Article


DOI :10.18345/iuturkiyat.370073   IUP :10.18345/iuturkiyat.370073    Full Text (PDF)

AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE

Kadriye Figen Vardar

Mehmed Aga Mosque was located in a külliye comprising of a dervish lodge, a Turkish bath, a mausoleum, and a fountain in Çarşamba quarter of Istanbul’s Fatih district. Still existing with its mausoleum and Turkish bath, the mosque had been built by Davud Agha on the order of Chief Harem Eunuch Mehmed Agha. According to documents from archives, some restorations took place on the Mosquein the periods of Sultan Mahmud II (1808-1839), Sultan Abdulaziz (1861-1876) and Sultan Abdulhamid II (1876-1909). Stone decorations in Mehmet Aga Mosque, a building from the 16th century, we studied decorative use of stone material in structural and ornamental elements in this building. A showcase of the characteristic features regarding the use of stone material in its period, structure’s masonry consists of bricks and limestone used alternative manner. Along with the “kufeki” limestone, which is preferred in structural utilisation just like in the buildings of Sinan the Architect, quality stones such as Marmara marbles and serpentine breccia were used as ornamental features in the structure. When we examine the area of utilization for the stone ornaments we can see that they were used on the portal, mihrab, mimbar, mahfils, door and window frames, arches, pillars, pillar caps and bases, and inscriptions. Ornamentation techniques on the stone ornaments are made by ways of relief, engraving, latticework, sculpturing, inserting, and painting. Within the ornamentations made by ways of the traditional methods, geometric and floral ornamentations, calligraphies, and ornamentations depending of architectural shapes have a dominant effect. However, although limited, we can also see the examples of coloured stone decorations made by spolia. 

DOI :10.18345/iuturkiyat.370073   IUP :10.18345/iuturkiyat.370073    Full Text (PDF)

MEHMED AĞA CAMİİ’NDE GÖRÜLEN TAŞ İŞLEMECİLİĞİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Kadriye Figen Vardar

İstanbul’un Fatih ilçesinde, Çarşamba semtinde bulunan Mehmed Ağa Camii, tekke, hamam, türbe ve çeşmeden oluşan bir külliye içinde yer almaktaydı. Türbe ve hamam yapısı ile birlikte günümüze ulaşan cami, 1585 yılında Dârüssaâde Ağası Mehmed Ağa tarafından Davud Ağa’ya inşa ettirilmiştir. Arşiv belgelerine göre camide, Sultan II. Mahmud (1808-1839), Sultan Abdülaziz (1861-1876) ve Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) dönemlerinde birtakım onarımlar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, 16. yüzyıl eseri olan Mehmed Ağa Camii’nin taş işlemeciliği incelenmiş, taş malzemenin yapısal ve süsleyici unsurlardaki kullanımı hakkında bilgiler verilmiştir. Taş malzeme kullanımında döneminin karakteristik özelliklerini gösteren yapının duvar örgüsünde tuğla ile almaşık olarak küfeki taşı kullanılmıştır. Mimar Sinan’ın eserlerinde olduğu gibi yapısal kullanımda tercih edilen küfeki taşının yanı sıra Marmara mermeri ve serpantin breşi gibi nitelikli taşlar, süsleyici özellikleriyle mimari unsurlarda yer almıştır. Eserin üzerinde yer alan taş süslemelerin kullanım alanlarına baktığımızda; taçkapı, mihrap, minber, mahfil korkulukları, kapı ve pencere söveleri, kemerler, sütunlar, sütun başlık ve kaideleri ve kitabeleri görmekteyiz. Taş süslemelerde kabartma, kazıma, kafes oyma, yontma, geçme ve boyama ile oluşturulan süsleme teknikleri yer almaktadır. Geleneksel yöntemlerle oluşturulan süslemelerde, geometrik süslemeler, bitkisel süslemeler, yazılar, mimarlık biçimleriyle oluşturulan süslemeler etkili olmakta, sınırlı ölçüde de olsa devşirme malzeme ile oluşturulan renkli taş işlemeciliği örnekleri de görülmektedir. 


