Türkiyat Mecmuası

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Makale


DOI :10.18345/iuturkiyat.437782   IUP :10.18345/iuturkiyat.437782    Tam Metin (PDF)

TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER

Çağla Derya Tağmat

Bizans döneminde genel olarak “Ege Adaları” adıyla anılan ve Trablusgarp Savaşı ile Yunanca “Dodekanisos” adından çevrilerek literatüre On İki Ada olarak geçen adalar grubu, 16. yüzyıldan 1912 yılına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalmıştır. Trablusgarp Savaşı ile İtalyan işgalinin yaşandığı Rodos ve On İki Ada, bu süreçten sonra Türkiye, İtalya ve Yunanistan arasında sürekli tartışma konusu olmuş ve bu tartışmalar Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve hatta Milli Mücadele dönemi sonrasına kadar devam etmiştir. Ege Denizinde üç ülkenin, uğruna büyük mücadele verdiği On İki Ada, Lozan Barış Konferansı döneminde tartışmaya açılmaksızın İtalyan hakimiyetine verilirken, bu konferansta özellikle Yunanistan ve Türkiye arasında Ege Adaları, Türkiye ile İtalya arasında da Meis Adası konuları önemli tartışma maddelerini oluşturmuştur. Lozan Konferansı’nda her ne kadar On İki Ada konusu tartışmaya açılmış olmasa da Yunanistan Heyetinin temsilcisi Eleftherios Venizelos, konferansın ikinci aşamasında İngiliz delegesi Harold Nicolson ve Foreign Office ile yaptığı gizli yazışmalar ile On İki Ada’nın Yunanistan’a verilmesi için önemli çaba sarf etmiştir. Bu makalede Trablusgarp Savaşı’ndan Lozan Konferansı’na, On İki Ada konusunda yaşanan tartışmaların yanı sıra Lozan Konferansı’nda Venizelos’un bu adaları almak için gerçekleştirdiği gizli yazışmalar Benaki Müzesi Venizelos Arşivi belgeleri ışığında aktarılacak ve değerlendirilecektir. 

Anahtar Kelimeler: Ege Adaları, İtalya, Lozan Barış Konferansı, Nicolson, On İki Ada, Türk-Yunan, Venizelos
DOI :10.18345/iuturkiyat.437782   IUP :10.18345/iuturkiyat.437782    Tam Metin (PDF)

(CONFIDENTIAL) NEGOTIATIONS ABOUT DODECANES FROM TRIPOLI WAR TO LAUSANNE TREATY

Çağla Derya Tağmat

Island groups which were called as “Agean Islands” during Byzantium era and called as Dodecanes by translating from Greek language were under the domination of Ottoman State from 16th century until Tripoli War. Dodecanes which were occupied by Italy during Tripoli War became a moot point between Turkey, Greece and Italy and this discussions continued during Balkan Wars, The First World War and after the National War of Independence. Dodecanes for which three countries struggled, were given to Italy in Lausanne Peace Conference without any negotiation, in the same conference Agean Islands issue discussed between Turkey and Greece and Castellorizo issue was discussed between Italy and Turkey. Although Dodecanes issue was not discussed during Lausanne Peace Conference, the head of Greek Delegation, Eleftherios Venizelos, endeavored for Dodecanes with the confidential correspondences conducted with Foreign Office and Harold Nicolson. In this paper not only the negotiations and discussions about Dodecanes from Tripoli War to Lausanne Conference but the confidential correspondences of Venizelos to take the Dodecanes will be evaluated in the light of Benaki Museum Venizelos Archive documents. 

Anahtar Kelimeler: Agean Islands, Italy, Lausanne Peace Conference, Nicolson, Dodecanes, Turco-Greek, Venizelos

