INTELLIGENCE ACTIVITIES IN THE ZANGIDS AND AYYÛBIDS PERIOD
Tülay YürekliThe development and strengthening of intelligence organizations is imperative for states with large territories and the managers who decided to take on major political roles. The establishment of central administration and administrative infrastructures in every corner of the country, prevention of external threats, the other things to one side, depend on the power and the functioning of internal and external intelligence. The intelligence network in the Zangids and Ayyûbids period improved as a result of these processes. During the Zangids and Ayyûbids, the struggles against the Crusaders necessitated the strengthening of the intelligence agency. Atabeg Imâdaddin Zangi, his son Nuruddin Mahmud, and Saladin Ayyûbî, benefited from all sources and communication means that provided internal and external intelligence information. During the Saladin Ayyûbî period, the Ayyûbids spies played a crucial role against the crusader threat and the Ismailî assassinations and conspiracies of Fatimid statesmen. This study aims to evaluate the importance of the sources, duties, and procedures of intelligence, mostly through the periods of Atabag Zangi, Nureddin Mahmud b. Zangi and Saladin Ayyûbî, during the Zangids and Ayyûbids period.
ZENGİLER VE EYYÛBÎLERDE İSTİHBARAT
Tülay YürekliGeniş coğrafi sahalara hâkim devletler ve büyük siyasi roller üstlenmek isteyen yöneticiler için istihbarat teşkilâtının geliştirilmesi ve güçlendirilmesi zorunluluktur. Merkezî idarenin kurulması, devlet nüfuzunun ülkenin her köşesinde tesisi, iç ve dış tehlikelerin önlenmesi, başka şeyler bir tarafa, iç ve dış istihbaratın gücüne ve işleyişine bağlıdır. Zengiler ve Eyyûbîlerde de istihbarat şebekesi bu sebeplere bağlı olarak gelişme göstermiştir. Zengiler ve Eyyûbîler döneminde, bilhassa Haçlılara karşı verilen mücadeleler istihbarat teşkilâtının kuvvetlendirilmesini gerektirmiştir. Atabeg İmâdeddin Zengi, oğlu Nureddin Mahmud ve Selahaddin Eyyûbî, iç ve dış istihbarata malzeme sağlayan bütün kaynaklardan ve haberleşme vasıtalarından yararlanmışlardır. Selahaddin Eyyûbî döneminde istihbarat görevlileri devleti meşgul eden Haçlı tehdidinin yanı sıra İsmâilîlerin düzenledikleri suikastler ve Fâtımî devlet adamlarının kurdukları komplolar karşısında önemli roller üstlenmiştir. Bu çalışmada çoğunlukla Atabeg Zengi, Nureddin Mahmud b. Zengi ve Selahaddin Eyyûbî dönemleri üzerinden Zengiler ve Eyyûbîler döneminde istihbarata verilen önem, istihbaratın kaynakları, görevlileri ve yöntemleri ele alınıp değerlendirilecektir.