google scholar
  • ORUÇ, Birsel (1994); Oğuz Grubunda Edatlar, Dan.: Prof. Dr. Kemal google scholar
  • Eraslan, (İstanbul Ün. SBE, Yeni Türk Dili Anabilim dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul. ÖNER, Mustafa (2011); -mATI Gerundiyumu Hakkında, Türkçe Yazıları, google scholar
  • Kesit Yay., İstanbul, s. 67-75. ÖZKAN, Abdurrahman (2009); Meeekkü’l-‘İlim ve’l-‘Ulemā (Giriş google scholar
  • İnceleme-Metin-Dizinler-Tıpkıbasım, Fakülte Yayınevi, Isparta. ŞAHİN, Fatih (2010); Ahmedî, Dâstân-ı Hazret-i Yûsuf (İnceleme-Metin google scholar
  • Sözlük), Dan.: Prof. Dr. Kâzım Köktekin, (Atatürk Üniversitesi, SBE, Türk Dili ve Edebiyatı ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum. ŞAHİN, Oğuzhan (2005); Mecmua-i Münşeat, TDK Ktp. A. 363/1, google scholar
  • (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım), Dan.: Doç. Dr. Atabey Kılıç, (Erciyes Ün. SBE Türk Dili ve Edebiyatı ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri. TİKEN, Kâmil (2004); Eski Türkiye Türkçesinde Edatlar, Bağlaçlar, google scholar
  • Ünlemler ve Zarf-fiiller, TDK Yay., Ankara. TUĞUZ, Zeliha (2013); Türkçede Emir ve İstek Kipinin Tarihsel Gelişimi ve Eş zamanlı Görünümü, Dan.: Yrd. Doç. Dr. Ali Tan, (Mersin Ün. SBE, google scholar
  • Şuşter Nüshası, Giriş-Dil Özellikleri-Metin-İndeks, TDK yay., Ankara. [CH 19/2b] Cerîde-i Havâdis, Numero 19 fî Z (Zilhicce) gurre sene 1256 (1840) google scholar
  • [CH 507/3a] Cerîde-i Havâdis, Numero 507 fî M (Muharrem) 16 Çehârşenbe sene 1267 (1850) google scholar
  • [CH 508/4a] Cerîde-i Havâdis, Numero 508 fî M (Muharrem) 24 Pencşenbe sene1267 (1850) google scholar
  • [TTS] Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü C III E-İ (1967), TDK Yay., Ankara. google scholar

Citations

Copy and paste a formatted citation or use one of the options to export in your chosen format


EXPORT



APA

Ölker, P. (2014). NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION. Journal of Turkology, 24(2), 171-193. https://doi.org/null


AMA

Ölker P. NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION. Journal of Turkology. 2014;24(2):171-193. https://doi.org/null


ABNT

Ölker, P. NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION. Journal of Turkology, [Publisher Location], v. 24, n. 2, p. 171-193, 2014.


Chicago: Author-Date Style

Ölker, Perihan,. 2014. “NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION.” Journal of Turkology 24, no. 2: 171-193. https://doi.org/null


Chicago: Humanities Style

Ölker, Perihan,. NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION.” Journal of Turkology 24, no. 2 (May. 2024): 171-193. https://doi.org/null


Harvard: Australian Style

Ölker, P 2014, 'NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION', Journal of Turkology, vol. 24, no. 2, pp. 171-193, viewed 20 May. 2024, https://doi.org/null


Harvard: Author-Date Style

Ölker, P. (2014) ‘NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION’, Journal of Turkology, 24(2), pp. 171-193. https://doi.org/null (20 May. 2024).


MLA

Ölker, Perihan,. NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION.” Journal of Turkology, vol. 24, no. 2, 2014, pp. 171-193. [Database Container], https://doi.org/null


Vancouver

Ölker P. NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION. Journal of Turkology [Internet]. 20 May. 2024 [cited 20 May. 2024];24(2):171-193. Available from: https://doi.org/null doi: null


ISNAD

Ölker, Perihan. NON-STANDART USING OF İÇİN POSTPOSITION”. Journal of Turkology 24/2 (May. 2024): 171-193. https://doi.org/null



TIMELINE


Published Online30.12.2014

SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.