PDF Görünüm

Referanslar

  • ARMAOĞLU, Fahir 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınları, İstanbul, 2016. google scholar
  • ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, c. II., Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1973. google scholar
  • AYDEMİR, Şevket Süreyya, İkinci Adam, c. II, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2011. google scholar
  • BİLSEL, Cemil, Lozan, 2. Kitap, İstanbul, 1933. google scholar
  • CASSELS, Alan Mussolini’s Earlier Diplomacy, Princeton University Press, New Jersey, 1970. google scholar
  • CHILDS, Timoty W., Trablusgarp Savaşı ve Türk İtalyan Diplomatik İlişkileri, Türkiye İşbankası Yayınları, İstanbul, 1990. google scholar
  • ÇELİKÇİ, Abdül Samet - KAKIŞIM, Can, “İtalyan Faşizmi ve Gelişimi” Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. I, S. 2, Aralık 2013. google scholar
  • EDİZ, İsmail, “İtalya’nın Oniki Ada’yı İşgali ve Güney Arnavutluk Sorunu”, Akademik İncelemeler Dergisi, c. II, S. 1, 2016. google scholar
  • ERTAN, Temuçin Faik, “Lozan Görüşmeleri Sırasında Türk Heyeti ile TBMM Hükümeti Arasındaki İlişkiler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, c. VI, S. 18, Ankara, Temmuz 1990. google scholar
  • Galip Kemali Söylemezoğlu’nun Hatıraları (Atina Sefareti) 1913-1916, Canlı Tarihler 5, Türkiye Yayınevi, 1946 google scholar
  • HATZİANTONİOS, Kostas, Thedoros Pagkalos, İoikos, Athina, 2004. google scholar
  • HAYTA, Necdet, “Rodos ile Oniki Ada’nın İtalyanlar Tarafından İşgali ve İşgalden Sonra Adaların Durumu (1912-1918)”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 5, (1994). google scholar
  • ____________, Balkan Savaşlarının Diplomatik Boyutu ve Londra Büyükelçiler Konferansı (17 Aralık 1912- 11 Ağustos 1913), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2008. google scholar
  • ____________, 1911’den Günümüze Ege Adaları Sorunu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2015. google scholar
  • İNÖNÜ, İsmet, Hatıralar, c. II, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1985. google scholar
  • KARACAN, Ali Naci, Lozan Konferansı ve İsmet Paşa, Maarif Matbaası, İstanbul, 1943. google scholar
  • KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi IX. Cilt, İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918), TTK, Ankara, 2011. google scholar
  • KLAPSİS, Antonis, “Greek Diplomacy Towards Fascist Italy 1922-1940”, Monnheimer Beitraologie zur Klassischen Archaologie und Geschichte Griechenlands und Zyperns, 20, 2013. google scholar
  • KÜÇÜK, Cevdet, Ege Adalarının Egemenlik Devri Tarihçesi, SAEMK, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2001. google scholar
  • KÜÇÜK, Cevdet, “On İki Ada”, TDV İslam Ansiklopedisi, c., 33, s. 353-355. google scholar
  • MERAY, Seha (Çev.), Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar, Belgeler, Genel Oturumların Protokolleri ve Birinci Komisyon Tutanakları ile Raporları (Ülke ve Askerlik Sorunları), c. I, Kitap I, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2001. google scholar
  • MERAY Seha - Osman OLCAY, Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküş Belgeleri (Mondros Bırakışması, Sevr Andlaşması, İlgili Belgeler), Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1977. google scholar
  • ÖZMAN, Aydoğan, “Lozan Andlaşmalarında Ege Adalarının Statüsü”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, c. XLIII, 1988. google scholar
  • PAPAFLARATOS, J. S., “The Fiume and the Corfu Incident”, Balkan Studies, 45, Thessaloniki, 2004. google scholar
  • SOYSAL, İsmail, Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, c. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2000. google scholar
  • ŞAHİN, İlhan, “Osmanlı Klasik Döneminde Ege Adalarında Nüfus ve Nüfus Hareketleri”, Ed. İdris BOSTAN, Ege Adalarının İdari, Mali ve Sosyal Yapısı, SAEMK, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2003. google scholar
  • ŞIVGIN, Hale, Trablusgarp Savaşı ve 1911-1912 Türk-İtalyan İlişkileri, TTK Basımevi, Ankara, 1989. google scholar
  • ŞİMŞİR, Bilal, Lozan Günlüğü, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 2012. ___________, Lozan Telgrafları, c. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1990. google scholar
  • The Dodecanese and the British Press, World Public Library Edition (T.Y.). google scholar
  • TURAN, Şerafettin, “Rodos ve Oniki Ada’nın Türk Hakimiyetinden Çıkışı”, Belleten, c. XXIX, S. 113, TTK, Ankara, 1965. google scholar
  • ____________, Türk Devrim Tarihi, İmparatorluğun Çöküşünden Ulusal Direnişe, 1. Kitap, Bilgi Yayınları, İstanbul, 2008. google scholar
  • Türk İstiklâl Harbi II. Cilt Batı Cephesi 6. Kısım IV. Kitap İstiklâl Harbinin Son Safhası (18 Eylül 1922: 1 Kasım 1923), Genelkurmay Başkanlığı Harb Tarihi Dairesi Resmî Yay. Seri No.: 1, Ankara, 1969. google scholar
  • ÜÇAROL, Rıfat, Siyasi Tarih 1789-2014, Der Yayınları, İstanbul, 2015. google scholar
  • Arşivler google scholar
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.041.16. google scholar
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.322.05. google scholar
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.040.017. google scholar
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.040.016. google scholar
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.269.37. google scholar
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.039.36. google scholar
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.034.124. google scholar
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173. 335. 011. google scholar
  • Süreli Yayınlar google scholar
  • Embros google scholar
  • Hronos google scholar
  • Manchester Guardian google scholar
  • Morning Post google scholar
  • The Globe google scholar
  • The Times google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Tağmat, Ç.D. (0001). TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası, 28(1), 139-161. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782


AMA

Tağmat Ç D. TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası. 0001;28(1):139-161. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782


ABNT

Tağmat, Ç.D. TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası, [Publisher Location], v. 28, n. 1, p. 139-161, 0001.


Chicago: Author-Date Style

Tağmat, Çağla Derya,. 0001. “TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER.” Türkiyat Mecmuası 28, no. 1: 139-161. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782


Chicago: Humanities Style

Tağmat, Çağla Derya,. “TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER.” Türkiyat Mecmuası 28, no. 1 (Nov. 2024): 139-161. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782


Harvard: Australian Style

Tağmat, ÇD 0001, 'TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER', Türkiyat Mecmuası, vol. 28, no. 1, pp. 139-161, viewed 17 Nov. 2024, https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782


Harvard: Author-Date Style

Tağmat, Ç.D. (0001) ‘TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER’, Türkiyat Mecmuası, 28(1), pp. 139-161. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782 (17 Nov. 2024).


MLA

Tağmat, Çağla Derya,. “TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER.” Türkiyat Mecmuası, vol. 28, no. 1, 0001, pp. 139-161. [Database Container], https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782


Vancouver

Tağmat ÇD. TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası [Internet]. 17 Nov. 2024 [cited 17 Nov. 2024];28(1):139-161. Available from: https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782 doi: 10.18345/iuturkiyat.437782


ISNAD

Tağmat, ÇağlaDerya. “TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER”. Türkiyat Mecmuası 28/1 (Nov. 2024): 139-161. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.437782



ZAMAN ÇİZELGESİ



LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.