PDF View

References

  • AHUNBAY, Zeynep, “Mimar Sinan Yapılarında Kullanılan Yapım Teknikleri ve Malzeme”, Mimar Başı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, 2 cilt, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul, 1988, s. 531-538. google scholar
  • ALTINDAĞ, Ülkü, “Dârüssaâde”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 9, İstanbul,1994, s. 1-3. google scholar
  • ANGI, O. Serkan, “İstanbul Tarihi Yarımada’daki Antik Yapılarda Kullanılan Doğal Taşlar ve Korunmuşluk Durumları”, II. Uluslararası Mermer ve Doğal Taşlar Kongresi Bildirileri, s. 259-274. (http://www.uluslararasitaskongresi.com/dokuman/2010_Kongre_Bildirileri.pdf) google scholar
  • ARIOĞLU, Ergin-Nihal ARIOĞLU, “Mimar Sinan’ın Seçtiği Taş: Küfeki ve Çekme Dayanımı”, s. 1021-1034. (http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/12690.pdf) google scholar
  • ASGARİ, Nuşin, “Roman and Early Byzantine Marble Quarries of Proconnesus”, The Proceedings of The Xth International Congress of Classical Archaeology, Vol. 1(Ankara-İzmir 23-30/IX/1973), 2 cilt, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1978, s. 467-480. (Plates 135-142) google scholar
  • ASLANAPA, Oktay, Osmanlı Devri Mimarisi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1986. google scholar
  • Ayvansarâyî Hüseyîn Efendi, Alî Sâtı’ Efendi ve Süleymân Besîm Efendi, Hadîkatü’l-Cevâmi İstanbul Camileri ve Diğer Dini - Sivil Mi’mari Yapılar, Haz. Ahmed Nezih GALİTEKİN, İşaret Yayınları, İstanbul, 2001. google scholar
  • BARKAN, Ömer L., Süleymaniye Cami ve İmareti İnşaatı (1550-1557), 2 Cilt, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1972-1979. google scholar
  • BİROL, İnci A.- Çiçek DERMAN, Türk Tezyini Sanatlarında Motifler, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul, 2011. google scholar
  • CEZAR, Mustafa, “Osmanlı Devrinde İstanbul Yapılarında Tahribat Yapan Yangınlar ve Tabii Afetler”, Türk Sanatı Tarihi Araştırma ve İncelemeleri I, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Türk Sanatı Tarihi Enstitüsü Yayınları, İstanbul, 1963, s. 328-392. google scholar
  • DEMİRİZ, Yıldız, “Sinan’ın Mimarisinde Bezeme”, Mimar Başı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, 2 cilt, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul, 1988, s. 465-475. google scholar
  • DOĞANAY, Aziz, “Taş İşçiliği ve Profiller”, Bir Şaheser Süleymaniye Külliyesi, Ed. Selçuk MÜLAYİM, Ankara, 2007, s. 151-178. google scholar
  • ERGUVANLI, Kemal ve Zeynep AHUNBAY, “Mimar Sinan’ın İstanbul’daki Eserlerinde Kullandığı Taşların Mühendislik Jeolojisi ve Mimari Özellikleri”, Mühendislik Jeolojisi Bülteni, S. 11, İstanbul, 1989, s. 109-114. google scholar
  • ERÜNSAL, İsmail E., Osmanlı Vakıf Kütüphaneleri Tarihi Gelişimi ve Organizasyonu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2008. google scholar
  • EYİCE, Semavi, “Dâvud Ağa”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, c. 9, İstanbul, 1994, s. 24-26. google scholar
  • KAYA, Nevzat, “Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Eserleri”, 2006, s. 88-93. http://acikerisim.fsm.edu.tr:8080/xmlui/handle/11352/761#sthash.ME49YZH3.dpbs google scholar
  • KURAN, Aptullah, Mimar Sinan, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1986. google scholar
  • KÜTÜKOĞLU, Mübahat S., “1869’da Faal İstanbul Medreseleri”, Tarih Enstitüsü Dergisi, S. 7-8, İstanbul, 1977, s. 277-392. google scholar
  • Mehmed Süreyya, Sicilli Osmanî, 4 cilt, Haz. Nuri AKBAYAR, Eski Yazıdan Akt. Seyit Ali KAHRAMAN, Türk Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1996. google scholar
  • MERİÇ, Rıfkı Melül, Mimar Sinan Hayatı, Eseri I Mimar Sinan’ın Hayatına, Eserlerine Dair Metinler, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1965. google scholar
  • MÜLAYİM, Selçuk, Anadolu Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler Selçuklu Çağı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1982. google scholar
  • ÖDEKAN, Ayla, “Mukarnas Bezeme”, Mimar Başı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, c. 1, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul, 1988, s. 475-478. google scholar
  • ÖNGEN, Sinan, “Tarihi Yapıların İncelenmesinde ve Restorasyonunda Petrografinin (Kayaç Bilim) Önemi”, Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi, S. 14, İstanbul, 2012, s. 38-42. google scholar
  • TANMAN, M. Baha, “Osmanlı Dönemi Eserleri”, Fotoğraflarla Fatih Anıtları, Fatih Belediyesi Yayını, İstanbul, 1989. google scholar
  • TANMAN, M. Baha, İstanbul Tekkelerinin Mimari ve Süsleme Özellikleri Tipoloji Denemeleri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1990. google scholar
  • TANYELİ, Uğur ve Gülsün TANYELİ, “Osmanlı Mimarlığında Devşirme Malzeme Kullanımı (16-18. Yüzyıl), Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. 4, İstanbul, 1989, s. 23-31. google scholar
  • UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1984. google scholar
  • VARDAR, Kadriye Figen, “Rüstem Paşa Camii Taş Süslemelerinin Değerlendirilmesi”, Türkiyat Mecmuası, c. 27/1, İstanbul, 2017, s. 367-393. google scholar

