(CONFIDENTIAL) NEGOTIATIONS ABOUT DODECANES FROM TRIPOLI WAR TO LAUSANNE TREATY
Çağla Derya TağmatIsland groups which were called as “Agean Islands” during Byzantium era and called as Dodecanes by translating from Greek language were under the domination of Ottoman State from 16th century until Tripoli War. Dodecanes which were occupied by Italy during Tripoli War became a moot point between Turkey, Greece and Italy and this discussions continued during Balkan Wars, The First World War and after the National War of Independence. Dodecanes for which three countries struggled, were given to Italy in Lausanne Peace Conference without any negotiation, in the same conference Agean Islands issue discussed between Turkey and Greece and Castellorizo issue was discussed between Italy and Turkey. Although Dodecanes issue was not discussed during Lausanne Peace Conference, the head of Greek Delegation, Eleftherios Venizelos, endeavored for Dodecanes with the confidential correspondences conducted with Foreign Office and Harold Nicolson. In this paper not only the negotiations and discussions about Dodecanes from Tripoli War to Lausanne Conference but the confidential correspondences of Venizelos to take the Dodecanes will be evaluated in the light of Benaki Museum Venizelos Archive documents.
TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER
Çağla Derya TağmatBizans döneminde genel olarak “Ege Adaları” adıyla anılan ve Trablusgarp Savaşı ile Yunanca “Dodekanisos” adından çevrilerek literatüre On İki Ada olarak geçen adalar grubu, 16. yüzyıldan 1912 yılına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalmıştır. Trablusgarp Savaşı ile İtalyan işgalinin yaşandığı Rodos ve On İki Ada, bu süreçten sonra Türkiye, İtalya ve Yunanistan arasında sürekli tartışma konusu olmuş ve bu tartışmalar Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve hatta Milli Mücadele dönemi sonrasına kadar devam etmiştir. Ege Denizinde üç ülkenin, uğruna büyük mücadele verdiği On İki Ada, Lozan Barış Konferansı döneminde tartışmaya açılmaksızın İtalyan hakimiyetine verilirken, bu konferansta özellikle Yunanistan ve Türkiye arasında Ege Adaları, Türkiye ile İtalya arasında da Meis Adası konuları önemli tartışma maddelerini oluşturmuştur. Lozan Konferansı’nda her ne kadar On İki Ada konusu tartışmaya açılmış olmasa da Yunanistan Heyetinin temsilcisi Eleftherios Venizelos, konferansın ikinci aşamasında İngiliz delegesi Harold Nicolson ve Foreign Office ile yaptığı gizli yazışmalar ile On İki Ada’nın Yunanistan’a verilmesi için önemli çaba sarf etmiştir. Bu makalede Trablusgarp Savaşı’ndan Lozan Konferansı’na, On İki Ada konusunda yaşanan tartışmaların yanı sıra Lozan Konferansı’nda Venizelos’un bu adaları almak için gerçekleştirdiği gizli yazışmalar Benaki Müzesi Venizelos Arşivi belgeleri ışığında aktarılacak ve değerlendirilecektir.