Citations

Copy and paste a formatted citation or use one of the options to export in your chosen format


EXPORT



APA

Vardar, K.F. (0001). AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE. Journal of Turkology, 27(2), 257-278. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073


AMA

Vardar K F. AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE. Journal of Turkology. 0001;27(2):257-278. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073


ABNT

Vardar, K.F. AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE. Journal of Turkology, [Publisher Location], v. 27, n. 2, p. 257-278, 0001.


Chicago: Author-Date Style

Vardar, Kadriye Figen,. 0001. “AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE.” Journal of Turkology 27, no. 2: 257-278. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073


Chicago: Humanities Style

Vardar, Kadriye Figen,. AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE.” Journal of Turkology 27, no. 2 (Dec. 2024): 257-278. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073


Harvard: Australian Style

Vardar, KF 0001, 'AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE', Journal of Turkology, vol. 27, no. 2, pp. 257-278, viewed 25 Dec. 2024, https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073


Harvard: Author-Date Style

Vardar, K.F. (0001) ‘AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE’, Journal of Turkology, 27(2), pp. 257-278. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073 (25 Dec. 2024).


MLA

Vardar, Kadriye Figen,. AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE.” Journal of Turkology, vol. 27, no. 2, 0001, pp. 257-278. [Database Container], https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073


Vancouver

Vardar KF. AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE. Journal of Turkology [Internet]. 25 Dec. 2024 [cited 25 Dec. 2024];27(2):257-278. Available from: https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073 doi: 10.18345/iuturkiyat.370073


ISNAD

Vardar, KadriyeFigen. AN EVALUATION OF THE STONE DECORATION IN MEHMED AGA MOSQUE”. Journal of Turkology 27/2 (Dec. 2024): 257-278. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.370073



TIMELINE


Submitted01.12.2017
Accepted09.12.2017

LICENCE


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.